''Εξασθενές Χρώμιο''

Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος

Στη φωτογραφία: τα αποτελέσματα των αναλύσεων ολικού και εξασθενούς χρωμίου 01-09-2016, όπως πολύ ωραία τα έδωσε η αρμόδια υπηρεσία του Δήμου.

Όπως είχα επισημάνει και σε σχετικό πρόσφατο άρθρο μου, κυρίως στα πεδινά, υπάρχει πρόβλημα. Δεν είναι μεγάλο (.... αφού δεν το πίνουμε το ... πόσιμο), δεν φαίνεται να μεγαλώνει με γρήγορους ρυθμούς, αλλά υπάρχει και πρέπει να τεθεί το θέμα υπό επιστημονική παρακολούθηση. Δεν είναι ευθύνη του Δήμου η παρακολούθηση, αλλά είναι ευθύνη του η έκφραση ανησυχίας, ώστε να επέμβει η επιστημονική κοινότητα αρμοδίως.

Τα αποτελέσματα καλό είναι να δίδονται χωρίς σχόλια του Δήμου, και να δίδεται το όριο των 50 μgr/l για το ολικό χρώμιο. Το σχόλιο ότι για το εξασθενές δεν υφίσταται όριο (εννοείται στη νομοθεσία μας) δεν χρειάζεται γιατί προκαλεί σύγχυση:

1. Δηλαδή να μην ανησυχούμε, αφού δεν υπάρχει όριο εξασθενούς. Δηλαδή ακόμη και στην περίπτωση που σε μια γεώτρηση μπορεί να έχουμε 49 μgr/l ολικό χρώμιο, οπότε το εξασθενές θα είναι περίπου 41 μgr/l να μην ανησυχήσουμε;;; (Η ΚΥΑ που βγήκε για τον Ασωπό επιτρέπει την απόρριψη λυμάτων από βιομηχανίες στον Ασωπό με όριο εξασθενούς 30μgr/l. Προσοχή, λυμάτων και εμείς έχουμε γεωτρήσεις ποσίνου με 12 μgr/l).

2. Οργανισμοί παγκόσμιου κύρους, ευρωπαϊκά κράτη (Στην Ιταλία το όριο εξασθενούς είναι 5μgr/l), ΗΠΑ (σε μερικές Πολιτείες τους το όριο εξασθενούς είναι σχεδόν μηδέν) που έχουν χαμηλότατα όρια εξασθενούς χρωμίου, δεν ξέρουν τι τους γίνεται, ενώ η χώρα μας όπου γεννήθηκαν οι επιστήμες τούς λέει κατάμουτρα ότι δεν χρειάζεται όριο για το εξασθενές; (Στην πραγματικότητα βάζει ανώτατο όριο για το εξασθενές τα 50 μgr/l, όταν δεν υπάρχει καθόλου τρισθενές. Και στην Ερμιονίδα το τρισθενές είναι πολύ λίγο).

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε ένα άρθρο για το τι γίνεται σχετικώς στη χώρα μας, και στη φωτογραφία ένα τμήμα μελέτης που θέτει και αλλιώς το πρόβλημα μέσω του Κανονισμού - Καταλόγου REACH της Ευρωπαϊκής Κοινότητας που είναι παγκοσμίως η πλέον πρωτοπόρος περιβαλλοντική νομοθεσία. Και βάσει αυτού του κανονισμού το εξασθενές όχι μόνο στο πόσιμο αλλά και στον αέρα πρέπει να είναι μηδέν. 

Αλλά για το τι είναι το REACH μια άλλη φορά.

Βασίλης Γκάτσος

Χημικός

Αθήνα

Το υπουργείο Υγείας επιβάλλεται να καθορίσει ανώτατο όριο για το καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο στο πόσιμο νερό, επαναλαμβάνει η Συνήγορος του Πολίτη Καλλιόπη Σπανού, αναφερόμενη στο σκάνδαλο της μόλυνσης του Ασωπού και του πόσιμου νερού στη Βοιωτία και την Εύβοια.

