Εισήγηση Γιάννη Γεωργόπουλου για την αναθεώρηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η εφαρμογή του ν. 3852/2010 γνωστού ως πρόγραμμα Καλλικράτης, απέδειξε αρκετές αδυναμίες και δημιούργησε στην πράξη, αρκετά προβλήματα. Ξεκινώντας από αυτή την διαπίστωση προκύπτει ότι υπάρχει ανάγκη για μεταρυθμίσεις στον συγκεκριμμένο νόμο και αυτό είναι αποδεκτό από όλους τους ενδιαφερόμενους και σχετικά εμπλεκόμενους. 

Οι διαπιστώσεις των προβλημάτων, που ο νόμος κατά την εφαρμογή του δημιούργησε, κατά πρώτον γνωρίζουν αυτοί οι οποίοι εκλήθησαν να τον τον εφάρμοσαν, δηλαδή οι εκλεγμένοι εις τους ΟΤΑ, Δήμους και Περιφέρειες. 

Ξεκινώντας από αυτό, προκύπτει ότι η συμμετοχή των εκλεγμένων εις τους ΟΤΑ σε διαβούλευση με σκοπό τις μεταρυθμίσεις στον Καλλίκράτη είναι αυτονόητη. Αυτονόητη είναι βέβαια και η συμμετοχή της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας. Στόχος πάντα η συνεργασία και η σύνθεση απόψεων για ένα αποτέλεσμα θετικής προοπτικής. Κύριος άξονας της νέας Αρχιτεκτονικής για την τοπική αυτοδιοίκηση, πρέπει να είναι η ανάπτυξη και η πρόοδος μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες. Οι ΟΤΑ αποτελούν τα κύταρα της κρατικής οντότητας. Τα υγιή κύταρα εξασφαλίζουν εύρρωστο κράτος. 

ΑΠΛΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ

Θα ισχύει και στις δημοτικές – περιφερειακές εκλογές και οι έδρες των δημοτικών-περιφερειακών συμβούλων θα μοιράζονται αναλογικά με βάση τα ποσοστά της πρώτης Κυριακής. Για να εκλεγεί δήμαρχος – περιφερειάρχης θα χρειάζεται και πάλι το 50%+1 των ψήφων και αν δεν το πάρει την πρώτη Κυριακή, θα αναμετρώνται οι δύο επικρατέστεροι σε δεύτερο γύρο.

Έως τώρα, όποιος έβγαινε πρώτος τη δεύτερη Κυριακή λάμβανε σημαντικό μπόνους ώστε να διαθέτει τα 3/5 των συμβούλων. Σημειώνω στο σημείο αυτό ότι, στις Δημοτικές εκλογές του 2014 η παράταξή μας «Δυνατή Ερμιονίδα» έλαβε 4% μικρότερο ποσοστό από την παράταξη η οποία σήμερα διοικεί το Δήμο και η αναλογία στην εκλογή Δημοτικών Συμβούλων είναι 16 έναντι 5 της δικής μας παράταξης. 

Με τον τρόπο αυτό, εξασφάλιζε ισχυρή πλειοψηφία μέσα στο Δημοτικό Συμβούλιο, το οποίο λαμβάνει και τις αποφάσεις. Με το νέο σύστημα, είναι εμφανής ο κίνδυνος ο εκλεγόμενος δήμαρχος να συναντά «τοίχο» όποτε θέλει να περάσει κάποια απόφαση, καθώς οι δικοί του σύμβουλοι θα είναι μειοψηφία.

Σημειώνεται πως συζητήθηκε ακόμη και το ενδεχόμενο να μην υπάρχει «δεύτερος γύρος» και ο δήμαρχος να εκλέγεται μεταξύ των συμβούλων. Κάτι τέτοιο θα στερούσε ακόμη μεγαλύτερο μέρος της ισχύος από τον επικεφαλής που θα ήταν έρμαιο πιθανών συναλλαγών, συνεχών διαφωνιών και ανεξαρτητοποιήσεων.

ΜΕΙΩΣΗ ΘΗΤΕΙΑΣ – ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ 

Μόλις μία φορά το 2014 ίσχυσε η πρόβλεψη να γίνονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές μαζί με τις ευρωεκλογές και οι τοπικοί άρχοντες να έχουν πενταετή θητεία όπως οι ευρωβουλευτές. Η πρόταση τώρα, είναι να επιστρέψει η θητεία στην 4ετία και οι εκλογές να γίνονται τον Οκτώβριο για να αναλαμβάνει η νέα ηγεσία την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους. Καλό θα είναι να υπάρχει σταθερότητα ως προς τη διάρκεια της θητείας των Δημάρχων και περιφερειαρχών. Δική μας πρόταση ο περιορισμός της θητείας Περιφερειαρχών και Δημάρχων σε δύο 4ετίες. Η πρότασή μας στηρίζεται στην ανάγκη ανανέωσης των προσώπων, περιορισμός ο οποίος ισχύει τόσο στην εκλογή Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, όσο και στην εκλογή του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. 

