Ένας ήρωας…
Γράφει ο Γιάννης Σπετσιώτης και η Τζένη Ντεστάκου
Ο Αργύρης Ιωάν. Στεργίου, γέννημα θρέμμα της Ερμιόνης, ετών 22, υπηρετούσε τη θητεία του στο αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα». Εκείνο το πρωινό της Κυριακής, της 26ης Σεπτεμβρίου του ’43, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το θρυλικό πλοίο έδεσε στο πόρτο Λακκί της Λέρου, προκαλώντας ενθουσιασμό στους κατοίκους του νησιού. Το πλήρωμα, ταλαιπωρημένο από την ολονύχτια περιπολία, ξεκουραζόταν στα υποφράγματα, ακούγοντας απ’ το ραδιόφωνο την αναμετάδοση της κυριακάτικης λειτουργίας.
Ο Αργύρης Ιωάν. Στεργίου, γέννημα θρέμμα της Ερμιόνης, ετών 22, υπηρετούσε τη θητεία του στο αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα». Εκείνο το πρωινό της Κυριακής, της 26ης Σεπτεμβρίου του ’43, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το θρυλικό πλοίο έδεσε στο πόρτο Λακκί της Λέρου, προκαλώντας ενθουσιασμό στους κατοίκους του νησιού. Το πλήρωμα, ταλαιπωρημένο από την ολονύχτια περιπολία, ξεκουραζόταν στα υποφράγματα, ακούγοντας απ’ το ραδιόφωνο την αναμετάδοση της κυριακάτικης λειτουργίας.
Στις 9.58΄π.μ. γερμανικά
αεροπλάνα έριξαν, αιφνιδιαστικά, τις πρώτες βόμβες. Μέσα σε λίγα λεπτά πέτυχαν
την καταβύθιση του ένδοξου αντιτορπιλικού στέλνοντας στον υγρό τάφο τον
κυβερνήτη και...
.... τα 70 μέλη του ηρωικού πληρώματος, ενώ ακουγόταν ο ύστατος χαιρετισμός: «Ζήτω η Βασίλισσα Όλγα!».
.... τα 70 μέλη του ηρωικού πληρώματος, ενώ ακουγόταν ο ύστατος χαιρετισμός: «Ζήτω η Βασίλισσα Όλγα!».
Κάθε χρόνο το Πολεμικό Ναυτικό
και οι κάτοικου της Λέρου πραγματοποιούν επιμνημόσυνη δέηση για τους ήρωες του
«Βασίλισσα Όλγα», παρουσία, όπως μας είπαν, και των λιγοστών επιζώντων.
Στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο «Μπελλένη», στα Άλιντα της
Λέρου, ανάμεσα στα ευρήματα του ναυαγίου που εκτίθενται σε ξεχωριστή αίθουσα και
προκαλούν ιδιαίτερη συγκίνηση στους επισκέπτες, διακρίναμε το ρολόι του κυβερνήτη,
να θυμίζει παντοτινά την ώρα της βύθισης, τη 10.10΄ πρωινή!
Μια θέση στο άλμπουμ του
Μουσείου «περιμένει» τη φωτογραφία του δικού μας Αργύρη,1 που αγναντεύει τη θάλασσα
–τόπο θυσίας, από το λιτό μνημείο που στήθηκε στο Ακρωτηράκι του Λακκιού, για τους υπέρ πατρίδος πεσόντες.
Μια εκδήλωση…
«Σαν της Σμύρνης το γιαγκίνι, στο
ντουνιά δεν έχει γίνει…»2
14
Σεπτεμβρίου του 1922!
Ημέρα Μνήμης! Η Σμύρνη παραδίνεται στις φλόγες και 1.500.000 πρόσφυγες καταφεύγουν
στην Ελλάδα. Η Ερμιόνη, το ανατολικότερο λιμάνι της
Πελοποννήσου και το πιο κοντινό στον Πειραιά, υποδέχεται 5.000 γυναικόπαιδα και
ηλικιωμένους που καταφθάνουν από την Αττάλεια με «τα πλοία της συμπόνιας», κάτω από άθλιες συνθήκες. Αντιμέτωποι,
αρχικά, με τη δυσπιστία και την επιφυλακτικότητα των συμπολιτών μας,
καταφέρνουν με την εργατικότητα, την τιμιότητα, τις γνώσεις και τις ικανότητές
τους, να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και να προοδεύουν στο εμπόριο και τις τέχνες,
«…δίνοντας στη ζωή μας ένα τελείως
διαφορετικό νόημα».
Με τη
συμπλήρωση 90 χρόνων από τη Μικρασιατική
Καταστροφή και το μεγάλο ξεριζωμό, στις 18 Αυγούστου, πραγματοποιήθηκε στην
πόλη μας με τη συμμετοχή των Πολιτιστικών της Φορέων, η ετήσια εκδήλωση του
Ερμιονικού Συνδέσμου. Βασικός ομιλητής ήταν ο Αντιπρόεδρος του Ε.Σ., Γιώργος Φασιλής,
και θέμα του η καταστροφή της Σμύρνης και η υποδοχή/ζωή ενός σημαντικού αριθμού
προσφύγων στην Ερμιόνη.
