''Δύο χρόνια με την καυτή πατάτα''

Τρία ήταν τα θέματα:

1.    Ο χώρος δεματοποίησης Σταυρού, όντως η καυτή πατάτα της όλης υπόθεσης.

2.    Η συλλογή των απορριμμάτων.

3.    Η ανακύκλωση στην πράξη ως δημοτική λειτουργία.

Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος

Αναλυτικά:

Ο χώρος δεματοποίησης Σταυρού.

Με την ανάληψη των καθηκόντων αναμέναμε όλοι να μάθουμε ποιος είναι ο νομικά υπεύθυνος ιδιοκτήτης που λειτουργεί αυτόν τον χώρο δεματοποίησης. Ποια είναι η ΜΠΕ και η ΑΕΠΟ. Τι σχέση έχει ο Δήμος με τη λειτουργία του χώρου. Ποιες οι διαδικασίες και τα παραστατικά παράδοσης -  παραλαβής των απορριμμάτων του Δήμου μας. Τίποτα δεν μάθαμε επισήμως, αλλά το ό,τι μάθαμε προήλθε από τα ιστολόγια, φυσικά όχι του δήμου, όχι της παράταξης. Και ενώ είχαμε αντιληφθεί ότι ο Δήμος μόνον τα απορρίμματα παραδίδει και πληρώνει το τέλος δεματοποίησης, τώρα βλέπουμε ότι ο νέος Αντιδήμαρχος έχει την ευθύνη του χώρου και την εποπτεία κ.λ.π., δηλαδή φτου κι απ’ την αρχή.

Από τους πρώτους μήνες φάνηκε σαφέστατα ότι δεν υπάρχουν νόμιμες διαδικασίες διάθεσης των δεμάτων ούτε χώροι και εγκαταστάσεις που νόμιμα να μπορούν να τα δεχθούν, και ότι ο χώρος δεματοποίησης είχε μετατραπεί σε χώρο όπου χωρίς παραστατικά παράδοσης - παραλαβής ο Δήμος απέρριπτε τα απορρίμματά του. Έγινε στην πράξη ένας νέος  ΧΑΔΑ και μάλιστα τελείως μη ελέγξιμος.

Τότε αγαπητέ Αντιδήμαρχε έπρεπε να......

....... περιγράψεις την κατάσταση με ακρίβεια και να υποβάλεις την παραίτησή σου. Αφού δεν την υπέβαλες, έπρεπε να διαχειριστείς την κατάσταση ως κατάσταση ανάγκης και να έπαιρνες τουλάχιστον τα βασικά μέτρα για την υγεία των γύρω κατοίκων και για το περιβάλλον. Μεταξύ των μέτρων ήταν αναλύσεις ζουμιών, αναλύσεις σε επιλεγμένες γεωτρήσεις γύρω από τον νέο ΧΑΔΑ κ.λ.π. Και έπρεπε να κλείσεις τον ΧΑΔΑ και να τον ανοίξεις με άδεια του εισαγγελέα, λόγω δημοσίου συμφέροντος για την υγεία των κατοίκων. Έτσι θα ενεργούσες σύμφωνα με εισαγγελική εντολή, απαλλαγμένος κάθε ευθύνης.

Αντί αυτών των μέτρων, είχαμε συνεχείς καταγγελίες και κοκορομαχίες με τις προηγούμενες διοικήσεις των Δήμων μας και την μείζονα αντιπολίτευση. Το ορατό ήταν όμως ένα και μόνον. Ο Δήμος πήγαινε εκεί και εναπέθετε τα απορρίμματά του χωρίς παραστατικά, μεταθέτοντας τις ευθύνες προς Περιφέρεια αλλά και προς κάθε κατεύθυνση. Εντάξει για πολλές ευθύνες της Περιφέρειας, αλλά την απόθεση την έκανε ο Δήμος μας στο όντως ξέφραγο αμπέλι του χώρου δεματοποίησης.

Υπάρχει απάντηση σε όλα αυτά: Αγαπητοί μου ψηφοφόροι και τι θέλατε να κάνω;

Να έφερνες στην δημοσιότητα την πλήρη αλήθεια και εφ όσον διαπίστωνες αδυναμία του Δήμου και της Περιφέρειας να υλοποιήσουν τον σχεδιασμό της παράταξής σου, μετά από λίγους μήνες να υπέβαλες την παραίτησή σου, αρνούμενος να διαχειριστείς μια αδιέξοδη κατάσταση. Αν αποφάσιζες να διαχειριστείς αυτήν την κατάσταση εκ των ενόντων, να έφερνες στη δημοσιότητα την πλήρη αλήθεια, να αποδεχόσουνα το αδιέξοδο, και να έφερνες κάθε ελεγκτική υπηρεσία, να έκανες το παν, ώστε να κλείσει ο χώρος αυτός, και παράλληλα να έπαιρνες μέτρα για την υγειά και το περιβάλλον.

