Άλλες εποχές, άλλη αισθητική.

Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος

Όσοι έζησαν ή επισκέφτηκαν την Κοιλάδα, μέχρι τη δεκαετία του 1960, ποια εικόνα, ποια εντύπωση έχουν χαραχμένη μέσα τους; Τα μισοβουλιαγμένα καΐκια στη βουρκάδα τού τότε λιμανιού που το καλοκαίρι γέμιζαν με πιτσιρίκια, γέλιο και παιχνίδι.

Στην Ερμιόνη το Καρνάγιο του Κοκονάκη, μετά οι τράτες οι αφημένες στην αμμουδιά του Βεντουρή, ένα μισοβυθισμένο καΐκι στο Κρόθι.

Την εποχή αυτή, το "σκάφος" που εμπόδιζε επί των ημερών μας, το λιμάνι του Πορτοχελίου, που ήταν κίνδυνος για τη ναυσιπλοΐα, θα είχε βρει, ως απόμαχος της ζωής που έθρεψε οικογένειες και οικογένειες, τη θέση του δίπλα στ' αδέλφια του στη βουρκάδα της Κοιλάδας, προσθέτοντας στην αισθητική εικόνα του χωριού.

Σήμερα κυνηγημένο απ' όλους, μπλεγμένο σε μια γραφειοκρατία, "φυγαδεύτηκε" στη Κοιλάδα για να διαλυθεί, συνοδευόμενο και από τις οικολογικές ευαισθησίες μας, περί μολύνσεως και καταστροφής του οικοσυστήματος (τρομάρα μας, το ωραίο σκαρί μας έφταιξε!). Ο ιδιοκτήτης (η ψυχή του σκάφους). 

ο πρόεδρος της Λιμενικής, το Λιμεναρχείο αντιμετωπίζονται ως κοινωνικά και περιβαλλοντικά ένοχοι, γιατί άργησαν να τακτοποιήσουν το θέμα.

Βέβαια ο καθένας γνωρίζει ότι αν από ένα τέτοιο σκάφος αφαιρεθούν η μηχανή τα ντεπόζιτα πετρελαίου και λαδιού, και καθαριστεί ελαφριά το εσωτερικό του, "η μόλυνση" του οικοσυστήματος είναι μηδαμινή. Φωλιά ψαριών λογίζεται.

Στη παραλία στο Γύθειο, το κύριο αξιοθέατο υψηλής αισθητικής είναι ένα μότορσιπ προσαραγμένο στην άμμο. Ανάλογο υπάρχει και στη Ζάκυνθο, στην Αμοργό και σε άλλα μέρη και είναι τουριστικά αξιοθέατα. Στον Δοκό, πριν χρόνια, ήταν στο αυλάκι, το κοντά στον οικισμό, βυθισμένο ένα μεγάλο κόκκινο καΐκι - αριστούργημα με όλο τον εξοπλισμό του. Από το έργο "Ποτέ την Κυριακή" τι πιο εντυπωσιακό, τι πιο ελληνικό από τα παλιά καρνάγια του Περάματος;

Η οικολογική ευαισθησία μας στέλνει τους μαθητές να καθαρίζουν τις ακτές. Και πράγματι το καλοκαίρι βλέπουμε καθαρή άμμο στα Ποτόκια, στη Μαγγούλα κ.λ.π. Όμως, ό,τι ξεβράζει η θάλασσα δεν είναι επικίνδυνο για το περιβάλλον. Επικίνδυνα είναι  όλα τα πλαστικά, το κουτιά από κάθε υλικό, τα σπασμένα γυαλιά, τα σκουριασμένα μυτερά σίδερα κ.λ.π. Δεν είναι επικίνδυνα ούτε τα ξύλα, ούτε οι ρίζες των φυτών. Παλιά συνήθεια να περιφερόμεθα στις αμμουδιές, να μαζεύουμε αυτά τα "ξύλα" τα σμιλεμένα από το κύμα της θάλασσας και με αυτά να φτιάχνουμε καλλιτεχνήματα. Δεν υπάρχει Έλληνας καλλιτέχνης που με αυτά τα υλικά να μην έφτιαξε μικρά αριστουργήματα. Του Σεφέρη η πρώτη δουλειά, όταν πήγαινε διακοπές, ήταν να περνάει ώρες μαζεύοντας "ξύλα της θάλασσας". Ο Ελύτης, ο Ακριθάκης, ......

Αν το σκάφος - εμπόδιο του Πορτοχελιού το πρασαράζαμε στα ρηχά σε μιά άκρη στον όρμο του Πορτοχελιού, ή στα αβαθή προς το λατομείο της Κοιλάδας, αυτό είναι ή δεν είναι παρέμβαση υψηλής αισθητικής αξίας;

Αυτό δεν σημαίνει ότι θα γεμίσουμε με κουφάρια πλοίων τους όρμους μας. Δεν μιλάμε για νεκροταφεία πλοίων, αλλά για επιλεκτική και με προσοχή παρέμβαση - στοιχείο της αισθητικής του τόπου μας και της ναυτοσύνης μας.

Σημείωση: Το τουριστικό προϊόν δεν είναι ενιαίο για τη χώρα, αλλά τοπικό και ιδιαίτερο. Η Ύδρα το στηρίζει στον διατηρητέο οικισμό της και το προστατευόμενο περιβάλλον της, στην απουσία οχημάτων, στην ιστορία και την παράδοσή της. Κάλλιστα το θαλάσσιο τουριστικό μας προϊόν στην Ερμιονίδα μπορούσε να έχει ως βάση τα τρεχαντήρια (που κόψαμε), τις παπαδιές τις ξύλινες με το πανί, την ναυπηγική τέχνη ξυλινων σκαφών, την κωπηλασία και ιστιοπλοΐα, τα προστατευόμενα αλιευτικά πεδία και τη διατροφική ιδιαιτερότητα των απολύτως φρέσκων αλιευμάτων.

Βασίλης Γκάτσος