Ήταν μια λαμπρή εκδήλωση, μια
τοπογραφία μνήμης και συναισθημάτων που έγινε με ευπρέπεια και σεβασμό, αντάξιο
της προσφοράς αυτών των ανθρώπων στον τόπο μας.
Η
πραγματοποίηση τέτοιων εκδηλώσεων συμβάλλει στη γνωστική προσέγγιση της
πολιτισμικής μας κληρονομιάς και στη
δόμηση, αντίστοιχα, της πολιτισμικής μας κουλτούρας και ταυτότητας. Βοηθά
στη διατήρηση της ιστορικής μας μνήμης, στη δημιουργική μετάδοση της ιστορικής
γνώσης και τη μετατροπή της γνώσης σε
διδαχή.
Ένα τραγούδι…
«Του εννιακόσ(ι)α δώδεκα και του
εννιακόσ(ι)α δεκατρία
έγινε η επιστρατεία…»3
Θυμάμαι, θα ’ναι 30 χρόνια,
ίσως και περισσότερα, τη μακαρίτισσα «κυρά» Ματίνα Μπουκουβάλα, τη γυναίκα του
«κυρ-Σίβρεστου» -έτσι προφέραμε το όνομά του στην Ερμιόνη, αντί Σίλβεστρος που
είναι το σωστό, να μου τραγουδά το παραπάνω τραγούδι, που αναφέρεται στην
επιστράτευση που ξεκίνησε τα μεσάνυχτα της 17ης
Σεπτεμβρίου του 1912.
Ήταν γνώριμο σ’ εκείνη απ’ τους
γονείς της, μια γλυκιά ανάμνηση από τη μητέρα της που το τραγουδούσε…
Φέτος γιορτάζουμε τα 100 χρόνια
από την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων, που είχαν σαν αποτέλεσμα το διπλασιασμό,
σε έκταση και σε πληθυσμό, του ελληνικού κράτους και τη δημιουργία καλύτερων
προϋποθέσεων για κοινωνική, πολιτική και οικονομική ανάπτυξη.
Η πόλη μας, στους απελευθερωτικούς
Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913, είχε
τη δική της συνεισφορά. Τα νιάτα της, κληρωτοί και έφεδροι, υπηρέτησαν στο
στρατό, ναύτες και φαντάροι, κι έγιναν συνεχιστές των υψηλών κατορθωμάτων της
φυλής μας, σε θάλασσα και σε στεριά. Κάποιοι άφησαν στο πεδίο της μάχης την
καθαγιασμένη τελευταία τους πνοή. Άλλοι, πάλι, γύρισαν πίσω με «σημάδια ανεξίτηλα» στο κορμί και την
ψυχή τους.
Η πατρογονική τους γη, η αγαπημένη τους Ερμιόνη, αναγνωρίζοντας την προσφορά τους, ύψωσε μνημείο, «Ηρώον», και πάνω σ΄ ολόλευκο μάρμαρο χάραξε τα ονόματά τους. Στις εθνικές μας γιορτές εκεί ψάλλεται η επιμνημόσυνη δέηση. Καλό και αναγκαίο θα ήταν, για την προβολή της τοπικής μας ιστορίας, να γίνεται στο εξής και προσκλητήριο νεκρών.
Να ακούγονται, δηλαδή, τα
ονόματα των ηρώων Ερμιονιτών που γεννήθηκαν σαν όλους τους ανθρώπους και πέθαναν σαν τους «ελάχιστους», «υπέρ
πατρίδος!».
Φίλοι μας,
Με αφορμή
ένα ταξίδι καλοκαιρινό, μια εκδήλωση αυγουστιάτικη και μια μελωδία απ’ τα περασμένα,
αναφερθήκαμε, περιληπτικά, σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα, που «σφράγισαν»
το μήνα Σεπτέμβριο και την πόλη μας.
Πιστεύουμε
πως ανάλογες αναφορές συμβάλλουν «…στην κατανόηση του παρελθόντος, την
αξιολόγηση της πολυπλοκότητας του παρόντος και το σωστό σχεδιασμό του μέλλοντος».
1.
Το 6ο Τεύχος του
περιοδικού «Στην Ερμιόνη άλλοτε και
τώρα», που περιλαμβάνει άρθρο για τον Αργύρη Στεργίου και τη βύθιση του
««Βασίλισσα Όλγα», έχει, ήδη, αποσταλεί στην υπεύθυνη του Μουσείου «Μπελλένη».
2.
Παραδοσιακό τραγούδι της Μ.
Ασίας.
3. Θα ακολουθήσει δημοσίευμα
σχετικό με το τραγούδι «Επιστρατεία»,
που περιλαμβάνεται στην ανέκδοτη συλλογή μου «Δημοτικά Τραγούδια της Ερμιόνης».