ΨΗΦΟΣ ΣΤΟΥΣ ΝΟΜΙΜΟΥΣ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥΣ

Μέσα στις προτάσεις περιλαμβάνεται και το δικαίωμα να έχουν δικαίωμα ψήφου και όσοι αλλοδαποί μένουν νόμιμα στην Ελλάδα. Βάσει των επίσημων στοιχείων του υπουργείου Εσωτερικών, οι νόμιμα διαμένοντες αλλοδαποί ήταν 580.161 άτομα τον Ιανουάριο του 2017 και αυτό σημαίνει αύξηση του εκλογικού σώματος κατά περίπου 6%. Έως τώρα είχαν δικαίωμα «εκλέγειν» οι υπήκοοι κρατών-μελών της Ε.Ε. στις ευρωεκλογές και τις δημοτικές εκλογές, ενώ προτείνεται να επεκταθεί το δικαίωμα και για τις περιφερειακές εκλογές. Προτείνεται επίσης πρόσφυγες και μετανάστες να συμμετέχουν σε όργανα όπως το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών. Εφ’ όσον τηρούνται οι νόμιμες διαδικασίες, αυτό κρίνεται θετικά.

ΛΑΪΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ

Δεσμευτικές, σύμφωνα με πληροφορίες εφημερίδων, πρωτεύονται να είναι οι αποφάσεις οργάνων που δημιουργούνται με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής, όπως οι «Τοπικές λαϊκές Συνελεύσεις» και οι «Συνελεύσεις της Γειτονιάς», ενώ ομάδες κατοίκων θα έχουν τη δυνατότητα να προκηρύξουν «Τοπικά Δημοψηφίσματα» για θέματα που αφορούν τις περιοχές κατοικίας τους.

ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙΣ

Τα παραπάνω όργανα προτείνεται να αντικαταστήσουν μια σειρά θεσμών που δημιουργήθηκαν με τον «Καλλικράτη», όπως τα συμβούλια των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων, οι Επιτροπές Ποιότητας Ζωής και Οικονομικών Επιτροπών που λαμβάνουν αποφάσεις για να μην φθάνουν όλα τα θέματα στο Δημοτικό Συμβούλιο. Προτείνεται επίσης η κατάργηση Σχολικών Επιτροπών και του Συμπαραστάτη του Δημότη αλλά και των χωρικών αντιπεριφερειαρχών, τους οποίους προτείνεται, πλέον, να τους ορίζει ο Περιφερειάρχης ανάμεσα στους περιφερειακούς συμβούλους, διαδικασία αντίστοιχη με το δήμαρχο και τους αντιδημάρχους.

Η αλλαγή αυτή μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα, αλλά χρειάζεται αξιολόγιση, ειδικά όταν υπάρχουν ολιγομελείς πληθισμιακά και απομονωμένες γεωγραφικά τοπικές κοινότητες. 

ΓΕΝΙΚΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΣ

Προτείνεται, επίσης, η αναβάθμιση των Γενικών Γραμματέων των δήμων που μέχρι σήμερα επιλέγονται από τους δημάρχους, να επιλέγονται από το Μητρώο Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης.

Η πρόταση αυτή που είχε κάνει πέρυσι το Σεπτέμβριο ο τότε υφυπουργός Εσωτερικών Γιάννης Μπαλάφας είχε αποσυρθεί λόγω των σφοδρών αντιδράσεων που είχε προκαλέσει, υπάρχει πρόθεση να επανέλθει; Ο διορισμός εκτελεστικών γραμματέων στους δήμους, υπό τη μορφή επιτρόπων, θα οδηγήσει στην άσκηση αρμοδιοτήτων των δημάρχων».

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ

Στο πόρισμα της Επιτροπής περιλαμβάνονται επίσης προτάσεις για τη συμμετοχή εκπροσώπων των εργαζομένων στην Εκτελεστική Επιτροπή του δήμου, να μην υπάρχει κώλυμα εκλογιμότητας στους συμβασιούχους του δήμου αλλά και σε όσους οφείλουν κάτω από ένα ποσό. Παράλληλα υπάρχει και πρόταση να ορίζεται μέλος στο Δημοτικό ή το Περιφερειακό Συμβούλιο με κλήρωση από το σύνολο των κατοίκων. Εύλογο είναι να μην υπάρχουν αποκλεισμοί από τη συμμετοχή στις διαδικασίες συμμετοχικής δημοκρατίας. Βασικά πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη κάθε είδους πλεονεκτική θέση έναντι άλλων ομάδων πολιτών. 

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ 

Είναι γνωστό ότι κάθε χρόνο πραγματοποιούνται περικοπές στη χρηματοδότηση των ΟΤΑ από Κρατικούς πόρους. Επίσης είναι γνωστό ότι κυρίως οι Δήμοι επιφορτόνονται με καινούργιες αρμοδιότητες και υποχρεώσεις ενώ παράλληλα μειώνουν τους προϋπολογισμούς τους. Το θέμα αυτό πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπ’ όψη στο σχεδιασμό του νέου Καλλικράτη διότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση ήδη ασφυκτιά.