 |
| Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος |
Για όσα αναφέρθησαν στα προηγούμενα σημειώματα έχει παγιωθεί η άποψη ότι "θα μας τα φτιάξει το κράτος, η Περιφέρεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση". Μα το κράτος δεν τα έφτιαξε όταν δανειζόταν και κατασπαταλούσε δισεκατομμύρια, μέχρι τελικής πτώσεως, θα τα φτιάξει τώρα; Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει χρήματα με προγράμματα, αλλά με διαδικασίες, μελέτες, εγγυήσεις. Δηλαδή αν είσαι έτοιμος καθ' όλα, έλα να τα πάρεις. Όσο για την Περιφέρεια δεν έχει λεφτά, από κράτος και ΕΕ περιμένει και αυτή.
Μερικά παλιά παραδείγματα, έτσι σαν παραβολές:
- Όταν αποφάσισαν στον Πειραιά να φτιάξουν τον μεγαλόπρεπο ναό της Αγίας Τριάδας στη θέση του μικρότερου που είχε καταστραφεί κατά τον βομβαρδισμό την Κατοχή, η μεν Μητρόπολη έβαλε στους ναούς του Πειραιά παγκάρι και δίσκο υπέρ ανεγέρσεως του ναού, ο δε Δήμος επέβαλε μία δεκάρα στο εισιτήριο των συγκοινωνιών που έπιαναν Πειραιά, υπέρ αυτού του ιερού σκοπού, που δεν ήταν μόνο ανέγερση ναού αλλά και μνήμη του φοβερού βομβαρδισμού. Ακολούθησε πλήθος προσωπικών δωρεών. Ουδέν δάνειο εζητήθη.
- Όταν το πηγάδι που πρωτοέδωσε νερό στον οικισμό της Ερμιόνης δεν επαρκούσε και έπρεπε να ανοιχθεί γεώτρηση, η Κοινότητα κάλεσε τον κόσμο στο σινεμά του Παλαιού για να συζητηθεί το θέμα. Τέλη δεκαετίας 1960. Πάνω από 300 άτομα. Και εμείς τότε, μαθητές των τελευταίων τάξεων Γυμνασίου, παρόντες αρκετοί. Άκουσαν όλοι περί ανάγκης, περί κόστους, περί θέσεως γεώτρησης, ενημερώθηκαν και η συνεδρίαση έλαβε τέλος. Τότε πετάχτηκε ο αείμνηστος Γιωργάκης Μερτύρης (ευφυής, δραστήριος... άμα του τόλεγε το κεφάλι, με εξαιρετική αίσθηση χιούμορ, αποτελεσματικός).
"Βρε παιδιά που πάμε; Ο Θεός θα μας κάνει γεώτρηση;" Βγάζει από την τσέπη μια χαρτοσακούλα, βγάζει 5 κατοστάρικα ωραία διπλωμένα και ... προμελετημένα και "επιδεικτικά" τα ρίχνει στη σακούλα " ορίστε η αρχή για το νερό μας! Τσέπες έχετε όλοι! ρίξτε ό,τι έχει η τσέπη σας!". Και εμείς οι μαθητές ρίχναμε. Μετά μετράει τα της σακούλας και αναφωνεί "Εύγε! 5000 δραχμές! 3000 που θέλει η γεώτρηση, βγάλαμε και 2000 για τους σωλήνες! Ορίστε κύριε Πρόεδρε η σακούλα σας!". Και χτυπώντας τα χέρια χαρακτηριστικά, όπως κάθε φορά όταν τελείωνε μια δουλειά όπως την ήθελε, "Τέρμα! Τελειώσαμε! Τώρα φεύγουμε!", και βγαίνει πρώτος της αιθούσης θριαμβευτικά, χειροκροτούμενος και ακούων ποικίλα πειράγματα.
- Αρχές 20ου αι. υπήρχαν πολλά λιτρίβια και ταβέρνες στον πάνω μαχαλά της Ερμιόνης, που έρριχναν στους δρόμους μούργες μέχρι τον Απρίλη, χαλασμένα κρασιά και ξίδια. Βρώμαγε όλο το χωριό. Η Αστυνομία μάζεψε τους λιτριβιαραίους και τους ταβερνιάρηδες και τους είπε ότι δεν θα ξαναρίξουν, γιατί θα πάνε όλοι στο φρέσκο. Έτσι με δικά τους χρήματα έφτιαξαν το αποχετευτικό σύστημα, που δεν ήταν για λύματα, αφού στα σπίτια δεν υπήρχαν βρύσες. Η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" εφαρμόστηκε πρώτα στην Ερμιόνη! Ακολούθησε το τεράστιο για την εποχή του κοινοτικό έργο της πλακόστρωσης των βασικών δρόμων της Ερμιόνης, με προσωπική εργασία, δωρεές και λίγα χρήματα του κράτους.
