''«Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ» ΓΡΑΦΕΙ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΟΣΚΟΠΙΟ Ο ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ''

 ''«Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ» ΓΡΑΦΕΙ ΣΤΟ ΕΙΚΟΝΟΣΚΟΠΙΟ Ο ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ''

''Ο  δικηγόρος  Γιώργος Γεωργόπουλος καταθέτει την νομική του άποψη-και όχι μόνο- στο eikonoskopio news σε μια στήλη χρήσιμη δίνοντας πρακτικές συμβουλές...''

ΘΕΜΑ:ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΑΚΑΛΥΠΤΗ ΕΠΙΤΑΓΗ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

Επιταγή είναι το αξιόγραφο με το οποίο ο εκδότης του δίνει την εντολή στον πληρωτή (πιστωτικό ίδρυμα) να πληρώσει στο όνομα του πρώτου ένα ορισμένο χρηματικό ποσό στον κομιστή της.

Η επιταγή κατ' αρχάς χρησιμεύει...
..... ως όργανο πληρωμής (σε αντίθεση με τη συναλλαγματική και το γραμμάτιο εις διαταγήν) που χρησιμεύουν ως όργανο παροχής πιστώσεως.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια η καλή πίστη του εκδότη προς τον κομιστή δεν επιβεβαιώνουν πάντα, ειδικότερα από τη στιγμή που ξέσπασε γενικευμένα η οικονομική κρίση, καθώς η αγορά κατακλύστηκε κυριολεκτικά από ακάλυπτες επιταγές. Παρατηρείται μάλιστα ραγδαία αύξηση του αριθμού των ακάλυπτων επιταγών με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις αλλά και ιδιώτες να υφίστανται σοβαρή οικονομική ζημία.

Ο νομοθέτης αξιολογώντας το μέγεθος της οικονομικής δυσλειτουργίας και ανασφάλειας δικαίου που μπορεί να επιφέρει η ακάλυπτη επιταγή έχει ποινικοποιήσει την έκδοση της ήδη από την έναρξη ισχύος του νόμου 5960/1933 ''περί επιταγής''. Η ποινικοποίηση της πράξης αυτής σε συνδυασμό με την παρεχόμενη έννομη δυνατότητα στον κομιστή της ακάλυπτης επιταγής να κινηθεί και ποινικά κατά του εκδότη της, αποτελεί ένα ισχυρό μέσο πίεσης έναντι του τελευταίου προκειμένου αυτός να φανεί συνεπής στην υποχρέωση καταβολής του ποσού της και να αποφύγει την, άλλως συνεπαγόμενη, ποινική του ευθύνη. 

Βάσει του άρθρου 79 όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του ν.δ. 1325/1972 θεσπίζεται το έγκλημα έκδοσης ακάλυπτης επιταγής ως ποινικό αδίκημα για το οποίο αρκεί και μόνο ο ενδεχόμενος δόλος. Το ως άνω αναφερθέν έγκλημα διώκεται μόνο ύστερα από έγκληση του κομιστή της επιταγής εντός του τριμήνου που προβλέπεται από το νόμο για την άσκησή της. 

Από τις διατάξεις του νόμου αναφορικά με το έγκλημα έκδοσης ακάλυπτης επιταγής προκύπτει ότι το συγκεκριμένο έγκλημα είναι τυπικό και για το λόγο αυτό απαιτείται για τη στοιχειοθέτησή του αφενός έκδοση έγκυρης επιταγής, που συντελείται με τη συμπλήρωση των υπό του νόμου προβλεπόμενων και απαιτούμενων στοιχείων επί του εντύπου και τη θέση της υπογραφής του εκδότη και αφετέρου έλλειψη των αντίστοιχων διαθέσιμων κεφαλαίων κατά το χρόνο της πληρωμής. 

Ωστόσο το αξιόποινο της έκδοσης ακάλυπτης επιταγής εξαλείφεται πλήρως σε περίπτωση που ο υπαίτιος αποζημιώσει πλήρως τον κομιστή μετά τη νόμιμη εμφάνιση και μη πληρωμή της επιταγής. Και αυτό διότι ο νόμος αποβλέπει την προστασία της ασφάλειας των συναλλαγών και την πάταξη της συναλλακτικής κακοπιστίας, κάτι το οποίο δεν συντρέχει όταν ο υπόχρεος προς καταβολή προσφερθεί να εξοφλήσει τον κομιστή της επιταγής σε εύλογο χρόνο από την παρέλευση της ημερομηνίας πληρωμής της. Η εισαγωγή ωστόσο στο ποινικό ακροατήριο μιας έγκλησης αφορώσας έκδοση ακάλυπτης επιταγής γίνεται με απευθείας κλήση χωρίς να προηγηθεί προανάκριση.

Πέρα από την ποινική ευθύνη του εκδότη μιας ακάλυπτης επιταγής, ο κομιστής μπορεί να επιδιώξει τη χρηματική του ικανοποίηση από τον κακόπιστο εκδότη στα αστικά δικαστήρια (καθώς ως γνωστόν τα ποινικά δικαστήρια δεν επιδικάζουν χρηματικές ικανοποιήσεις) εκμεταλλευόμενος και την αστική ευθύνη την οποία ο εκδότης φέρει. 

Πιο συγκεκριμένα μπορεί ο κομιστής να καταθέσει κατά του εκδότη αίτηση διαταγής προς πληρωμή, μια απλή, σύντομη και ολιγοδάπανη διαδικασία και μάλιστα χωρίς την ακρόαση του αντιδίκου, κάτι που αποτελεί σημαντικό ''όπλο'' προκειμένου τελικά να αποκτήσει ο κομιστής τα οφειλόμενα. Εναλλακτικά μπορεί ο κομιστής να ασκήσει κατά του εκδότη ακάλυπτης επιταγής αγωγή από αδικοπραξία, δηλαδή απαγγελία από το αρμόδιο δικαστήριο προσωπικής κράτησης κατά του εκδότη της επιταγής ως μέσο εκτέλεσης της απόφασης που θα εκδοθεί. 

Ο παραπάνω τρόπος αντιμετώπισης του φαινομένου της ακάλυπτης επιταγής αποτελεί μια διαδικασία χρονοβόρα λόγω της φορητότητας των δικαστηρίων και περισσότερο δαπανηρή. Επειδή η επιταγή χρησιμεύει ως μέσο πληρωμής η παραγραφή των αξιώσεων από αυτή είναι πολύ σύντομη.

Αν λοιπόν αυτή η προθεσμία παρήλθε επειδή ο κομιστής δεν εμφάνισε την επιταγή έγκαιρα στην τράπεζα έχει δικαίωμα να ασκήσει και αγωγή αδικαιολόγητου πλουτισμού. 

Παρόλη την αυστηρότητα του νόμου για τον εκδότη ακάλυπτης επιταγής το φαινόμενο διευρύνεται συνεχώς γεγονός που φανερώνει οτι δεν πρόκειται πάντα για κακοπιστία των εκδοτών, αλλά και για πραγματική αδυναμία να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους όπως πάντα φυσικά υπάρχουν και ''παραθυράκια'' στο νόμο, μέσω των οποίων ο κάθε εκδότης ακάλυπτης επιταγής μπορεί να ''προστατευθεί'' ή έστω να κερδίσει λίγο χρόνο με αποτέλεσμα ο κομιστής να μην είναι ποτέ εξασφαλισμένος εκατό τοις εκατό.

Γιώργος Ι. Γεωργόπουλος

Δικηγόρος