Παρασκευή 31 Μαρτίου 2023

''Οι συνταξιούχοι, οι εν κινδύνω συντάξεις τους και η νέα γενιά.''

Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος
 

Το "ποίημα" είναι ότι οι εν ενεργεία εργαζόμενοι πληρώνουν τις συντάξεις των συνταξιούχων.

Άρα, αφού λιγοστεύουν οι εν ενεργεία ή φεύγουν στο εξωτερικό, δεν φτάνουν τα χρήματα για πληρωμή των συντάξεων, άρα οι τελευταίες πρέπει να μειώνονται μέχρι να ισορροπήσει η κατάσταση. "Ποίημα" όλων των κομμάτων.
Και τα χρήματα που πλήρωσαν όλοι οι συνταξιούχοι όσο εργάζονταν; Το "ποίημα" λέει ότι δόθηκαν πολύ μεγάλες συντάξεις σε σχέση με τα όσο πλήρωσαν. Έτσι εδώ και αρκετά χρόνια το Δημόσιο Ταμείο επιχορηγεί τις συντάξεις κατ' έτος με υπέρογκα ποσά τα οποία βέβαια εισπράττει από άμεσους και έμμεσους φόρους. Δηλαδή το Δημόσιο απλά παίρνει από την κοινωνία και τα δίνει στους συνταξιούχους, άρα οι συνταξιούχοι αδικούν την κοινωνία!

Έτσι, με αυτή την τεχνική έχει δημιουργηθεί εχθρότητα των νέων προς όλους τους συνταξιούχους, ότι δουλεύουν αυτοί και τους ταΐζουν ως άεργους πια συνταξιούχους.

Δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα.

Υπάρχουν τρεις μεγάλες κατηγορίες συνταξιούχων: Δημόσιοι υπάλληλοι, υπάλληλοι - εργάτες του ιδιωτικού τομέα, ελεύθεροι επαγγελματίες.


1). Δημόσιοι υπάλληλοι:
Είχαν δια βίου εγγυημένη εργασία και μισθολογική εξέλιξη, και έβγαιναν πάντα σε σύνταξη με τον τελευταίο μισθό τον οποίο φρόντιζαν να είναι ο υψηλότερος δυνατός. Πλήρωναν φυσικά για τη σύνταξή τους, αλλά ως εργαζόμενοι τον μισθό τους τον έπαιρναν από άμεσους και έμμεσους φόρους, δηλαδή από όλη τη κοινωνία. Χιλιάδες πολιτικο - πελατειακές προσλήψεις, παχυλές αυξήσεις, δεν δημιουργούσαν κανένα πρόβλημα. Το δημόσιο έβαζε φόρους και μετέφερε το πρόβλημα στην κοινωνία. Αποτέλεσμα αυτού είναι το ότι προ κρίσεως η μέση σύνταξη του δημοσίου ήταν 1500 ευρώ ενώ στον ιδιωτικό τομέα 700 ευρώ.
Από όλες τις απόψεις, η πλέον ευνοημένη τάξη εργαζομένων και συνταξιούχων.
Κοινωνικώς δίκαιο είναι να λύσει το συνταξιοδοτικό του πρόβλημα το δημόσιο χωρίς επιβολή νέων φόρων αλλά μόνο του. Ας εκσυγχρονιστεί ταχέως, ας ρίξει το κόστος του κατά 10 δισ. το χρόνο, χρήματα αρκετά για να σώσει το συνταξιοδοτικό του, και να κάνει ό,τι είναι πρέπον για το μέλλον. Αυτό είναι κοινωνική δικαιοσύνη.