«Δεν έχουν ληφθεί αποτελεσματικά μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας» τονίζει η Αρχή, η οποία είχε ζητήσει τον καθορισμό ορίων από το 2011.

Η αλήθεια είναι ότι, λόγω των σχετικά λίγων διαθέσιμων στοιχείων, λίγες χώρες έχουν προχωρήσει ως σήμερα στην επιβολή ανώτατων ορίων στο εξασθενές χρώμιο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα όρια αφορούν μόνο την ολική συγκέντρωση χρωμίου.

Η Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει ωστόσο ότι ορισμένες κυβερνήσεις έχουν επιβάλλει όρια. Ακόμα και στην Ελλάδα, εξάλλου, έχουν καθοριστεί όρια για το εξασθενές χρώμιο στα υγρά απόβλητα που καταλήγουν στον Ασωπό.

Επομένως το υπουργείο Υγείας «επιβάλλεται» να καθορίσει όρια και για το πόσιμο νερό με βάση την Αρχή της Προφύλαξης, «καθώς αρκεί η ύπαρξη αμφιβολιών, γύρω από την επέλευση σοβαρών ή μη αναστρέψιμων βλαβών στο περιβάλλον ή στη δημόσια υγεία, για τη λήψη μέτρων εκ μέρους της Πολιτείας».

Η Συνήγορος επισημαίνει ακόμα ότι η πολιτεία της Καλιφόρνια στις ΗΠΑ, στην οποία εμφανίσθηκαν υψηλές συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό (υπόθεση Έριν Μπρόκοβιτς) ξεκίνησε τη διαδικασία για τον καθορισμό ορίων το 2011.

Ακόμα, η Ιταλία έχει θεσπίσει από το 1999 το όριο των 5 μg εξασθενούς χρωμίου ανά λίτρο επιφανειακών υδάτων που προορίζονται ύδρευση.

Στην Ελλάδα έχει εκδοθεί απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Χαλκίδας, στο πλαίσιο της προσωρινής δικαστικής προστασίας, που καθορίζει όριο 2 μg/l για την περιεκτικότητα εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό της περιοχής των Μεσσαπίων στην Εύβοια.

Στην περίπτωση του Ασωπού υπήρξε Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ 20488/10) που καθορίζει όριο 30 μg/l στη μέση ετήσια συγκέντρωση εξασθενούς χρωμίου στα υγρά απόβλητα που διοχετεύονται στο ποτάμι, ενώ στα νερά του ίδιου του Ασωπού το όριο καθορίστηκε στα 3 μg/l.
Η Συνήγορος αναγνωρίζει ότι το χρώμιο δεν προέρχεται μόνο από τη βιομηχανική δραστηριότητα και τα λύματα αλλά υπάρχει και στο έδαφος ορισμένων περιοχών. Ωστόσο «ο βαθμός επικινδυνότητας είναι ανεξάρτητος από την πηγή προέλευσης.

Όπως αναφέρει η ανεξάρτητη Αρχή, το υπουργείο Υγείας υποστήριξε ότι δεν έχει επαρκή επιστημονικά δεδομένα για τη θέσπιση διακριτού ορίου και πρόκρινε, ως μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας, την καταγραφή των συγκεντρώσεων του εξασθενούς χρωμίου σε επίπεδο χώρας για περίοδο ενός έτους.

Σύμφωνα όμως με τη Συνήγορο οι μετρήσεις δεν μπόρεσαν να αξιοποιηθούν καθώς υπήρξαν σημαντικές αποκλίσεις ανάμεσα σε διαφορετικές μεθόδους ανάλυσης και τέθηκε θέμα αξιοπιστίας.

Εκτός από τον καθορισμό ορίων, η Συνήγορος ζητά την προτυποποίηση της μεθόδου χημικής ανάλυσης καθώς και τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων.