eikonoskopionews.blogspot.com

''H EIKONA EINAI TO ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΜΑΤΙ ΕΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΟΥ AΝΘΡΩΠΟΥ''


E-MAIL:eikonoskopionews@gmail.com



Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2025

ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ: Μια σημαντική βάση αρχειακών δεδομένων που πρέπει να έχει ο Δήμος μας, οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες, Ιστορικά και Λαογραφικά ιδρύματα, αλλά και ο καθένας μας.

Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος

Στον Ιστότοπο: ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ/Αμφιτρίτη στο κάτω μέρος του υπάρχει η Βάση Αμφιτρίτη την οποία μπορείτε αμεσως να κατεβάσετε στα κομπιούτερ σας.

Σε Excel περιλαμβάνει 34385 καταγραφές δρομολογίων πλοίων κατά τον 18ο και 19ο αιώνα που περιλαμβάνουν την αρχειακή πηγή της πληροφορίας, ημερομηνία άφιξης σε λιμένα, όνομα πλοίου, προορισμός, φορτίο, όνομα καπετάνιου και τόπος καταγωγής του και πλήθος άλλων πληροφοριών. Φυσικά προκειται για ένα μικρό μέρος των δρομολογίων ελληνόκτητων πλοίων, αλλά μπορούμε να πάρουμε σημαντικότατες πληροφορίες, αλλά και κατευθύνσεις για περαιτέρω έρευνα.
Το όνομα του καπετάνιου και ο τόπος καταγωγής του κατά κανόνα ταυτίζονται με την ιδιοκτησία, π.χ.
Όνομα πλοίου: Ευφροσύνη
Καπετάνιος: Πανούτζος Κώστας
Καταγωγή: Ερμιόνη.
Άρα το πλοίο είναι Ερμιονίτικο.

Επειδή οι καταγραφείς στα διάφορα λιμάνια ήσαν ξένοι, ενώ στον Ελληνικό χώρο ολιγογράμματοι, υπάρχουν και λαθάκια που εύκολα εντοπίζονται.
Σαν εισαγωγή στο θέμα επισυνάπτω μια, θα λέγαμε, αποδελτίωση του Αρχείου Αμφιτρίτη με μόνο τα δρομολόγια Ερμιονίτικων και Κρανιδιώτικων πλοίων. Υπάρχουν για τα Ερμιονίτικα μόνο 7 εγγραφές όλες του 1829, ενώ για τα Κρανιδιώτικα 172 που εκτείνονται σε μεγάλο χρονικό διάστημα. Εννοείται ότι για τα υδραίικα είναι χιλιάδες οι εγγραφές.
Σαν πρώτο συμπέρασμα βγαίνει ότι οι Κρανιδιώτες είχαν πολλά πλοία, ενώ οι Ερμιονίτες ελάχιστα και μικρά. Συγκεκριμένα ως καπεταναίοι Ερμιονίτες αναφέρονται οι:

Ταρούσης Λάζαρος
Πανούτζος Κώστας
Καρμανιώλας Αναγνώστης
Πασσαλάρης Κυριακός
Δαρούσις Γιάννης.