2). Υπάλληλοι - εργάτες του ιδιωτικού τομέα.
Εδώ έχουμε ουσιαστικά δύο μεγάλες κατηγορίες:
  2.1.  Όσοι δούλεψαν πολλά χρόνια συνήθως πλήρη 35ετία, μισθωτοί με πολύ καλές αποδοχές και μάλιστα όσοι ήσαν στα βαρέα και ανθυγιεινά. Η ανωτάτη κλάση του ΙΚΑ το 2010 ήταν περί τα 2100 ευρώ. Δηλαδή αν έπαιρνες 4000 ευρώ το μήνα, πλήρωνες ασφάλιστρο στην ανωτάτη κλάση, δηλαδή για το εισόδημα 2100 ευρώ, ενώ για το υπόλοιπο 1900 δεν πλήρωνες.
Έτσι όσοι έπαιρναν από 2100 ευρώ και πάνω, πλήρωναν κάθε μήνα (και στα δώρα) στο ΙΚΑ την ανωτάτη κλάση που ήταν 350 ευρώ ο εργαζόμενος και το διπλάσιο ο εργοδότης δηλαδή άλλα 350Χ2 =700 ο εργοδότης! Αν ήσουν στα βαρέα και ανθυγιεινά, περίπου 420 ο εργαζόμενος και 820 ο εργοδότης. Άρα η συνολική ετήσια είσπραξη του ΙΚΑ ήταν: (350 +700)Χ14 = 14700 ευρώ, και για τον στα βαρέα και ανθυγιεινά (420 +820)Χ14 = 14700 ευρώ. Άρα το 2010 πλήρωνες στο ΙΚΑ αυτά τα χρήματα και έπαιρνες σύνταξη 1750 μικτά το μήνα στα απλά, και 2050 περίπου στα βαρέα και ανθυγιεινά.
Δηλαδή 1750Χ14 = 24500 το χρόνο και 2050Χ14 = 28700 το χρόνο.
Εύλογα θα παρατηρήσει κάποιος: Μα ένας που ήταν επί 35 χρόνια στην ανωτάτη όχι μόνο είχε πληρώσει στο ΙΚΑ μαζί με τον εργοδότη του μεγάλα ποσά, αλλά σε ομόλογα του δημοσίου να είχαν κατατεθεί τα χρήματα και δεδομένου ότι ο προσδόκιμος χρόνος ζωής ήταν τα 78 χρόνια, δηλαδή θα έπαιρνε σύνταξη για 18 έως 20 χρόνια, η σύνταξή του θα έπρεπε να είναι τριπλάσια. Ναι, έτσι έπρεπε να είναι.
Μα υπήρχαν τέτοιοι εργαζόμενοι; Ναι, εκατοντάδες χιλιάδες, γιατί δεκαετίες 1970. 1980. 1990 η βαριά και η μέση βιομηχανία απασχολούσαν τουλάχιστον 500000 εργαζόμενους και ο εργάτης με τα νυχτερινά, κυριακάτικα, το 25% ανθυγιεινό, και κυρίως τις υπερωρίες έπαιρνε το μήνα 2 και 3 φορές τον βασικό του μισθό. Μόνο η ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΠΑΤΡΑΪΚΗ είχε 20000 εργαζόμενους και οι χαλυβουργίες μαζί με τα Ναυπηγεία πάνω από 40000.
2.2. Όσοι δούλεψαν αλλά είχαν λίγα ένσημα στο ΙΚΑ.
Για να πάρεις σύνταξη έπρεπε να έχεις 15 χρόνια δουλειά, δηλαδή 4500 ένσημα. Αν ήσουν στην κατωτάτη δεν έπρεπε να πάρεις πάνω από 200 ευρώ, γιατί συνολικά είχε πληρώσει πάρα πολύ λίγα στο ΙΚΑ. Ένας τέτοιος κλάδος ήταν οι οικοδόμοι - εργολάβοι που αυτές τις δεκαετίες ήσαν στην οικοδομή περί τα 300000 άτομα. Επειδή περνούσαν από την οικοδομή για λίγο πολλοί και μετά έβρισκαν αλλού δουλειά, πολλά ένσημα έμεναν στο ΙΚΑ χωρίς να δίνεται τελικά σύνταξη. Αυτά το ΙΚΑ τα παραχωρούσε στους οικοδόμους. Δηλαδή μπορεί να είχες δουλέψει μόνο 3000 ένσημα και να έπαιρνες δωρεάν από τα αζήτητα και να έβγαινες στη σύνταξη η οποία με την ενίσχυση του ΙΚΑ ήταν ικανοποιητική. Γιατί οι εργαζόμενοι τότε στην οικοδομή συνέφερε να ρίξουν όλα τα χρήματά τους και να αγοράζουν σπίτια τα οποία μπορούσαν και μόνοι τους ως ειδικοί να τελειώσουν, παρά να ρίχνουν τα λεφτά στη σύνταξη. Άρα χιλιάδες έπαιρναν σύνταξη μεγαλύτερη από αυτή που υπαγόρευαν οι πενιχρές εισφορές τους.
Άρα το ΙΚΑ έκανε εσωτερικά κοινωνική πολιτική, αλλά με τα χρήματά του, παίρνοντας από "μεγαλοσυνταξιούχους" και δίνοντας στους "χαμηλοσυνταξιούχους"  του, και όχι μέσω φόρων από όλη την κοινωνία. Δηλαδή εργατική αλληλεγγύη, αλλά όχι με χρήματα όλης της κοινωνίας.

