 |
| Ναός Δήμητρας
Χθονίας.
Ένα σημαντικό γεγονός για την ιστορία του τόπου μας. (Μέρος Α). |
Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος
Στην Ημερίδα που οργάνωσε το Σουηδικό
Ινστιτούτο Αθηνών και η Εφορία Αρχαιοτήτων Αργολίδας, παρακολουθήσαμε την
παρουσίαση του Jesper Blid: Reconstructing the
Demeter Chthonia Temple and its surroundings in Hermione (Church of Pammegistoi
Taxiarches).Jesper Blid: Αναπαράσταση του ναού της Δήμητρας
Χθονίας και του περιβάλλοντός του στην Ερμιόνη (Ιερός Ναός Παμμεγίστων
Ταξιαρχών).
Ο εντοπισμός και η αποτύπωση
του ονομαστού κατά την αρχαιότητα ιερού της Δήμητρας Χθονίας στην πατρίδα μας,
είναι πλέον γεγονός.
Από πολύ παλιά ήταν γνωστό ότι ο ναός των
Ταξιαρχών ήταν κτισμένος πάνω σε θεμέλια αρχαίου ναού. Όμως δεν περίμενε κανείς
ότι αυτό το ιερό ήταν στην πραγματικότητα ένας εντυπωσιακός δωρικός ναός,
σχεδόν όμοιος με τον ναό της Ήρας στο Άργος.
Ο ναός έχει διαστάσεις περίπου
40μ. Χ 20μ., εξάστυλος με 12 κίονες στη μεγάλη του διάσταση. Οι κίονες στη βάση
τους έχουν διάμετρο περί το 1.20 μ. και το ύψος τους φτάνει τα 7 μέτρα. Είναι
αρκετά μεγαλύτερος από τον αρχαίο ναό της Πλατείας του Μπιστιού.
Στις παρακάτω δύο φωτογραφίες
βλέπουμε την αναπαράσταση της πρόσοψης του ναού και της πλαϊνής του όψης, που
δόθηκαν κατά την παρουσίαση από τον Jesper Blid.
Για να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθός του, ας
δούμε την παρακάτω φωτογραφία. Με κόκκινο, ο ναός των Ταξιαρχών με το
καμπαναριό του. Ο χώρος της ανασκαφής είναι ο δυτικός εσωτερικός χώρος του ναού
των Ταξιαρχών σε μήκος 10 μέτρων. Και αυτός ο χώρος που ανασκάφθηκε δεν είναι
παρά η είσοδος στον σηκό του αρχαίου ναού!
Ο αρχαίος ναός εκτείνεται προς την ανατολή
άλλα 8 μέτρα, μέχρι την αρχή του τρούλου των Ταξιαρχών και προς τα δυτικά άλλα
22 μέτρα από το καμπαναριό! Βόρεια και νότια άλλα 5 μέτρα από τους πλευρικούς
τοίχους των Ταξιαρχών! Μη σας ξενίζει που βόρεια υπάρχει τείχος, είναι
μεταγενέστερη κατασκευή.
Στην παρακάτω φωτογραφία με μπλε χρώμα ο
αρχαίος ναός και ο σηκός του. Κοντά στις δύο μαρμάρινες κολώνες που αιώνες
στέκουν στη δυτική αυλή των Ταξιαρχών, δηλαδή στο δυτικό μέρος του σηκού του
ναού της Δήμητρας, θα βρισκόταν το ιερό άγαλμα του ναού, που κανένας ντόπιος ή
ξένος άντρας δεν είδε ποτέ, ούτε ο Παυσανίας, παρά μόνος οι γηραιές ιέρειες της
Δήμητρας γνώριζαν τι ήταν ακριβώς! Και πάνω από αυτή την ιερή θέση, γενιές Ερμιονιτών
περπάτησαν, έπαιξαν, έκαναν την Ανάσταση και το κάψιμο του Γιούδα, συνόδευαν
τους νεκρούς τους στην τελευταία κατοικία.
Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε την αρχαία Ερμιόνη από
τον Παυσανία, από τις ανασκαφές του αρχαίου της νεκροταφείου και τον μεγάλο ναό
του Ποσειδώνα στο Μπίστι. Επειδή όμως όλοι οι συγγραφείς ασχολήθηκαν με το πού
βρήκε τόσα χρήματα η πόλις των Ερμιονέων για να φτιάξει τον ναό στο Μπίστι,
σχηματίστηκε η εντύπωση ότι αυτός ήταν ο μεγαλύτερος που θα μπορούσαν να είχαν
κτίσει, και ότι όλοι οι άλλοι ήσαν κατά πολύ μικρότερα ιερά ή ναΐσκοι. Οι
εντυπωσιακές διαστάσεις του ναού της Δήμητρας Χθονίας μάς φέρνουν σε μια νέα
πραγματικότητα: Η αρχαία πόλις των Ερμιονέων ήταν μια πανέμορφη και πλούσια
πόλη. Χώρια το εντυπωσιακό περιμετρικό τείχος της και οι λιμενικές της
εγκαταστάσεις. Έτσι λοιπόν αναμένεται πολλοί από τους ναούς και τα ιερά που
αναφέρει ο Παυσανίας να ήσαν επίσης ανάλογου μεγέθους με τον ναό του Μπιστιού
και το ιερός της Δήμητρας Χθονίας.
Αυτή η εντυπωσιακή αρχαία κληρονομιά καλύφθηκε
από τη νεότερη κατοίκηση, αλλά χρέος και ευθύνη
όλων μας είναι να την αναδείξουμε και προστατεύσουμε.
(Στο επόμενο, Μέρος Β, περί του χρέους
και της ευθύνης όλων μας, πρωτίστως για την αποκάλυψη ολοκλήρου του ναού της
Δήμητρος Χθονίας).