Το 2ο lockdown καθώς και τα περιοριστικα μέτρα που τείνουν να μονιμοποιηθούν έχουν επιφέρει ολέθριες επιπτώσεις αλλά και ένα διαφορετικό λειτουργικό πλαίσιο στον κλάδο της εστίασης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου υπηρεσιών εστίασης, ο κύκλος εργασιών στο πρώτο εξάμηνο υποχώρησε 70%, ενώ σημειώνεται ότι από το νέο lockdown στην εστίαση επηρεάζονται άμεσα 50.000 επιχειρήσεις, από τις 77.000 περίπου που δραστηριοποιούνται στον κλάδο πανελλαδικά. Γίνεται κατανοητό πλέον πως κάθε επιχείρηση θα αντιμετωπίσει προβλήματα βιωσιμότητας φλερτάροντας ακόμα και με οριστικό λουκέτο.
Τα μέτρα που ως τώρα προχωρά η κυβέρνηση με το πρόγραμμα επιστρεπτέας προκαταβολής, την μείωση του ενοικίου , την αναστολή επιταγών και κάποιες μικροελαφρύνσεις και απαλλαγές δίνουν μια προσωρινή οικονομική ανάσα, όμως σε καμιά περίπτωση δεν αντισταθμίζουν τα τρέχοντα έξοδα και τα χαμένα έσοδα των επιχειρήσεων με τα πάγια όπως ρεύμα και ενοίκια, αλλά και οι μέχρι τώρα υποχρεώσεις που έχουν συσσωρευτεί σε εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες καθιστούν αναγκαία τη στήριξη του κλάδου.
Τα λογιστικά-οικονομικά κριτήρια για την ένταξη των επιχειρήσεων στα προγράμματα οικονομικής στήριξης που τρέχουν από τις περιφέρειες και τις τράπεζες είναι σε αντιφατική συνάρτηση με το ύφος λειτουργίας και την φύση των περισσοτέρων επιχειρήσεων εστίασης αν θέλουμε να κοιτάξουμε στα μάτια τους επιχειρηματίες και να σώσουμε την παρτίδα διώχνοντας τα σύννεφα ύφεσης που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού. Η δημιουργία προγράμματος ΕΣΠΑ καθώς η ένταξη στα προγράμματα οικονομικής στήριξης αποκλειστικά για την πληττόμενη εστίαση θα έπρεπε να θεωρείται επιβεβλημένη.
Μια δραστική σειρά από μέτρα μείωσης του ΦΠΑ, των ασφαλιστικών εισφορών αλλά και ευνοϊκών ρυθμίσεων για οφειλές είναι βέβαιο πως θα ανακοινωθούν από την κυβέρνηση τις επόμενες ημέρες. Στο τραπέζι θα πρέπει να πέσει πρόταση για κούρεμα χρέους των επιχειρήσεων εστίασης προς το δημόσιο τουλάχιστον 30% και αφαίρεση κάθε προσαύξησης για την τελευταία τριετία, αλλά και σταδιακή αλλαγή στην φιλοσοφία της ασφάλισης για τον κλάδο αυτό.
Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο πως ο τομέας της εστίασης δεν μπορεί να μπαίνει στο ίδιο καζάνι με όλους τους άλλους κλάδους της οικονομικής ζωής και απαιτεί μια διεξοδικά μελετημένη προσέγγιση , για να αναλυθούν η προσφορά και οι ανάγκες ενός εστιατορίου, ενός καφέ μπαρ ή κέντρου διασκέδασης. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί μόνο αν τα αρμόδια υπουργεία αφουγκραστούν και τοποθετήσουν σε θέσεις κλειδιά εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου της εστίασης για να συντάξουν από κοινού ένα ευέλικτο και ρεαλιστικό σχέδιο διάσωσης του κλάδου. Μια σοβαρή και έμπειρη κυβέρνηση, όπως η σημερινή δείχνει να πετυχαίνει όπου επιλέγει να παντρέψει τεχνοκρατικές με πολιτικές πρακτικές και ανάλογα θα πρέπει να πράξει στην περίπτωση μας.
Τα ζητήματα φυσικά δεν είναι μόνο οικονομικά ή εξαρτημένα από τα προγράμματα στήριξης. Τα περιοριστικά μέτρα για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων στα καταστήματα που από ότι φαίνεται θα κληρονομήσουμε και για την μετά Covid-19 εποχή αναγκάζουν αρκετά καταστήματα να επαναπροσδιορίσουν την λειτουργία τους και τα χαρακτηριστικά των υπηρεσιών τους, αφού ο συνωστισμός πλέον απαγορεύεται και στους εξωτερικούς χώρους .
Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα ξεκάθαρο πλαίσιο όσων αφορά την λειτουργία και εκμετάλλευση των εξωτερικών χώρων γιατί το υπάρχον δεν είναι επαρκές και διαφοροποιείται από τόπο σε τόπο, δημιουργώντας αθέμιτο ανταγωνισμό. Σε αυτό το νέο πλαίσιο θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι απαρχαιωμένες υγειονομικές διατάξεις και να επιτραπούν σύγχρονες κατασκευαστικές παρεμβάσεις(φιλικές προς το περιβάλλον) σε εξωτερικούς χώρους για τα ΚΥΕ. Οι ανακοινώσεις περί επιδοτήσεων στις σόμπες εξωτερικού χώρου μέσω ΕΣΠΑ καταδεικνύουν πως δεν υπάρχει ολιστικό πλάνο στην παρούσα φάση.
Οι επιχειρήσεις της εστίασης αμέσως μετά το 1ο lockdown εναρμονίστηκαν με τα νέα μέτρα και επένδυσαν ως ένα βαθμό σε πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας, ενώ η παραβατικότητα των επιχειρήσεων τους προηγούμενους μήνες κυμάνθηκε μεταξύ 1-3%. Παρόλα αυτά παρατηρήθηκαν έλεγχοι από διαφορετικά ελεγκτικά όργανα τα οποία στην πληθώρα των περιπτώσεων δεν γνώριζαν ή δεν μπορούσαν να ερμηνεύσουν τον νόμο ασκώντας ελέγχους κατά το δοκούν.
Γίνεται κατανοητό ότι με την επανεκκίνηση της εστίασης θα πρέπει πρώτα να γίνεται αυτοψία και έκθεση στα καταστήματα σχετικά με τον τρόπο που θα μπορεί να λειτουργεί και να εκμεταλλεύεται τους ωφέλιμους χώρους, η έκθεση να παραδίδεται στην επιχείρηση και κατόπιν να κοινοποιείται σε κάθε αρμόδιο ελεγκτικό όργανο. Οι λογικές <<βγείτε να γράψετε>> μόνο το μακρινό παρελθόν επαναφέρουν στην μνήμη μας και αδικούν κάθε σύγχρονο δημόσιο λειτουργό.
Πολιτεία και επιχειρήσεις θα πρέπει να βαδίσουν από κοινού για να σωθεί η εστίαση, επωμιζόμενοι τις τεράστιες οικονομικές και λειτουργικές δυσκολίες για να μπορέσουμε να επανακάμψουμε σαν κλάδος και σαν χώρα. Επιβάλλεται να στηριχθεί η εστίαση αφού πάντα θα αποτελεί τον κύριο ρυθμιστή για να κρατηθεί ψηλά η ποιότητα του Ελληνικού Τουρισμού.
Αναστάσιος Γ. Γανώσης
Περιφερειακός Σύμβουλος ΠΕ Αργολίδας
Επιχειρηματίας στον κλάδο της Εστίασης & Τουρισμού