Θα έκανε κάποιος άλλος αντιδήμαρχος κάτι παραπάνω; Η αλήθεια είναι ότι τέτοιες δύσκολες και αδιέξοδες καταστάσεις δεν είναι διαχειρίσιμες, όμως όλοι μπορούν να δείξουν κατανόηση όταν έχουν πλήρη στοιχεία, αληθινή ενημέρωση, αλλά βλέπουν και μια μεγάλη προσπάθεια να περιοριστούν, όσο γίνεται, οι επιπτώσεις στη υγεία και το περιβάλλον. Αυτό εγώ δεν το είδα. Αντίθετα είδα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον δημοτών για συνεχή ενημέρωση επί του θέματος και κινητοποιήσεις εύλογες.

Η συλλογή των απορριμμάτων.

Στους τέως Δήμους μας και ιδιαίτερα στον της Ερμιόνης η συλλογή γινόταν περισσότερο από ιδιώτες, καθημερινά και με ελάχιστους κάδους. Ικανοποιητικός ο τρόπος. Περάσατε το σύστημα συλλογής αρχικά στον δήμο με κάδους και στη συνέχεια μεικτό με ιδιώτες. Ικανοποιητικός ο τρόπος. Η εκτίμησή μου είναι ότι δεν είχαμε θεαματικά αποτελέσματα, αλλά ούτε και καταστροφικά. Οι κάδοι ανακύκλωσης, εφόσον το περιεχόμενό τους καταλήγει και αυτό στον χώρο δεματοποίησης και παραμένει, μάλλον δεν εκτελούν την αποστολή τους. Τα οικονομικά στοιχεία της συλλογής παραμένουν άγνωστα όπως και των προηγούμενων διοικήσεων των Δήμων μας.

Η ανακύκλωση στην πράξη ως δημοτική λειτουργία:

Η ανακύκλωση και μάλιστα στην πηγή είναι το καινούργιο για τη χώρα μας, ήδη όμως πολύ προχωρημένο στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Προηγήθηκαν εθελοντικές προσπάθειες σε σχολεία της Ερμιονίδας επιτυχείς, όμως η πλέον αξιόλογη προσπάθεια με μεγάλη διάρκεια και μετρήσιμα αποτελέσματα έγινε στην Κοιλάδα με την πατρική καθοδήγηση του Ιερέα της Κοιλάδας. Η αξιοθαύμαστη αυτή προσπάθεια κατάδειξε τις δυσκολίες και το ότι τα οικονομικά οφέλη δεν μπορούν να την συντηρήσουν. Έδειξε όμως ότι ο κόσμος έχει τη διάθεση προσφοράς και συμμετοχής, δηλαδή ότι το αίτημα της ανακύκλωσης, και μάλίστα στην πηγή, είναι πλέον ώριμο και για τη χώρα μας και για την περιοχή μας. Όλες όμως οι εθελοντικές προσπάθειες κατέδειξαν και τα όρια του εθελοντισμού.

Περιέργως αναλάβατε αγαπητέ Αντιδήμαρχε το έργο της ανακύκλωσης με κάδους συγκέντρωσης έχοντας την πεποίθηση ότι αρκεί ο εθελοντισμός για να γίνει η ανακύκλωση και ο περισσότερος εθελοντισμός για να γίνει στην πηγή. Ο κόσμος ανταποκρίθηκε σε μεγάλο βαθμό. Έτσι ένα ρεύμα ανακυκλώσιμων (όχι και τόσο καθαρών) πήγαινε σε συγκεκριμένο χώρο όπου τα διαχώριζαν εθελοντές και εκεί παρέμεναν διαχωρισμένα με τελική κατάληξη τον χώρο δεματοποίησης μέχρι κάπου να τα στείλουμε, κάποιος να τα πάρει κ.λ.π. Έτσι η ανακύκλωση ουσιαστικά εξέπνευσε και φυλλορρόησαν και οι εθελοντές. Διαπιστώθηκε φυσικά και το αυτονόητο, ότι σε μια μικρή απομακρυσμένη επαρχία η πώληση των ανακυκλώσιμων δεν μπορεί να συντηρήσει το κύκλωμα συλλογή – διαλογή – μεταφορά.

