Συ που κόσμους κυβερνάς, και ζωή παντού σκορπάς, άκου τούτη τη στιγμή, των παιδιών σου τη φωνή. Φώτιζε μας τη ψυχή, στο καλό, στην αρετή. Δίνε μας από ψηλά, Θάρρος, δύναμη, χαρά.
Αγαπημένη μας δασκάλα, Κυρία Στέλλα,
Άκου κι εσύ τούτη τη στιγμή, των παιδιών σου τη φωνή.
Μ’ αυτό το τραγουδάκι κάθε πρωί, μετά τον Εθνικό Ύμνο, για πάρα πολλά χρόνια, με την υπέροχη γλυκιά φωνή σου, ξεκίναγες το μάθημα. Ξεκίναγες υπέροχα και ανεπανάληπτα το ταξίδι στη μάθηση, για να μας δώσεις γνώσεις, για να μας εμπνεύσεις αξίες, για να μας καλλιεργήσεις δεξιότητες, μας προετοίμαζες τελικά να αποκτήσουμε όλα εκείνα τα εφόδια που θα μας ήταν απαραίτητα στο ταξίδι προς τη ζωή, με το μαγικό τρόπο που μόνο εσύ ήξερες.
Προσωπικά είχα την τύχη και την ευλογία να σε έχω δασκάλα στην πρώτη τάξη του δεύτερου δημοτικού σχολείου Κρανιδίου και διευθύντρια για όλα τα χρόνια της φοίτησής μου στο δημοτικό αυτό. Με πήρες απ’ το χέρι, όπως και όλους τους συμμαθητές μου και μας εισήγαγες στα άγια των αγίων της γνώσης. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο ένας εκ των Τριών Ιεραρχών που χτες γιορτάσαμε οι δάσκαλοι, λέει : “Τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών φαίνεται μοι, άνθρωπον άγειν ”. Μου φαίνεται ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη τέχνη και μεγαλύτερη επιστήμη από την καθοδήγηση του ανθρώπου. Κι εσύ αυτή την τέχνη όχι μόνο την έμαθες, αυτή την επιστήμη όχι μόνο τη σπούδασες, αλλά την καλλιέργησες, την εξέλιξες και την έφτασες σε απίστευτα ύψη. Πέρα από εμένα σε είχαν και εκατοντάδες παιδιά, του κατώμερου, του δεύτερου σχολείου, που το είχες πολύ ψηλά στην εκτίμησή σου, μα και οι γονείς και τα παιδιά, σου το ανταπέδωσαν, βάζοντάς σε στην υψηλότερη κλίμακα αγάπης και εκτίμησης, για την προσφορά σου όλα αυτά τα χρόνια. Χρόνια πέτρινα για τη χώρα μας εκείνη την περίοδο, μα εσύ πέρα όλων των άλλων μας δίδασκες έμπρακτα και βιωματικά τη δημοκρατία καθημερινά, στο μικρόκοσμο του σχολείου μας. Στην κοινωνία του κατώμερου, μας δίδασκες μεθοδικά και ουσιαστικά, το σωστό, το δίκαιο, την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά, τη συμπόνια, το σεβασμό, την αναγνώριση, την εκτίμηση και κυρίως την αγάπη, πολύτιμα εφόδια βίου, προετοιμάζοντάς μας και για έναν επιπλέον ρόλο : αυτόν του ενεργού πολίτη, του χρήσιμου στον τόπο και στην κοινωνία. Με αγάπη προσλάμβανες τον κόσμο και με περίσσεια αγάπης τον ανταπέδιδες, γιατί ήσουν καλός αγωγός του καλού. Μια ευαίσθητη και καλλιεργημένη ψυχή, γεμάτη φως. Ένα φως εσωτερικό, εκθαμβωτικό, ηθικό, αγέρωχο, που κατοικούσε στο εύθραυστο κορμί σου και φεγγοβολούσε μέσα από το βάθος των ματιών σου, αντικατοπτρίζοντας όλο το μεγαλείο του εσωτερικού σου κόσμου. Πάντα για όλους ήσουν μια ανοιχτή αγκαλιά. Και στο δεύτερο δημοτικό που υπηρέτησες τα νεανικά σου χρόνια και στο πρώτο δημοτικό, που ολοκλήρωσες την υπηρεσία σου, έχοντας ήρεμη τη συνείδηση για την εκπλήρωση του χρέους σου.