Όσο για το ταμείο των Ναυτικών, το ΝΑΤ, ήταν τέτοιες οι αποδοχές των ναυτικών και το πλήθος που δεν υπήρχε πλουσιότερο ταμείο από το ΝΑΤ. Τότε η υπερπόντιος κυρίως ναυτιλία απασχολούσε τουλάχιστον 100000 ναυτικούς οι οποίοι κανονικά έπρεπε να παίρνουν και μπόνους από όλη την κοινωνία, γιατί έφερναν στη χώρα το πολυτιμότατο συνάλλαγμα.

Αν η χώρα μας ήταν ένα ευνομούμενο κράτος, δηλαδή αν η διαχείριση στο ΙΚΑ και στο ΝΑΤ ήταν σωστή, δίκαιη και αυστηρά ελεγχόμενη, πρόβλημα δεν θα υπήρχε, όχι σήμερα, αλλά εις τον αιώνα τον άπαντα.
Δηλαδή αν οι Διοικήσεις τους επένδυαν σωστά τα χρήματα σε ομόλογα ξένων κρατών, μέρος σε μετοχές ξένων κρατών, σε ομόλογα του δημοσίου, τραπεζών,  κ.λ.π., δηλαδή αυτό που κάνουν τα ξένα συνταξιοδοτικά κεφάλαια, χωρίς πολιτικές και άλλες παρεμβάσεις, αλλά με σύνεση και σωφροσύνη, θα ήταν και σήμερα πλούσια ταμεία.
Αλλά η Διοίκηση ήταν πολιτικά - κομματικά πρόσωπα, και τα Ταμεία δεν ήταν των εργαζομένων, αλλά της εκάστοτε κυβέρνησης. Οι εργαζόμενοι είχαν απλά αντιπροσώπους στη Διοίκηση.
Έτσι τα ταμεία ήσαν υποχρεωμένα να παραδίδουν τα χρήματά τους με μηδενικό ή εξευτελιστικό επιτόκιο στο δημόσιο ταμείο, μάλιστα σε εποχές που ο πληθωρισμός ήταν μέχρι και 18%. Τα σωματεία των εργαζομένων φώναζαν, αλλά ποιος να τους ακούσει;
Όταν ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες από τον Πόντο τούς ενέταξαν για σύνταξη στο ΙΚΑ χωρίς βέβαια να πληρώσουν. Την σύνταξή τους πλήρωναν οι άλλοι εργαζόμενοι και συνταξιούχοι και όχι το κράτος μέσω άμεσων και έμμεσων φόρων. Δηλαδή τους αποκατέστησε η κυβέρνηση με τα λεφτά του ΙΚΑ. Αυτό συνεχίστηκε με την ένταξη χιλιάδων επαναπατριζομένων κυρίως από τις τότε Ανατολικές χώρες. Άρα το ΙΚΑ όχι μόνο ξόδευε συνεχώς χωρίς να έχει εισπράξει, αλλά και τα αποθεματικά του τα έτρωγε ο πληθωρισμός παραμένοντας άτοκα. Επρόκειτο για πολιτική και κομματική χρήση των πόρων των Ταμείων.

3. Ελεύθεροι επαγγελματίες. 
Το κύριο Ταμείο τους ήταν το ΤΕΒΕ. Και αυτή την κατηγορία εργαζομενων τη συνέφερε να αξιοποιούν αλλιώς τα χρήματά τους και πλήρωναν συνήθως στις κατώτερες κλάσεις και λίγα χρόνια. Δεν ήσαν πλούσιο ταμείο αλλά και αυτό υπό πολιτική - κομματική κηδεμονία.