- Για τον εορτασμό της Εκατονταετηρίδος της Ανεξαρτησίας το 1930, η Κοινότητα Ερμιόνης όρισε Επιτροπή, κυρίως από ευκατάστατα μέλη της Ερμιονίτικης κοινωνίας, που διαβάζοντας τα ονόματα, αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης ότι ήσαν και οι κύριοι χρηματοδότες του όλου εγχειρήματος. Μας άφησαν και το εξαιρετικό ΗΡΩΟΝ και τρεις αναμνηστικές πλάκες. Τι προσθέσαμε τα επόμενα 90 χρόνια εμείς οι νεότεροι;
- Για να ποτίζουν τα αμπέλια τους οι Ερμιονίτες δεν περιμένανε το κράτος να τους διευθετήσει το ρέμα του Καταφυκιού. Τα αναγκαία έργα τα έκαναν μόνοι τους.
- Και να μη ξεχνάμε ότι επί χρόνια ο ΕΡΜΗΣ Ερμιόνης συντηρείτο, βγάζοντας οι παράγοντές του στο λότο, κάθε Σάββατο, ένα μεγάλο ψάρι.
- Αλλά και ο Δήμος Ερμιονίδας, όταν θέλει, ή θέλει ο Δήμαρχός του, βρίσκει. Πώς χωρίς να το έχει στο πρόγραμμα, έτσι ξαφνικά, η προηγούμενη διοίκηση βρήκε χρήματα, ώστε να διακοσμήσει, εν ριπή οφθαλμού, με έργα τα χωριά μας και να τα περάσει στη μεταμοντέρνα εποχή, σκάβοντας μάλιστα και ρίχνοντας τσιμέντα στη νότια είσοδο του αρχαιολογικού χώρου του Μπιστιού (τσιμέντα που μετά ξόδεψε για να τα ξηλώσει);
Τα ως άνω δείχνουν τους πατροπαράδοτους, των κοινοτήτων μας και της εκκλησίας μας, τρόπους εξεύρεσης πόρων. Όταν στηθούν οι μηχανισμοί, τότε πάνω στην ανάγκη θα βρούμε τον πραγματικά αποδοτικό τρόπο να διεκδικήσουμε και από το Κράτος και από την Περιφέρεια και από τα Προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χωρίς τη δική μας ΕΚΚΙΝΗΣΗ, λόγια θα λέμε και υποσχέσεις θα παίρνουμε.
Εκ των άνω συμπεραίνουμε για το σήμερα:
1, Μονή Αυγού. Ήδη είναι ικανοποιητικά αναστηλωμένη. Ο Δήμος μας να πάρει απόφαση, ώστε να ικανοποιηθεί το παλλαϊκό αίτημα όχι μόνο της Ερμιονίδας αλλά και των άλλων χωριών που σχετίζονται με τη Μονή, από Ίρια έως Καρατζά, για την ανασύσταση και επαναλειτουργία της Μονής, μάλιστα ως έργο - προσφορά στον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Αυτό το έργο δεν είναι δουλειά ενός ιερέα ή αρχιμανδρίτη. Είναι δουλειά της Μητρόπολης (η μόνη που μπορεί να δημιουργήσει εκεί μοναστική κοινότητα, να λειτουργήσει το μοναστήρι κ.λ.π. Δεν είναι το μοναστήρι άθροισμα κτηρίων και κτημάτων. Είναι θέμα βαθιάς πίστης και αφοσίωσης).