Δεν φταίξανε σε αυτό ούτε οι εθελοντές, ούτε ορισμένοι εκ των εθελοντών, ούτε ο κόσμος. Παντού στην Ευρώπη Δήμοι και εταιρείες κάνουν την ανακύκλωση με επαγγελματικό τρόπο και με επαγγελματίες, ενώ η διαλογή στην πηγή, δηλαδή στο νοικοκυριό, το κατάστημα την επιχείρηση δεν είναι εθελοντική πράξη, αλλά υποχρέωση του πολίτη και του δημότη όπως και των καταστημάτων και των επιχειρήσεων προς το περιβάλλον και την υγεία όλων. Δεν στηρίζεται στο «θέλω» ενός εκάστου, αλλά στο «πρέπει» του νόμου αρχικά και στη συνέχεια στην «αιδώ», την ντροπή του κόσμου. Ο εθελοντισμός έρχεται πρωτοπόρος και στη συνέχεια αρωγός, άμα υπάρχει ανάγκη, της επαγγελματικής συλλογής και της διαλογής στην πηγή. Η υποκατάσταση των δημοτικών υπηρεσιών και των υπόχρεων δημοτών από το ιδεολόγημά σας, μιας εθελοντικής κοινωνίας, με το οποίο ταυτίσθηκε και ο Δήμαρχος, οδήγησε στην εγκατάλειψη της προσπάθειας από όλους. Όπως πολύ σωστά σας επισήμαναν και στενοί συνεργάτες σας, η δημοτική ανακύκλωση στηριγμένη σε εθελοντική βάση απέτυχε και εγκαταλείφθηκε.

Πιστέψατε ότι οι εθελοντές είναι η βάση της ανακύκλωσης, ενώ σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» βάση είναι το νοικοκυριό, το κατάστημα, η επιχείρηση και σε αυτούς έπρεπε να απευθυνθεί και να στηριχθεί η δημοτική ανακύκλωση. Και η αρχή αυτή απαιτεί και μια δίκαιη σχέση. Έπρεπε να κάνεις μια σωστή καταγραφή των πηγών των αστικών απορριμμάτων. Έπρεπε να βγεις και να μας πεις ότι ο μέσος όρος των αστικών απορριμμάτων που βγάζει ένα παραλιακό κέντρο, ένα παντοπωλείο, ένα.... ένα..... κ.λ.π. είναι τόσα κιλά ανακυκλώσιμα και τόσα κιλά μη ανακυκλώσιμα. Ο μέσος όρος των μονίμων νοικοκυριών είναι τόσα κιλά, και των νοικοκυριών του καλοκαιριού τόσα. Και μετά να πεις οι μεν πληρώνουν στον Δήμο τόσα ανά κιλό, ενώ οι δε τόσα.

Πώς απαιτείς να γίνει εθελοντής το καλοκαιρινό νοικοκυριό που βγάζει την ημέρα 1 κιλό απορρίμματα και 3 πλαστικά μπουκάλια για δύο το πολύ μήνες, όταν βλέπει ότι το παραλιακό κατάστημα βγάζει 5 φορτηγά το χρόνο και πληρώνει σχεδόν τα ίδια λεφτά σε δημοτικά τέλη; Θα έπιανες λοιπόν για αρχή όχι τα νοικοκυριά, όχι τους εθελοντές, αλλά τα κάθε είδους καταστήματα τα οποία βγάζουν ανακυκλώσιμα απορρίμματα συσκευασιών (και εδώ που τα λέμε σχεδόν όλα τα ανακυκλώσιμα αστικά απορρίμματα στην Ερμιονίδα είναι υλικά συσκευασίας) και θα απαιτούσες όχι να σου τα πληρώσουνε μέσω δημοτικών τελών, αλλά να τα διαχειριστούνε σωστά, δηλαδή ένας να ασχολείτο 15 λεπτά με τον διαλογή και την τακτοποίηση σε μικρό όγκο των ανακυκλωσίμων του καταστήματός του, με την υποχρέωσή σου ως Δήμος να περνάς σούρπα σούρπα και να τα παίρνεις δίπλα από την πόρτα τους.

