 |
| Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος |
Η ιστορία των "αναπλάσεων" αρχίζει τέλη 19ου αρχές 20ου αιώνα, με τη δημιουργία των δύο μόλων και τη σύνδεση Ερμιόνης - Κρανιδίου με αμαξιτό δρόμο (χωματόδρομος για άμαξες και κάρα). Έτσι η Ερμιόνη γίνεται το εμπορικό και επιβατικό λιμάνι της Ερμιονίδας και συγχρόνως το Λιμάνι της το κέντρο του χωριού. Ελάχιστοι ψαράδες το χρησιμοποιούν, γιατί δυτικά του παλιού μόλου είναι πολύ ρηχά τα νερά, ενώ ανατολικά του νέου μόλου η παραλία είναι εκτεθημένη σε καιρούς και δεν προσφέρεται, η δε θάλασσα πλησιάζει στα σπίτια δυσχεραίνοντας τις μετακινήσεις ανθρώπων και φορτίων. Νομίζω μια επιτυχής επένδυση - ανάπλαση για την Ερμιόνη.
Η δεύτερη "ανάπλαση" έγινε στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1960.
Μια ματιά σε παλιές οικογενειακές φωτογραφίες στο σχετικό Αρχείο της ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΕΡΜΙΟΝΗΣ, δείχνουν μεγάλη αλλαγή στο Λιμανι. Δημιουργήθηκε το κρηπίδωμα, και στρώθηκε με τσιμέντο όλη η παραλιακή ζώνη. Την εποχή αυτή υπήρχαν στην Ερμιόνη περίπου 3 ΙΧ αυτοκίνητα, 2 ταξί και 4 φορτηγά. Τα κέντρα άπλωναν καρέκλες μόνο το καλοκαίρι. Τουρισμός ανύπαρκτος από στεριά και θάλασσα. Το σκεπτικό τής τότε Κοινότητάς μας ήταν ανθρωποκεντρικό. Να απαλλαγεί το Λιμάνι από τις λάσπες και τη σκόνη και να γίνει ένας χώρος άνετος για τους κατοίκους, για τα καταστήματα, για την διακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων.Πρακτικά όλος αυτός ο χώρος ήταν στη διάθεση των κατοίκων της Ερμιόνης (επισκέπτες και τουρίστες ελαχιστότατοι). Βολτάριζες όπου και όπως ήθελες χωρίς να έχεις την έγνοια για αυτοκίνητα. Η δε βόλτα προς το Μπίστι ήταν απρόσκοπτος. Λογικό ήταν, αφού δεν υπήρχαν αυτοκίνητα, να μην υπάρχουν και πεζοδρόμια. Στην πράξη όλη η παραλία ήταν πεζόδρομος, τα δε τραπεζοκαθίσματα το καλοκαίρι λιγοστά και απλωμένα ελεύθερα στον χώρο. Είτε βάδιζες, είτε καθόσουν στα καφενεία και στις ταβέρνες του Λιμανιού ένιωθες άνετα, ανεμπόδιστα και ελεύθερα. Γι' αυτό και όλο το χωριό Κυριακές και γιορτές κατέβαινε στο Λιμάνι, βολτάριζε στο Μπίστι (μέχρι το δεύτερο παγκάκι) και μετά καθόταν για γλυκό. Το καλοκαίρι πρώτα απλωνόμαστε στο Λιμάνι και μετά πηγαίναμε στις ταβέρνες.
Οι συνθήκες γρήγορα άλλαξαν μετά από το 1980.
Τα αυτοκίνητα αυξάνονταν και η εστίαση κάθε είδους μεγάλωνε. Τοτε έγινε μια επέκταση ανάμεσα στα δύο λιμάνια, αργότερα μια τριγωνική ανατολικά του νέου λιμανιού, και μια μικρή διαπλάτυνση του νέου προβλήτα με ένα Τ στην άκρη του για την εξυπηρέτηση των πλοίων της γραμμής (βλέπε κόκκινη γραμμή στη φωτογραφία).
Ακολούθησε μετά υπερύψωση περίπου κατά 15 πόντους της ζώνης προς τη θάλασσα και της πλατείας του Ηρώου και η σταμπωτή τσιμεντο-επίστρωση. Αυτό επέφερε έναν διαχωρισμό: Τα υπερυψωμένα ήταν τρόπον τινά πεζοδρόμια και πλατείες για τους πεζούς και για τραπεζοκαθίσματα, και οι υπόλοιποι χώροι για κίνηση οχημάτων και παρκάρισμα. Οχημάτων όχι τόσο των κατοικων της Ερμιόνης, όσο των εξοχικάριων που έρχονταν για αγορές και εστίαση, όσο και των τουριστών. Σε αυτό προστέθηκαν επί των ημερών μας και τα κότερα.
Σταδιακά τα πεζοδρόμια και οι πλατείες δόθηκαν στην εστίαση με τα γνωστά κουβούκλια, και ο πεζός είναι αναγκασμένος να περπατάει στους χώρους κίνησης και παρκαρίσματος αυτοκινήτων. Χώρος για παιδιά, για ξεκούραση, πράσινο, μνημεία κ.λ.π. δεν υπάρχει. Από έναν πραγματικά δημόσιο χώρο φτάσαμε σε έναν χώρο με κυρίαρχο το αυτοκίνητο και την εστίαση.
Αυτό άρχισε να γίνεται αισθητό, και η τότε Κοινότητά μας σκεπτόταν να φέρει την εστίαση κολλητά στη γραμμή των σπιτιών και των καταστημάτων και ο δρόμος να πάει προς τη θάλασσα, ενώ μεταξύ δρόμου και θάλασσας να υπάρχει μια φαρδιά ζώνη 4-5 μέτρων ως πεζόδρομος. Κάτι ανάλογο είχε γίνει στην παραλία του Πόρου. Αυτό δεν έγινε.
Η σημερινή κατάσταση, πόσο μάλλον η μελλοντική, δεν περιποιεί τιμή για ένα μέρος που θέλει να είναι τουριστικό - κοσμοπολίτικο, και φυσικά για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του. Το γιατί, το βλέπουμε και το ζούμε όλοι.
Δεν είμαστε οι μόνοι με αυτό το πρόβλημα που δημιούργησε η σύγχρονη ζωή. Και στο Γύθειο με την μακρόστενη παραλία τα ίδια και χειρότερα. Πήραν όμως πριν λίγα χρόνια ορισμένα μέτρα:
Έδωσαν στην εστίαση το χώρο ακριβώς μπροστά από τα σπίτια - καταστήματα. Στένεψαν τον δρόμο, ώστε να χωράει δύο αυτοκίνητα, ένα προς κάθε κατεύθυνση, ώστε είναι αδύνατον να σταματήσεις ή να παρκάρεις. Υπάρχει συνεχής αστυνόμευση από την Τροχαία το καλοκαίρι. Πάρκιν έκαναν τον μεγάλο χώρο του λιμανιού τους, δυστυχώς μέχρι την άκρη του που λίγο να μην προσέξεις έπεσες στη θάλασσα.. Μετά το λιμάνι και προς το νησάκι τους την Κρανάη, ο χώρος απλώνει, είναι μακριά από την παραλία και βρίσκεις πάρκιν.
Αμέσως μετά τον δρόμο υπάρχει μια στενή ζώνη, όχι συνεχής, όπου υπάρχουν σε γραμμή τραπεζοκαθίσματα. Μετά από αυτήν, προς τη θάλασσα, υπάρχει μια συνεχής παραθαλάσσια ζώνη - πεζόδρομος πλάτους 3-4 μέτρων, όπου κινείται ο κόσμος άνετα με θέα τη θάλασσα. Το όλον είναι μια ικανοποιητική λύση για όλους και το κυριότερο λύση για τους πεζούς.