Εκεί θα ζήσουν μοναχοί, θα υποδέχονται, θα φιλοξενούν, θα υπάρξουν κοιτώνες, ένα μικρό μουσείο, μια βιβλιοθήκη, μαγειρειό, αποθήκες. Δεν επαρκούν ούτε είναι κατάλληλοι οι χώροι της κυρίως μονής. Πρέπει μια έκταση 10 στρεμμάτων μπροστά από την είσοδο, όπου υπάρχουν τα θεμέλια παλιών κτισμάτων, το πηγάδι, το αλώνι, να παραχωρηθεί στη μονή, να ξαναχτιστούν τα κτίρια, να δημιουργηθεί μάντρα - είσοδος, να αναπνεύσει ο εσωτερικός χώρος του μοναστηριού. Μετά κοντά να δημιουργηθεί πάρκινγκ γύρω στα 15 στρέμματα, αναγκαίο για τους επισκέπτες, τις εκδηλώσεις και τους εορτασμούς της Μονής. Χρειάζεται δρόμος άνετος, διπλής κυκλοφορίας από Πελεή έως Μονή. Αν και τα κύρια έσοδα του μοναστηριού είναι από τους επισκέπτες και προσκυνητές, οι μοναχοί πέραν των άλλων ασχολιών, δεν μπορούν να μένουν μακριά από την καλλιέργεια της γης. Η περιοχή προσφέρεται για κτηνοτροφία. Πρέπει να παραχωρηθεί στη μονή και μια δημόσια έκταση 100 στρεμμάτων πολύ κοντά της, κακοτράχαλη μεν, αλλά με τα σημερινά μέσα μπορεί να γίνει καλλιεργήσιμη. Άλλωστε η πίστη κάνει και την πέτρα να ανθίσει, όπως στη Μάνη. Διεκδικήσεις τάχατες παλιάς περιουσίας της Μονής, όχι μόνο είναι έξω από κάθε πραγματικότητα, αλλά αχρείαστες και άχρηστες ως έσοδο και επιζήμιες για τη σχέση λαού και εκκλησίας.
Αυτά να τα μελετήσει ο Δήμος μας και να πάρει τη συγκατάθεση της Περιφέρειας και των αρμοδίων υπηρεσιών και με αυτά στο χέρι να πάει στη Μητρόπολή μας και να οριστικοποιηθεί το όλο έργο. Ούτε ο Δήμος, ούτε το Δημόσιο έχουν να ζημιωθούν από την παραχώρηση βραχωδών εκτάσεων στη Μονή, ούτε το περιβάλλον έχει να πάθει τίποτα. Τουναντίον όλοι θα κερδίσουμε, πνευματικά και υλικά από ένα τέτοιο έργο.
Χρηματοδότηση: Η Μητρόπολη μέσω των εκκλησιών, όπως αιώνες γνωρίζει. Δήμος και Περιφέρεια με τις υπηρεσίες τους να μεριμνήσουν για να πάρουν προγράμματα και επιχορηγήσεις. Να απευθυνθούν και στους έχοντες και κατέχοντες στην Ερμιονίδα.
2. Κάστρο Θερμησίας. Λίγα και συμβολικά μπορεί να προσφέρει η επαρχία μας ως εκκίνηση. Είναι θέμα Δήμου και Περιφέρειας, με τη στήριξη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, για να το εντάξουν σε σοβαρά χρηματοδοτικά προγράμματα. Έχουν γίνει στη χώρα μας πολλές τέτοιες αναστηλώσεις, ορισμένες μάλιστα σχεδόν εκ θεμελίων.
Και μια αιρετική άποψη: Το κάτω κάστρο της Μονεμβασιάς κατοικείται κανονικά, αφού υπήρχαν εκεί ιδιοκτησίες. Πολλά σπίτια έχουν κτιστεί εκ θεμελίων. Αυτό είναι εξαιρετικά ωραίο για τον επισκέπτη, αλλά και για τη συντήρηση του κάστρου. Στο πάνω κάστρο εκτός από το ναό της Αγίας Σοφίας δεν υπάρχουν παρά ερείπια, σωροί από πέτρες, και οι επισκέπτες είναι λίγοι. Αν το κάστρο της Θερμησίας δεν είχε ανατιναχθεί, σίγουρα τα σπίτια του θα είχαν γίνει ιδιοκτησίες και θα κατοικούντο. Μπορεί η αναστήλωση να προχωρήσει και στην ανέγερση του τρίπατου πύργου του, στην πλήρη αποκατάσταση των εκκλησιών του και των σπιτιών του (20 με 30 διώροφα πρέπει να ήσαν) και τα σπίτια να νοικιάζονται, ο πύργος να είναι μικρός ξενώνας, να υπάρχουν εστιατόρια, ταβέρνες χαμηλής όχλησης όπως στη Μονεμβασιά. Η αίσθηση, η θέα, ο αέρας, είναι μαγεία, ιδιαίτερα το βράδυ. Μια εμπειρία αξέχαστη. Οι Ιταλοί έτσι θα το έφτιαχναν.
3. Μουσείο Ερμιόνης. Για να είναι πραγματικό μουσείο και κέντρο πολιτισμού (τάση όλων των μουσείων όπου και κοινωνικές εκδηλώσεις γίνονται στους χώρους των), χρειάζεται αποθήκες, εργαστήρια μελέτης και συντήρησης, αίθουσες εκδηλώσεων και διδασκαλίας. Ένα τέτοιο μουσείο για δεκαετίες θα υποδεχθεί και θα εξυπηρετήσει όλες τις αρχαιολογικές ανασκαφές που θα γίνουν στην Ερμιονίδα. Ο χώρος του Δημοτικού Σχολείου Ερμιόνης είναι σε εξαιρετική θέση, έχει γύρω του μεγάλη έκταση. Αλλά ως κτίριο δεν επαρκεί. Δύο τρεις αίθουσες θα πρέπει να είναι γραφεία - εργαστήρια και οι υπόλοιπες εκθετήριο. Πρέπει να φτιαχτούν υπόγειες αίθουσες ή ημιυπόγειες ως αποθήκες κ.λ.π. και να επεκταθούν οι υπάρχουσες. Χρειάζονται εμπνευσμένες αρχιτεκτονικές μελέτες όλου του χώρου. Για να γίνει κεντρικό Μουσείο Ερμιονίδας, πρέπει να έχει στεγασμένους χώρους, πολλαπλάσιους των σημερινών. Ο χώρος στο Δημοτικό Σχολείο Ερμιόνης είναι ιδανικός. Όχι ένα μουσείο χωριού, που το κλειδί το κρατάει η γειτόνισσα. Ένα Μουσείο που θα χαρακτηρίζει την Ερμιονίδα και την Αργολίδα.
4. Αναστήλωση αρχαίου ναού στο Μπίστι και δυτικού τείχους στον Άγιο Νικόλα. Συνέχιση και ολοκλήρωση ανασκαφών στον ναό της Χθονίας. Αναγκαία έργα. Με την καθοδήγηση της Αρχαιολογικής υπηρεσίας Δήμος και Περιφέρεια, με ώριμες μελέτες να εντάξουν τα έργα αυτά σε προγράμματα. Δεν είναι υψηλού κόστους.
5. Συντήρηση ανεμόμυλων και υδρόμυλων. Είναι έργα που μπορούν να γίνουν εύκολα, ακόμη και με μαστόρους που απλά επιβλέπει εξ αποστάσεως η αρχαιολογική υπηρεσία.
Συνοψίζοντας:
Ο Δήμος μας να δημιουργήσει πραγματική τεχνική ομάδα με διαχειριστική επάρκεια, ώστε με τη συνεργασία Περιφέρειας και Αρχαιολογικής Υπηρεσίας να παράγει ώριμες μελέτες προς χρηματοδότηση.
Ο Δήμος μας για κάθε έργο να δημιουργεί Επιτροπή, με κύρος που θα απευθύνεται στους πλούσιους εγκατεστημένους στην Ερμιονίδα, για δωρεές και χορηγίες επί συγκεκριμένου έργου ή την υιοθεσία έργου.
Ο Δήμος μας να μη διστάζει να απευθυνθεί στους δημότες για το ξεκίνημα χρηματοδότησης αυτών των έργων. Μπορεί και να μεταφέρει κονδύλια από άλλες χρήσεις. Δεν μπορεί να έχει προϋπολογισμό 11000000 ευρώ και να μη μπορεί "να βάζει στη μπάντα" ένα ποσό για αυτά τα έργα. Ένα ποσό 100000 ευρώ είναι μόλις το 0,9% του προϋπολογισμού του και μπορεί άνετα να το εξοικονομεί κάθε χρόνο. Δεν μπορεί να εγγράφει κατ' έτος ανελαστικές δαπάνες 200000 - 300000 ευρώ για αμοιβές διοίκησης αιρετών, και να μην εγγράφει ένα τέτοιο ποσό για τη χρηματοδότηση αυτών των έργων.
Οι άμεσα ωφελημένοι από τέτοια έργα είναι οι του τουριστικού τομέα και πρέπει ενεργά και οργανωμένα να χρηματοδοτούν αυτά τα έργα.
Και ας παραδειγματιστούμε όλοι από την εκκλησία: Με ένα παγκάρι και δίσκο υπέρ ανεγέρσεως, συντήρησης κ.λ.π., έχει κτίσει εκατοντάδες ναούς και μοναστήρια, χωρίς να δανείζεται, χωρίς να βάζει υποθήκες, χωρίς να εκποιεί, χωρίς να περιμένει από την Περιφέρεια.
Βασίλης Γκάτσος