Αυτό που έπρεπε να κάνεις και δεν έκανες ήταν Ανάλυση Pareto. Να ταξινομήσεις κατά σπουδαιότητα τις αιτίες – πηγές που σου δημιουργούν το πρόβλημα. Θα έβαζες σε μια γραμμή τα κάθε είδους καταστήματα (1), τα μόνιμα νοικοκυριά (2), τα εποχιακά – καλοκαιρινά νοικοκυριά(3), τους περαστικούς τουρίστες (4), τα κάθε είδους πλοία που επισκέπτονται τα λιμάνια σου (5). Τότε θα έβλεπες ότι ενώ «τα κάθε είδους καταστήματα είναι το 20% των αιτιών – πηγών (μία από τις πέντε αιτίες) παράγουν το 80% των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Αν θέλεις λοιπόν να λύσεις το πρόβλημα θα επικεντρωθείς μόνον σε αυτήν την σημαντικότατη αιτία - πηγή και θα παραβλέψεις όλες τις άλλες. Αυτήν θα αναλύσεις στα επιμέρους και θα αναπτύξεις «σύστημα πλήρους ανακύκλωσης στο κάθε είδους κατάστημα». Τα κάθε είδους καταστήματα στην Ερμιονίδα είναι σχετικώς λίγα και τα συμφέροντά τους κατά κανόνα τουριστικά, άρα επιθυμούν καθαριότητα, δεν επιθυμούν χωματερές, και φυσικά δεν θέλουν να πληρώνουν δυσβάστακτα τέλη καθαριότητας. Δηλαδή έτοιμοι προς ανακύκλωση πέραν του «θέλω» και από προσωπικό συμφέρον. Οι εθελοντές και οι αρχιεθελοντές δεν είναι αιτία – πηγή απορριμμάτων, δεν είναι μέρος του προβλήματος, γίνονται όμως εύκολα μέρος του τοπικού πολιτικού παιγνίου και των κοκορομαχιών πέραν των οποιωνδήποτε αγνών ή ιδιοτελών προθέσεών τους.

Στατιστικώς όμως οι κάθε είδους καταστηματάρχες έχουν ψηφίζει οι μισοί περίπου την παράταξη Καμιζή και οι υπόλοιποι παράταξη Σφυρή. Πώς αγαπητέ Αντιδήμαρχε, μετά από όλες αυτές τις πύρινες, κατ’ εξακολούθηση, πολιτικές(;) αναφορές προς τον κύριο Σφυρή και τα πρόσωπα της παράταξής του, προς τον κύριο Λεμπέση και τα πρόσωπα των παρατάξεών του, πώς θα παρουσιαστείς στα καταστήματα ψηφοφόρων τους να τους ζητήσεις, ή μάλλον να απαιτήσεις, να πρωτοστατήσουν στην ανακύκλωση των απορριμμάτων τους; Φυσικά και θα σε παραπέμψουν στους αρχιεθελοντές σου. Αν πετύχαινε η πλήρης ανακύκλωση στα κάθε είδους καταστήματα, ποιο νοικοκυριό είναι αυτό που δεν θα ακολουθούσε; Άλλο η συναίνεση και η συστράτευση των δημοτών στα λόγια και άλλο στην πράξη.

Στην ανακύκλωση λοιπόν πλήρης αποτυχία γιατί πήγες να την στηρίξεις στο εθελοντίζειν, στο σοσιαλίζειν και κοκορομαχείν, και όχι στο συναινείν και στο φρονείν.

Στη συλλογή των απορριμμάτων ικανοποιητικό αποτέλεσμα, αλλά και ευελιξία όταν κατάλαβες ότι δεν είναι εύκολα τα πράγματα με τον ιδιωτικό τομέα στην μπάντα.

Στο χώρο δεματοποίησης Σταυρού, εκ των πραγμάτων δεν μπορούσες να κάνεις και πολλά πράγματα, δεν έκανες όμως τα αναγκαία, και ως εκ τούτου αντί να μείνει στην ιστορία .... ως Σταυρός των Δημήτρηδων, θα μείνει ..... ως Σταυρός του Σταύρου.

Δεν καταλαβαίνω πώς μπορεί να ανατρέψει την κατάσταση ο νέος Αντιδήμαρχος Καθαριότητας (μακάρι να μπορέσει, αφού κάθε τι το νέο φέρει και ελπίδα), και αναμένω με περιέργεια, το πώς ο αγαπητός Αντιδήμαρχος θα χειριστεί τα διοικητικά, οργανωτικά και οικονομικά του Δήμου.

Σημείωση: Έτσι, χωρίς καμιά ανακοίνωση, χωρίς δύο λόγια για το έργο τους, χωρίς εξηγήσεις για την κατάργηση 2 θέσεων Αντιδημάρχων και διαμοιρασμού των αρμοδιοτήτων τους. Έτσι χωρίς παραλαβή – παράδοση. Ακόμη και η μπλοκόσφαιρα ούτε που ασχολείται με το θέμα. Ακόμη και οι θιασώτες της πλέριας αναμετάδοσης in vivo, με εικόνα και ήχο, και του παραμικρού βηξίματος των αιρετών, ξέχασαν αυτήν την «μεγίστη αλλαγή». Ο Καλλικράτης  βουλιάζει στην ίδια του την περιπλοκότητα, στα αδιέξοδά του. Οι αιρετές τοπικές κοινότητες παρακολουθούν αμήχανα, χωρίς πόρους, χωρίς πραγματική εξουσία, χωρίς όραμα. Το όλο περίπλοκο σχήμα αδυνατεί να παίξει το ρόλο της ατμομηχανής στην Ερμιονίδα.

Έρρωσθε,

Βασίλης Γκάτσος