''Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑ''
Αν ένα μέρος έχει στραφεί προς την παραγωγή και τη μεταποίηση ντόπιων προϊόντων, φυσικά και στο εμπόριο και στην προβολή τους, φαίνεται αμέσως. Δεν χρειάζεται να παρακολουθήσεις διαλέξεις ούτε να διαβάσεις άρθρα...... Μία επίσκεψη στη κεντρική αγορά, στα τουριστικά καταστήματα, στα μαγαζιά εστίασης και διασκέδασης θα στα φέρει όλα μπροστά στα μάτια σου.
Και πάλι πάμε Κρήτη, στα Χανιά.
Έχουν μια μεγάλη κεντρική αγορά. Εκεί σχεδόν τα πάντα είναι κρητικά προϊόντα. Τρόφιμα, γλυκά, ροφήματα, λουκούμια, τυριά, λάδια, κρασιά, ό,τι φανταστεί ο νους σου είναι όλα κρητικά.
Στα τουριστικά καταστήματα, σχεδόν όλα είναι της κρητικής βιοτεχνίας.
Στα εστιατόρια τρως κρητικά, και μπίρα κρητική, και αναψυκτικά και ό,τι ζητήσεις.
Όπου και να πας στην Κρήτη έχεις την αίσθηση ότι ο τόπος παράγει και μεταποιεί κρητικά προϊόντα και όλοι συντονίζονται να τα προωθήσουν στους τουρίστες, στην εσωτερική και εξωτερική αγορά. Όχι ότι λείπουν τα άλλα προϊόντα, αλλά η παρουσία της κρητικής παραγωγής είναι πολύ αισθητή και δυναμική.
Είναι εύκολο στην Κρήτη να ενώσουν τις δυνάμεις τους 20 παραγωγοί σε συνεργασία με μεγάλα ξενοδοχεία, κ.λ.π. Δηλαδή είναι νέα παραγωγική κουλτούρα η συνεργασία.
Στην Αθήνα και τον Πειραιά, είναι πολλά τα μαγαζιά που φέρνουν σχεδόν αποκλειστικά κρητικά προϊόντα ποιότητας.
Στην Ερμιονίδα;
Μόνο τα προϊόντα Τραχειάς είναι με όνομα, όμως δεν σου δημιουργούν τα μαγαζιά τη βεβαιότητα ότι, αυτό που σου πουλάνε είναι τοπικό προϊόν. Λείπει η τυποποίηση και η πιστοποίηση. Όμως η Τραχειά και το Κολιάκι είναι τα μόνα μέρη με πολλά μαγαζιά τοπικών προϊόντων, και μπράβο τους και μπορούν να πάνε ακόμη καλύτερα.
Μετά από αυτά τα χωριουδάκια που είναι εκτός Ερμιονίδας αλλά είναι η είσοδος και η έξοδος της Ερμιονίδας (κανονικά είναι τα Δίδυμα αλλά φρόντισαν να τα παρακάμψουν!), ακολουθεί παραγωγική ερημιά. Στην Ερμιονίδα δεν παράγονται τοπικά προϊόντα, δεν υπάρχουν καταστήματα ανάλογα της Τραχειάς. Δύο τρία λάδια, ένα κρασί και τελειώσαμε. Είναι από τα λίγα μέρη της χώρας μας όπου δεν υπάρχει κανένας παραγωγικός συνεταιρισμός ή παραγωγική ένωση οποιασδήποτε μορφής, καμιά κοινή παραγωγική προσπάθεια ούτε αυτή η στοιχειώδης και αυτονόητη «Παραγωγική ένωση γυναικών», που σε άλλα μέρη κάνει θαύματα με την παραγωγή τοπικών γλυκών, ποτών, ζυμαρικών κ.λ.π., κ.λ.π.
Το αυτονόητο: «σ’ αυτόν τον τόπο δεν ξέρουν να φτιάχνουν τίποτα» δεν είναι αλήθεια. Ξέρουν να φτιάχνουν πάρα πολλά και σπουδαία. Υπάρχουν νοικοκυρές που φτιάχνουν εξαιρετικά γλυκά κάθε είδους, ζυμαρικά, ηδύποτα, φαγητά, ελιές, τουρσιά, πίτες, κ.λ.π. Όλα όμως για κατανάλωση μέσα στην οικογένεια. Μερικά ξεφεύγουν προς τα έξω. Στην Αδελφότητα Άγιος Ιωάννης στα Μαντράκια κατά καιρούς φτάνουν στο πωλητήριό της θαυμάσια ποτά, δωρεά νοικοκυρών. Να προσθέσουμε και τα κεντήματα κ.λ.π.
Υπάρχει στην Ερμιονίδα παραγωγική παράδοση για πάρα πολλά προϊόντα, αλλά έχει κλειστό οικογενειακό χαρακτήρα. Υπάρχουν και οι πρώτες ύλες, λάδι, μούστος, εσπεριδοειδή, ρόδια κ.λ.π. Δημιουργία και έμπνευση είναι να τα βγάλουμε από την οικογενειακή σφαίρα, προς τους άλλους. Τα μπισκότα Παπαδοπούλου ήταν αρχικά οικογενειακό μπισκότο. Έγινε τελικά για όλες τις οικογένειες.
Είναι πλέον ανάγκη τα προϊόντα αυτά να μπουν στην σφαίρα του εμπορίου. Ο επισκέπτης φεύγει χωρίς τίποτα στα χέρια του, γιατί δεν βρίσκει τίποτα που να είναι της Ερμιονίδας. Το κότερο αράζει και δεν το πλησιάζει κανείς να του δώσει ένα διαφημιστικό για προϊόντα μας, για την τοπική παραγωγή.
Μα έχουμε μαζικές παραγωγές. Δεν είναι όμως το ίδιο να πουλάς στο λιτρίβι το λάδι σου με 2 €, ενώ ως εξαιρετικής ποιότητας να δίνεις ένα μπουκαλάκι 1/3 του κιλού στον τουρίστα προς 5 €. Στην πρώτη περίπτωση του πουλάς λάδι, στη δεύτερη τον μύθο γύρο από το λάδι σου.
Ανάγκη πάσα παραγωγικού προτύπου και μύθου. Ναι, εδώ αντιγράφεις, κλέβεις από τους άλλους, τα προσαρμόζεις στις δικές σου συνθήκες και προχωράς παραπέρα. Αρκεί να κουνάς το μυαλό και τα χέρια. Τι σου πουλάνε οι ξένοι πανάκριβα; Το ουίσκι ως χημικό προϊόν ή το τσιγάρο τους; Στη διαφήμιση δίνουν τη χημική σύσταση ή την παράδοση και το περιβάλλον που γύρο του στήνεται ο μύθος του τσιγάρου και του ουισκιού;
Μα με αυτά θα ζήσει η Ερμιονίδα; Ναι και με αυτά, εκτός αν υπάρχουν τέτοιες ικανότητες και τέτοια προσόντα στην Ερμιονίδα, ώστε να στήσουμε τη δική μας silicon valley, ή ό,τι παρόμοιο.
Έρρωσθε,
Βασίλης Γκάτσος
