Μια άλλη Ύδρα
Η
Ύδρα είναι ένα βουνό στη θάλασσα. Μήκος 20 χιλιόμετρα και μέσο πλάτος
2.5. Ούτε ένα φυσικό πεδινό πλάτωμα δεν έχει. Πενήντα πάνω κάτω
τετραγωνικά χιλιόμετρα βράχια και γκρεμοί, γκρεμοί και βράχια. Παλιά
ήταν πευκόφυτη, μα σήμερα, μετά από μεγάλες πυρκαγιές που κράτησαν
μέρες, λίγα κομμάτια εδώ και κει πευκοδάσους έχουν απομείνει........
Ας πάμε όμως στους χάρτες της Google και να περιηγηθούμε σπιθαμή προς
σπιθαμή τον ορεινό όγκο της. Όσοι δεν έχουν την δυνατότητα μπορούν να
ταξιδέψουν με τις παρακάτω εννιά ενδεικτικές φωτογραφίες.
Οι
Υδραίοι ήσαν ναυτικοί. Και όσοι ήλθαν από άλλα μέρη της χώρας μας, υπό
τον οθωμανικό και ενετικό ζυγό τότε, έγιναν ναυτικοί. Και οι Υδραίοι
ταξίδευαν όλο το χρόνο. Σπίτι είχαν το ιστιοφόρο. Μόνο οι γυναίκες,
αφέντρες των σπιτιών τους, έμεναν, τα μικρά παιδιά και οι υπέργηροι,
γιατί και οι γεροί γέροι ταξίδευαν μέχρι που να μη μπορούν. Μόνο για
λίγο έπιαναν στο νησί να ξεφορτώσουν χρυσάφι και εμπορεύματα, να δουν
την οικογένεια να κάνουν και άλλα παιδιά και αμέσως μετά πίσω στο σπίτι
τους στα πέλαγα. Στα προεπαναστατικά χρόνια, στο μέγιστο της ακμής τους,
έφτασαν να έχουν μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα 600 φορές μεγαλύτερο από
τους κατοίκου της Πελοποννήσου. Έπιαναν στα χέρια τους ασημένια και
χρυσή μονέδα, κάτι σχεδόν άγνωστο στην απέναντι ακτή. Έτσι έφτιαξαν και
τον οικισμό της Ύδρας, που από μόνος του διηγείται δόξαν Υδραίων. Να το
προσέξουμε αυτό: Ο οικισμός - θαύμα της Ύδρας είναι δημιούργημα πολύ
πλουσίων ανθρώπων, όπου ακόμη και ο φτωχότερος ήταν πολλές φορές
πλουσιότερος όχι από τον φτωχό αλλά τον μέσο Πελοποννήσιο.
Και όμως! Αυτοί οι θαλασσομάχοι δεν άφησαν ούτε μια
σπιθαμή βράχου ακαλλιέργητη! Με πεζούλες συγκρατούσαν το ελάχιστο χώμα
που κατέβαζαν οι βροχές. Με πεζούλες κύκλωναν πλαγιές με βράχια, όπου το
χώμα λιγοστό, και το αυγάτιζαν κουβαλώντας με ζεμπίλια σκάβοντας
ανάμεσα στα βράχια. Και όπου ο Θεός είχε φυλάξει λίγο χώμα παραπάνω
έκαναν πλατώματα να φυτέψουν δέντρα. Το δάσος επεκτάθηκε, κάλυψε μεγάλες
εκτάσεις με πεζούλες, που ξανά φανερώθηκαν μετά τις πυρκαγιές. Είναι
συγκλονιστική η προσπάθεια να καλλιεργήσουν και τη τελευταία σπιθαμή
βράχου που προσφερόταν. Πού χώμα;
Και στη άγρια Μάνη κάθε τόσο ξεπροβάλει και ένα
κομμάτι γης, μια πλαγιά με χώμα. Και στην δυτική Μυτιλήνη, Σίγρι -
Ερεσός, ξερότοπος χειρότερος από τη Μάνη, ξεπηδά που και που μια συστάδα
χωραφιών. Στην Ύδρα βράχια και πάλι βράχια.
Έχουμε λοιπόν την θαυμάσια Ύδρα ως οικισμό, την Ύδρα
της ναυτοσύνης, την Ύδρα ως Κοινόν, την Ύδρα ως εκκλησία, και μία άλλη
Ύδρα του κόπου και του ιδρώτα της γης, της πάλης με τον βράχο, να
φυτρώσει αμέτι μουχαμέτι ο βράχος! Ότι τα αδύνατα, δυνατά από τους
Υδραίους. Ότι η Ύδρα είναι ολόκληρη ένα θαύμα.
Αντί λοιπόν, με τον καιρό οι πεζούλες να
ισοπεδωθούν, μπορούν να ξαναγίνουν όπως ήταν. Να συντηρηθούν, και να
γεμίσουν χώμα από την απέναντι ακτή. Οι δρόμοι πυρόσβεσης και
πυρασφάλειας που σχεδιάζει να φτιάξει ο Δήμος βοηθούν προς αυτήν την
κατεύθυνση. Το λίγο νερό που χρειάζεται μπορεί να βρεθεί από μικρά
τοπικά φράγμα, υπόγειες υδατοδεξαμενές, ακόμη και μεταφορά με αγωγούς.
Εδώ καλλιεργούσαν οι Υδραίοι σχεδόν με τα χέρια και σήμερα που υπάρχουν
όλα τα μέσα; Να φυτευτούν δέντρα, μετά από μελέτη γεωπόνων και να
ξαναγεννηθούν τα περιβόλια με πολλών ειδών δέντρα. μυγδαλιές, αρωματικά
φυτά, επίσης μελίσσια κ.λ.π. που θα οδηγήσουν σε προϊόντα εξαιρετικά.
Δεν είναι επέμβαση. Είναι αποκατάσταση και σωτηρία. Είναι σαν ένα παλιό
αρχοντικό που έχει πέσει η σκεπή του, έχουν φύγει τα παραθύρια του, έχει
καταπέσει ο τοίχος του και είναι ζήτημα χρόνου να μετατραπεί σε ένα
σωρό από πέτρες. Η με σεβασμό αποκατάσταση και σωτηρία του είναι
συνέχεια της παράδοσης.
Έρρωσθε,
Βασίλης Γκάτσος