Άρα το νεωτερικό: δουλεύουν οι νέοι για να ζουν καλά οι γέροι δεν ευσταθεί.
Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχοι που πλήρωσαν στα ταμεία τους πάρα πολλά χρήματα, πήραν λογικές συντάξεις ενω έπρεπε να πάρουν τουλάχιστον διπλάσιες, ενώ είδαν μέρος των χρημάτων τους να πηγαίνει προς ενίσχυση χαμηλοσυνταξιούχων, ή ομάδων που δεν πλήρωσαν τίποτα για σύνταξη.
Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχοι που μέρος της σύνταξής τους δεν προκύπτει από τις εισφορές τους αλλά από αλληλεγγύη.
Υπάρχουν οι του Δημοσίου οι οποίοι συν τοις άλλοις είχαν το προνόμιο μέσω άμεσης και έμμεσης φορολογίας να λύνουν οποιοδήποτε πρόβλημα μισθοδοσίας ή σύνταξης.

Ας ρωτήσει λοιπόν ο νέος εργαζόμενος, πατέρα, μητέρα, παππούδες, γιαγιάδες, πού δούλεψαν, πόσα πλήρωσαν συνολικά στο ταμείο ή τα ταμεία τους, σε ποιες κλάσεις ασφαλίστηκαν, πόσα ένσημα πραγματικά δούλεψαν. Και επειδή στα σχολεία διδάσκονται πλέον μαθήματα Οικονομίας από το Γυμνάσιο, θα καταλάβουν,
Οσο για τις πρώτες αγροτικές συντάξεις χωρίς να έχουν πληρώσει οι αγρότες, κρατούσαν επί χρόνια υποχρεωτικά από το μισθό μας ένα μικρό ποσοστό γι' αυτές.

Όσο για τα επικουρικά ταμεία κάτι ανάλογο γινόταν, αλλά εδώ τα πράγματα ήταν πιο περίπλοκα. Για παράδειγμα το Ταμείο Μετάλλου ήταν κάποτε το μεγαλύτερο επικουρικό με γύρω στους 250000 ασφαλισμένους. Ενώ το ΙΚΑ είχε και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που ήταν φυσικά ένα μεγάλο έξοδο, αλλά και ένα περίπλοκο θέμα, τα επικουρικά ταμεία, απλά εισέπρατταν χρήματα και έδιναν επικουρική σύνταξη. Τίποτε άλλο.
Εδώ τα μισά χρήματα τα έβαζε ο εργαζόμενος και τα μισά ο εργοδοτης. Δηλαδή το Ταμείο μας των Χημικών το ΤΕΑΧ έπερνε το μήνα 100 ευρώ από τον εργαζόμενο Χημικό και 100 από τον εργοδότη και έδινε σύνταξη περί τα 450 ευρώ μετά από 35ετία. Στα προσδοκώμενα 20 χρόνια συνταξιοδότησης, πρακτικά έπαιρνες πίσω τα λεφτά σου άτοκα! Δηλαδή το κίνητρο ήταν ότι έδινε και ο εργοδότης άλλα τόσα.
Δεκάδες ήσαν τέτοιου είδους επαγγελματικά επικουρικά ταμεία, αλλά το μεγαλύτερο και ισχυρότερο ήταν το ταμείο Μετάλλου. Εδώ η εισφορά ήταν πολύ μεγαλύτερη και μετά από 35ετία η επικουρική σύνταξη έφτανε μέχρι και τα 800 ευρώ, αν και από τις μεγάλες εισφορές έπρεπε να ήταν τουλάχιστον διπλάσια. Αιτία; Το Ταμείο ετησίως είχε διοικητικά και λειτουργικά έξοδα που έφταναν μέχρι και το 60% των εισφορών! Εδώ τύφλα νάχει το δημόσιο από διορισμούς.

Και τελικά, με την κρίση, τι απολαμβάνουν οι συνταξιούχοι από τη σύνταξή τους; Η σύνταξη έγινε ο στυλοβάτης των παιδιών του συνταξιούχου και όχι καλοπέραση ή ξέγνοιαστα γηρατειά. Υποκατέστησε την ανύπαρκτη στήριξη του κράτους προς τους νέους και τις οικογένειές τους.

Βασίλης Γκάτσος
(Ο γράφων είναι, μάλλον παραείναι, στην κατηγορία 2.1., με 37 χρόνια εργασίας στην βαριά βιομηχανία και 11100 ένσημα βαρέα και ανθυγιεινά, όλα στην εκάστοτε ανωτάτη κλάση του ΙΚΑ. Έχω την πίστη ότι τα συνυπογράφουν όλοι της κατηγορίας μου.... εκ πείρας ζωής, αλλά και άλλοι άλλων κατηγοριών  ... εκ συνειδήσεως).