Ο Ταρούσης Λάζαρος (Λάζαρο Ταρούσι), ο  Ταρούσης Ιωάννης (Γηάννη Ταρούσι) ήσαν Ερμιονίτες. Το: Δαρούσις Γιάννης, προφανώς παραφθορά του: Ταρούσις Γιάννης. Στο βιβλίο ΜΗΤΡΩΟΝ ΕΡΜΙΟΝΕΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ του Γεωργίου Βουτσίνου καταγράφονται οι Αντώνιος, Δημήτριος και Λάζαρος Ταρούσης, αγωνιστές του 1821, η Ανέζα Αναργύρου Ταρούση σύζυγος του Γεωργίου Οικονόμου του Ιωάννη μπουλουξή σώματος ατάκτων ο οποίος συμμετείχε στις εκστρατείες Μεγάλων Δερβενίων με 80 άντρες υπό τας διαταγάς του, και Κρήτης με 50 άντρες υπό τη διοίκησή του.
Το Ταρουσαίικο συνέχισε μετά την Ανεξαρτησία να έχει ιστιοφόρα εμπορικά και σφουγγαράδικα, είχε ελαιώνες (παλιά περιοχή Ταρουσαίικα στη Δέση), τη μεγάλη μάντρα του Ταρούση στα Μαντράκια (μάντρα του Κουζούμη) με μεγάλες αποθήκες, το σπίτι του μπαρμπα Κώστα Ταρούση απέναντι από του Αραπάκη, και το απέναντι από του Σκλαβούνου, στο Λιμάνι το σπίτι και ταβέρνα του Σπύρου Ταρούση.
Ο πρώτος τιμημένος νεκρός Ερμιονίτης της Εθνικής Αντίστασης Ερμιόνης ήταν ο Γιάννης Ταρούσης (Κουζούμης) που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς την Πρωτομαγιά του 1944. Είχε συλληφθεί πρωί πρωί την Πρωτοχρονιά του 1944 στο Λιμάνι του Πειραιά, καθώς έμπαινε στο βενζινόπλοιο για Ερμιόνη. Βασανίστηκε, φυλακίστηκε, και τελικά καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλακή, ενώ οι δικοί του και το ΕΑΜ Ερμιόνης φρόντιζαν για την εξαγορά και την απελευθέρωσή του. (Λεπτομέρειες στο βιβλίο: ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΕΡΜΙΟΝΗΣ, Απόστολος Χ. Φραγκούλης. Προσθέτω και τη μαρτυρία του θείου μου Αντωνίου Κων. Γκάτσου, πρώτου εξαδέλφου του Γιάννη και της αδελφής του Γιάννη, Ματίνας: " Και πάλι φροντίζαμε να τον ελευθερώσουμε με λύτρα, και του μηνύσαμε να κάθεται ήσυχα για να μη γίνει στόχος, γιατί ήταν οξύθυμος και τολμηρός. Μάθαμε αργότερα ότι πέταξε ένα άδειο κονσερβοκούτι στο κεφάλι ενός Γερμανού φύλακα και έτσι τον συμπεριέλαβαν στον κατάλογο των μελλοθανάτων"). Έτσι οι Ερμιονίτες Αγωνιστές Ταρουσαίοι του 1821 συνδέονται και με το έπος της Εθνικής Αντίστασης Ερμιόνης.
Το αρχείο ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ επαληθεύει λοιπόν την πλοιοκτησία των Ταρουσαίων ήδη από το 1829, πληροφορία η οποία μόνο από προφορική - οικογενειακή μας παράδοση διασώθηκε.

Σημείωση 1:  Όταν ξεκινήσαμε τη δημιουργία του ΙΛΜΕ (Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ερμιόνης) είχα τονίσει ότι βασικό του καθήκον είναι η λεπτομερής καταγραφή των γενεαλογικών δέντρων των Ερμιονιτών με όσο γίνεται περισσότερες πληροφορίες και τεκμήρια γι' αυτούς, η καταγραφή των τοπωνυμίων τού τότε Δήμου Ερμιόνης, των ιδιοκτησιών των παλαιών Ερμιονιτών, σπίτια, κτήματα, πλοία, καταστήματα, βιοτεχνίες, πλοία κ.λ.π., η συγκέντρωση παλαιών εγγράφων κάθε είδους, το σκανάρισμα και η αρχειοθέτησή  τους.
Έργο βέβαια πολύ μεγάλο (τιτάνιο) που δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συνεργασία των υπηρεσιών του Δήμου, Υποθηκοφυλακείου, Συμβολαιογράφων, Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων, Εκκλησίας, Σχολικών Κοινοτήτων, κ.λ.π., και φυσικά όλων των παλαιών οικογενειών της Ερμιόνης. Καθήκον άλλωστε κάθε Ιστορικού και Λαογραφικού Ιδρύματος του τόπου μας και όχι μόνο της Ερμιόνης.
Αν στο Λονδίνο ζητηθεί η κατάσταση μιας οδού το 1930, υπάρχουν λεπτομερείς πληροφορίες μέχρι ποιοι ήσαν οι ενοικιαστές των σπιτιών, τι αριθμό τηλεφώνου είχαν, πώς ήταν κάθε γωνιά του δρόμου. Άπειρες πληροφορίες που συνιστούν την ιστορία του κάθε δρόμου.
Ποτέ δεν είναι αργά, αλλά μέρα με τη μέρα χάνονται πολύτιμα στοιχεία.
EXCEL

Βασίλης Γκάτσος