Όλους τους προστάτευες, όλους τους αγαπούσες και όλους τους καθοδηγούσες. Δεν ανεχόσουν τις αδικίες, δεν ενθάρρυνες τις διακρίσεις, αναγνώριζες τις αξίες και έδινες ευκαιρίες σε όλους. Εξαντλούσες κάθε σου ικμάδα στους μαθητές σου, στους γονείς τους και στο καλό της κοινωνίας. Συμπλήρωνες την παιδαγωγική με τη σοφία σου και τη διδακτική με την εφευρετικότητά σου. Σε εποχές δύσκολες, όπου εσύ και όλοι οι δάσκαλοι της γενιάς σου, γιατί μέσα από το σημερινό σου κατευόδιο τιμούμε και όλους αυτούς, ζώντες και τεθνεώτες, που αναλωθήκατε για χάρη του πολυτιμότερου πόρου της πατρίδας μας. Τη νέα γενιά. Χωρίς μέσα. Χωρίς συνθήκες. Με ιλιγγιώδεις αριθμούς μαθητών στην τάξη, που αφήνουν άφωνους τους σημερινούς συναδέλφους σου. Με αυταρχικές διοικήσεις. Με σόμπες ξύλου, για τις οποίες έφερναν καθημερινά τα ξύλα τα παιδιά, που ποτέ δε ζέσταιναν και συμπλήρωνες τη θερμότητά τους με τη ζεστασιά της ψυχής σου. Ένα τιτάνιο έργο, που αυτές τις ελλείψεις τις υπερκέρασε το σθένος της ψυχής σας, η επίγνωση του ρόλου σας, η υπευθυνότητα και η αγάπη σας στο Θεό, στον άνθρωπο και στην πατρίδα.
Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε, ψυχές!
Κι ότι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,
Μην τ’ αρνηθείς! Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!
Κι αν λίγη δύναμη μεσ’ το κορμί σου μένει, Μην κουρασθείς. Είν’ η ψυχή σου ατσαλωμένη.
Αυτό το υπέροχο ποίημα, το έγραψε ο Παλαμάς. Μας το δίδαξες.
Μα πέρα απ’ αυτό το ενστερνίστηκες, το υιοθέτησες και το έκανες προσωπικό σου Ευαγγέλιο.
Ο δάσκαλος είναι μνήμη και εσύ μας αποχαιρετάς σήμερα, αφήνοντας πίσω σου μνήμη αγαθή. Θα θυμόμαστε την ακτινοβολία σου, τις κινήσεις σου, τον ήχο του γέλιου σου, το χρώμα των ματιών σου, το υπέροχο βλέμμα σου, που ήταν απείρως θερμότερο από τα μάτια σου. Η Κυρία Στέλλα προσκόμισε στον τόπο μας παιδεία πολλή, επαγγελματισμό, συνέπεια, ήθος, συνοχή και ευσυνειδησία. Σπάνια πράγματα σήμερα. Ο Θεός της έδωσε πολλά χαρίσματα και κυρίως ένα σπάνιο παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό ταλέντο, το οποίο δεν το παράχωσε, δεν το σπατάλησε, αλλά το πολλαπλασίασε. Όμως το ακριβέστερο και ανεπανάληπτο στίγμα της κ. Στέλλας, που εξέπεμπε και τη διαφοροποιούσε από τους συγχρόνους της, ήταν το καθάριο και ήρεμο πρόσωπό της. Οι νεότεροι που δεν είχαν την τύχη να την γνωρίσουν και κυρίως να την έχουν δασκάλα, είναι φτωχότεροι. Έχασαν την ευκαιρία να χαρούν την επαφή με έναν χαριτωμένο άνθρωπο που είχε την ευλογία να επικοινωνεί με τους μαθητές της και τους συνανθρώπους της, μέσα από το πιο ανθρώπινο και υψηλό λειτούργημα, αυτό του δασκάλου, άμεσα και κεραυνοβόλα. Γιατί η Κυρία Στέλλα όταν αποχώρησε από την ενεργό υπηρεσία και ευτυχώς έζησε αρκετά χρόνια από τότε, δεν αποσύρθηκε, αλλά εξακολούθησε να επικοινωνεί και να γοητεύει τους συγκαιρινούς της, τους δάνειζε λίγο από το ανεπανάληπτο φως της, κάνοντάς τους έτσι, σοφότερους και πιο ήρεμους ανθρώπους. Πέρα από δασκάλα, υπήρξε εξαιρετική σύζυγος και ιδανική μητέρα. Συμπορεύτηκε μαζί με τον κ. Μιχάλη που τη λάτρευε, πάνω από μισό αιώνα και έφεραν στη ζωή το μονάκριβο γιό τους, το Νίκο, που αξιώθηκαν να τον δουν εξαιρετικό επιστήμονα με κύρος και πλαισιωμένο από την αγάπη και την εκτίμηση του κόσμου. Αξιωθήκατε να τον δείτε και οικογενειάρχη, με την αγαπημένη του σύζυγο τη Δήμητρα που σας υπεραγαπούσε και σας χάρισαν δύο υπέροχα εγγόνια, το Μιχάλη και τον Κωσταντίνο, που ολοκλήρωσαν την οικογένεια και εκπλήρωσαν την ευχή της ακολουθίας του γάμου, να δείτε τέκνα τέκνων.
