''Αποστολή και Στρατηγικός Στόχος (2) ''

Επαρχιακών Κοινοτήτων και Δήμων

Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος

Η Αποστολή της Κοινότητας τη δεκαετία του 1950 ήταν η στοιχειώδης διευκόλυνση της καθημερινότητας των κατοίκων της. Προς τούτο φρόντιζε λίγο τα δημόσια πηγάδια (αν και λόγω ανάγκης τα συντηρούσαν οι κάτοικοι και οι αγρότες), μάζευε με ένα κάρο τα ελάχιστα απορρίμματα της εποχής (μίσθωση κάρου), είχε έναν γραμματέα για την ελάχιστη γραφειοκρατία της (ο μισθός του ήταν πολύ μικρός και όλοι του άφηναν ένα ελάχιστο ως βοήθημα), διαχειριζόταν κάποια προσφορά πολίτου π.χ. ένας πρόσφερε με δικά του έξοδα την ασφαλτόστρωση ενός δρόμου, ζητούσε προσωπική εργασία από τους κατοίκους για να φτιαχτεί ένα μικρό έργο αποχέτευσης, κ.λ.π. Ήταν εποχή που ο πρόεδρος της Κοινότητας δεν είχε νόημα να βρίσκεται στο γραφείο του, πόσο μάλλον οι σύμβουλοι. Περισσότερο αναζητούσε ο κόσμος τον γραμματέα παρά τον πρόεδρο.

Δηλαδή η Κοινότητα δεν ασχολείτο:

1. Με τη μεταφορά και διανομή νερού.

2. Με την αποκομιδή των σκουπιδιών (την έδινε τη δουλειά σε κάποιον). Με την καθαριότητα του οικισμού (τότε σκούπιζε η κάθε νοικοκυρά τους δρόμους γύρω από το σπίτι της).

3. Με τη δημόσια ή άλλη εκπαίδευση.

4. Με κοινωνικό και πολιτιστικό έργο. Αυτά ήταν στα χέρια εκκλησίας, συλλόγων, σχολείων.

5. Με αγροτικούς δρόμους εκτός και αν κάπου υπήρχε πρόβλημα μεγάλο. Άλλωστε οι "δρόμοι" ήταν καρόδρομοι και μονοπάτια.

7. Με τα λιμάνια και τις διευκολύνσεις των ψαράδων.

Με το πέρασμα του χρόνου η Κοινότητα όλο και έπαιρνε περισσότερες αρμοδιότητες. Άνοιξε πηγάδια και γεωτρήσεις, έφτιαξε δεξαμενή, διανομή του νερού ανά γειτονιά και μετά ανά οικία.

Πήρε τη φροντίδα των αγροτικών δρόμων, και των ακτών της. Μάζευε με δικό της προσωπικό και μέσα τα απορρίμματα και διέθετε δικό της χώρο εναπόθεσης. Δημιούργησε δίκτυο βασικών υπονόμων. Ασφαλτόστρωνε συστηματικά τους δρόμους του χωριού. Και συνέχιζε και σε άλλους τομείς.

Ο επαρχιακός Δήμος που ήταν πιο μεγάλος δεν έκανε και κάτι σπουδαιότερο από την Κοινότητα.

Δηλαδή η αρχική Αποστολή επαρχιακού Δήμου και Κοινότητας από στοιχειώδης διευκόλυνση της καθημερινότητας που ήταν, έγινε διευκόλυνση της καθημερινότητας των κατοίκων.

Λίγο πριν γίνουν οι Καποδιστριακοί και μετά οι Καλλικράτειοι Δήμοι, οι Κοινότητες και οι Δήμοι στην επαρχία είχαν επεκτείνει τις αρμοδιότητές τους στηριζόμενοι στα ανταποδοτικά τέλη για τις βασικές τους υπηρεσίες (νερό, καθαριότητα, απορρίμματα, δημοτικός φωτισμός) και για όλα τ' άλλα στηρίζονταν στον κρατικό κορβανά, όλο και περισσότερο στα χρήματα Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, και για να πετύχουν όλα αυτά ήταν αναγκαία βουλευτική και κομματική κυρίως διαμεσολάβηση. Προσπάθησαν να φτιάξουν και σφαγεία κ.λ.π. δηλαδή δημοτικές επιχειρήσεις χωρίς όμως επιτυχία. Μπήκαν και στα χωράφια της υγείας και του αθλητισμού.

Μπορούμε να πούμε ότι η Αποστολή τους τώρα ήταν η ουσιαστική και πολύπλευρη διευκόλυνση της καθημερινότητας των κατοίκων.

Μερικές Κοινότητες και Δήμοι βλέποντας ότι ο τουρισμός φέρνει έσοδα άρχισαν με εκδηλώσεις να προσελκύουν ξένο κόσμο και με έργα να κάνουν γνωστό τον τόπο τους. Αυτό έγινε στην Ερμιόνη κυρίως επί προεδρίας και δημαρχίας Ανάργυρου Λεμπέση, όπου δόθηκε μεγάλη έμφαση στις εκδηλώσεις των Θεοφανίων, του "Γιούδα", στη δημιουργία τοπόσημων με την βοήθεια του Δήμου (δηλαδή μικρότοπων που θα χαρακτήριζαν το χωριό: Μύλος Μπιστιού και Κροθιού, Άγιος Γεράσιμος, Άγιος Νικόδημος, Δημαρχείο στο Σχολείο, κτήριο Συγγρού, παλαιάς Κοινότητας κ.λ.π.). Συγχρόνως βασικά έργα υποδομής που, ναι μεν, βελτίωναν τη ζωή των κατοίκων, αλλά περισσότερο στόχο είχαν την προσέλκυση επισκεπτών και τουριστών. Η προβλήτα στα Μαντράκια που θα έφερνε τα κρουαζιερόπλοια, η επέκταση των λιμανιών, ώστε να πιάνουν πολλά κότερα,  ο βιολογικός σταθμός που θα καθάριζε τα λιμάνια μας, η γενική ασφαλτόστρωση του χωριού και ιδιαίτερα των λιμανιών για να απλώνονται καρέκλες. Δεν εξετάζουμε το τι έπρεπε ή δεν έπρεπε να γίνει, αν πέτυχε ή όχι το στόχο του. Απλά βλέπουμε μια μεγάλη αλλαγή στην αποστολή της Κοινότητας και μετά του Δήμου Ερμιόνης.

Εδώ λοιπόν η Αποστολή έγινε: Η ουσιαστική και πολύπλευρη διευκόλυνση της καθημερινότητας των κατοίκων, η δημιουργία τοπόσημων και εκδηλώσεων που να δίνουν στίγμα στον τόπο και να προσελκύουν ξένους και η εξάλειψη όλων των αιτίων που κρατάνε μακριά αυτούς.

Ξαφνικά από την κεντρική Διοίκηση επιβάλλεται Καποδιστριακός Δήμος ο οποίος φορτώνεται πλήθος αρμοδιοτήτων και τη γραφειοκρατία αυτών, όντας πλήρως απροετοίμαστος για κάτι τέτοιο. Πριν καλά καλά γίνει συνείδηση η νέα πραγματικότητα επιβάλλεται άνωθεν ο Καλλικράτειος Δήμος με προσθήκη νέων αρμοδιοτήτων. Οι απλές Κοινότητες, σκιά του εαυτού τους, έχασαν όλες τις αρμοδιότητές τους αλλά και τους πόρους τους.

Είναι τόσες πολλές οι αρμοδιότητες που φορτώθηκε ο Καλλικράτειος Δήμος, είναι τόσες πολλές οι γκρίζες ζώνες, και τόσα τα σημεία που εμπλέκονται Δήμος, Περιφέρεια, Κράτος, που και ο πιο απλός δημότης καταλάβαινε ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί ο Δήμος.

Ο Δήμος, εκ των πραγμάτων, καλείτο να ασκήσει πραγματική Διοίκηση (mamagement), ανάλογη των ιδιωτικών επιχειρήσεων, κάτι το τελείως άγνωστο όχι μόνον στον Δήμο αλλά και στο Δημόσιο. Δηλαδή να γίνει πλήρως αξιόπλοον πλοίο με το ελάχιστο δυνατό κόστος και με κυβερνήτη που έχει αποστολή.

Μια, τελείως στον αέρα, υπόσχεση ότι με τις περισσότερες αρμοδιότητες ο Καλλικράτειος Δήμος γινόταν πρωτόγνωρα ισχυρός (!), τα έξοδά του μειώνονται (!) αφού μεγαλώνει μεν, αλλά εξαφανίζει τα έξοδα των Κοινοτήτων, ενώ λόγω του μεγέθους του (!) θα του δίδονται πολύ μεγαλύτερα προγράμματα από την Ευρώπη κ.λ.π., ότι πόροι κρατικοί θα περνούσαν στους Δήμους, ο δανεισμός θα ήταν ευκολότερος λόγω μεγέθους (με τι εγγυήσεις άραγε, αφού οι Δήμοι δεν έχουν κατά κανόνα περιουσιακά στοιχεία για υποθήκευση;) ......... 

Με απλά λόγια σάς συνενώνουμε, σάς πετάμε αρμοδιότητες και έτσι σάς ανοίγεται δρόμος προς το κρατικό και ευρωπαϊκό χρήμα. Το τελευταίο βέβαια δεν επιβεβαιώθηκε ούτε προ κρίσεως, πόσο μάλλον τώρα που οι Δήμοι έμειναν τελείως από χρήμα.

Έτσι στην Ερμιονίδα έχουμε έναν πολυπράγμονα Δήμο που έχει λόγο παντού, εκτός της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών. Έχει αρμοδιότητα π.χ. στις λαϊκές αγορές αλλά καμιά, έστω στις υποδομές, στη παραγωγή αυτών των αγαθών. Έχει αρμοδιότητα στο Λιμενικό Ταμείο, όχι όμως στην προστασία της θάλασσας και την αειφορία της.

Ποια είναι η Αποστολή* και ο Στρατηγικός Στόχος* του σημερινού Δήμου; Ο Δήμος μας θα τα ορίσει αυτά και θα δώσει όραμα στους δημότες του λαμβάνοντας υπ΄ όψιν του το σήμερα. Και σήμερα δεν αρκεί η διαχείριση της καθημερινότητας των δημοτών και η προσέλκυση τουριστών. Προέχει η διαχείριση του μέλλοντος της Ερμιονίδας.

*Στις επιχειρήσεις  η Αποστολή και ο Στρατηγικός στόχος αναγράφονται σε κάθε γραφείο και σε κάθε πρόσφορη θέση. Στον Δήμο μας θα γράφονταν με μεγάλα γράμματα στο γραφείο του Δημάρχου και στην αίθουσα Συνεδριάσεων του Δ.Σ.

Προσοχή όμως! Επιχείρηση που αναγράφει αυτά επειδή το κάνουν όλοι, σαν να αντιγράφει δηλαδή μόδα, επιχείρηση που δεν πιστεύει σε αυτά, οπότε αδύνατον να πιστέψουν αυτά και οι εργαζόμενοί της, είναι ξοφλημένη, "δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει".

Β. Γκάτσος