Δυστυχώς εμείς στην Ερμιόνη δεν κάνουμε τίποτα. Από μια κατάσταση πραγματικού δημόσιου χώρου 90% για τους κατοίκους και τους πεζούς, φτάσαμε σε μια κατάσταση που μόνο το 5% μπορεί να θεωρηθεί για τους κατοίκους και τους πεζούς.
Ο Δήμος (η Κοινότητά μας δεν υπάρχει πια παρά τύποις) πρέπει να νοιαστεί γι' αυτή την κατάσταση. Τον δημόσιο χώρο τον δομούν αρχιτέκτονες, είναι δουλειά τους. Δόξα των θεώ, έχει η επαρχία μας πολλούς. Ο Δήμαρχος να ζητήσει τη συλλογική γνωμάτευση και όχι την ατομική γνώμη τους σε ένα απλό ερώτημα: Στον υπάρχοντα χώρο, από τη στροφή προς Κρανίδι μέχρι την αρχή του Μπιστιού, τι ποσοστό επιφάνειας, πρέπει να είναι για αποκλειστική χρήση πεζών (πεζοδρόμια, πλατείες ελεύθερες), τι ποσοστό προορισμένο για τραπεζοκαθίσματα (μη ξεχνάμε ότι καφενείο - ταβέρνα - εστιατόριο επιτελούν σημαντικό κοινωνικό έργο), τι ποσοστό για να απλώνουν τα άλλα καταστήματα τη πραμάτεια τους, τι ποσοστό για κοινόχρηστους κήπους - πλατείες, τι ποσοστό για χώρους μνημείων, τι ποσοστό για παιδότοπους, τι ποσοστό για αυτοκινητόδρομο, τι ποσοστό για πάρκιν (δεδομένου ότι έχουμε στα Αλώνια για πάρκιν μεγάλο χώρο), τι ποσοστό για τις δραστηριότητες ψαράδων, τι ποσοστό για φορτοεκφορτώσεις.
Αυτο είναι το ένα ερώτημα.
Και το δεύτερο ερώτημα: Πιστεύετε ότι ο υπάρχων χώρος επαρκεί για τις ανάγκες του χωριού για τα επόμενα 20 χρόνια, δεδομένου ότι θα έχουμε αύξηση τουριστικης κίνησης από στεριά και θάλασσα, μεγάλη αύξηση τουριστικών μικρών σκαφών, και την ανάπτυξη προς το Κρόθι μαρίνας; Αν επαρκεί, πώς πιστεύετε ότι πρέπει να διαμορφωθεί; Αν δεν επαρκεί τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει δεδομένου ότι υπάρχουν και ορισμένες "δουλείες": Μη χάσουμε την επαφή μας με τη θάλασσα, και ότι ανατολικά του νέου λιμανιού υπό την θάλασσα υπάρχουν μεγάλα τμήματα της αρχαίας πόλης των Ερμιονέων.
Μια συλλογική γνωμάτευση των κατ' εξοχήν αρμοδίων που θα είναι η αρχή μιας συνολικής ανθρωποκεντρικής ανάπλασης και διευθέτησης της παραλίας του Λιμανιού μας.
* Υπενθυμίζω ότι οι επεκτάσεις- αναπλάσεις στα Λιμάνια Κοιλάδας και Πορτοχελίου που έγιναν με αρχιτεκτονικές μελέτες διαθέτουν μεγάλες εκτάσεις για κήπους, παιδότοπους, μνημεία, κ.λ.π, ασχετα με το αν ορισμένοι τις θεωρούν πετυχημένες, άλλοι όχι. Ατυχώς οι αντίστοιχες στο Λιμάνι Ερμιόνης έγιναν με εμπειρικό τρόπο, ακολουθώντας τη φορά των πραγμάτων, τρόπο που οδήγησε στο σημερινό αδιέξοδο.
Βασίλης Γκάτσος.