Είχα την υψίστη τιμή πέρα από δασκάλα, να σε έχω και συνάδελφο. Με καμάρωνες, με συμβούλευες και διαισθητικά ένιωθα την ικανοποίησή σου για την πρόοδο και την εξέλιξή μου, αλλά και τη χαρά για τη συμβολή σου σ’ αυτό. Και η συμβολή σου στην προσωπική μου πορεία υπήρξε μεγάλη. Ο στενός μου κύκλος το γνωρίζει, αλλά σήμερα νιώθω την ανάγκη να το πω δημόσια, ότι εσύ και ο εξαιρετικός δάσκαλος που πέρασε τότε από το σχολείο μας, ο Βασίλης ο Χασάπης, υπήρξατε τα πρότυπά μου και ο λόγος που στη συνέχεια ακολούθησα το λειτούργημα του δασκάλου για να σας μοιάσω. Σήμερα, μαζί με τον αξιοσέβαστο σύζυγό σου κ. Μιχάλη, τα αγαπημένα σου παιδιά, το Νίκο και τη Δήμητρα, τα εγγόνια σου, το Μιχάλη και τον Κωνσταντίνο και όλους του συγγενείς σου, θρηνούμε βαθιά για τη μεγάλη σου απώλεια και μαζί μας θρηνεί ολόκληρο το Κρανίδι, που γίνεται φτωχότερο. Και αυτό δεν έχει να κάνει με τη φυσική σου απώλεια, γιατί φιλοσοφικά όλοι έχουμε την επίγνωση ότι της ζωής έπεται ο θάνατος. Είναι μεγάλη η απώλειά σου, γιατί μαζί με σένα φεύγουν και τα παιδικά μας χρόνια, που μας τα θύμιζε η σεπτή παρουσία σου, φεύγουν τα παιδικά μας όνειρα, φεύγει μαζί σου η ομορφιά του κόσμου που αντικρύσαμε μέσα από τα υπέροχα μάτια σου, φεύγει η αγάπη που νιώσαμε και βιώσαμε από την παντοτινά ανοιχτή αγκαλιά σου. Κι έτσι θα σε θυμόμαστε. Μια ανοιχτή αγκαλιά, μία βιωμένη κατάφαση, ένα πρότυπο ήθους, κοσμιότητας, λεπτότητας, διάκρισης και κυρίως αγάπης.
Αγαπημένη μου δασκάλα και αξιοσέβαστη συνάδελφε,
Θα μπορούσα να μιλάω για σένα ώρες και πάλι αυτές δε θα’ φταναν, για να αριθμήσω τα πολλά καλά σου, τον άρτιο χαρακτήρα σου, την πληθωρική αρχοντιά σου, την πολύπλευρη προσωπικότητά σου. Σταματώ όμως και θα περιοριστώ τόσο προσωπικά, όσο και εκ μέρους όλων των μαθητών σου διαχρονικά, των γονιών τους και όλων των συναδέλφων σου, να σου εκφράσω ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ, για όσα απλόχερα μας πρόσφερες. Ένα πολύ μεγάλο Ευχαριστώ για να το πάρεις από όλους μας μαζί σου στο τελευταίο σου ταξίδι, σαν το ωραιότερο μπουκέτο με λουλούδια, όπως εκείνα που φέρναμε παιδάκια από τον κήπο μας στην Κυρία, για να συνοδεύουν στην αιωνιότητα την υπέροχη ψυχούλα σου.
Καλό σου ταξίδι.
Δημήτρης Ι. Σίδερης Δάσκαλος – Διευθυντής του Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Ερμιονίδας