Τι είναι η μελέτη αποκατάστασης και τι η υλοποίησή της;

Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος  
Για παράδειγμα θα πάρουμε τον ΧΑΔΑ του Κροθιού, ο οποίος είναι ανενεργός, ήτοι παρατημένος ως έχει. Φυσικά πρέπει να έχει εκπονηθεί και εγκριθεί Μελέτη Αποκατάστασης, Εξυγίανσης, Παρακολούθησης. Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν, λαμβάνονται πολλά δείγματα σε διαφορετικά βάθη από τον σωρό των απορριμμάτων ως έχουν σήμερα και στέλνονται για ανάλυση. Δυστυχώς, τα χώματα που έχουν κατά καιρούς εναποτεθεί μαζί με τα απορρίμματα, χαρακτηρίζονται ως απορρίμματα και αποκαΐδια, δηλαδή μπαίνουν στον λογαριασμό.

Από τις αναλύσεις και δοκιμές των δειγμάτων
αποφασίζονται οι επόμενες ενέργειες αφού εγκριθούν από την Περιφέρεια.

Αν οι αναλύσεις και δοκιμές χαρακτηρίσουν αυτό το υλικό ως επικίνδυνο απόβλητο (μη ξεχνάμε ποτέ τι πετούσαμε εκεί μαζί με τα αστικά απορρίμματα), η επόμενη ενέργεια είναι να φύγουν από κει ως επικίνδυνα απόβλητα για το εξωτερικό με 3000 περίπου ευρώ ο τόνος! Και αυτό, γιατί η χώρα μας ΔΕΝ έχει φτιάξει κανένα χώρο ΧΥΤΕΑ δηλαδή υγειονομικής ταφής επικινδύνων αποβλήτων, για να μας πάει γύρω στα 500 ευρώ ο τόνος. Αν απομακρυνθούν τα υλικά, η διαδικασία συνεχίζεται.

Αν χαρακτηριστούν μη επικίνδυνα τότε μένουν εκεί και η διαδικασία συνεχίζεται. Ανάλογα με την έκταση, παίρνονται δείγματα του υπεδάφους σε βάθος μισό μέτρο, 2 μέτρα, 2.5 μέτρα. 3 μέτρα. Αυτό ήταν κάποτε κανονικό έδαφος. Αν οι αναλύσεις δείξουν ότι είναι κανονικό έδαφος έχει καλώς. Αν δείξουν ότι είναι μη επικίνδυνο απόβλητο και μάλιστα ελαφριάς ρύπανσης έχει καλώς. Αν όμως ένα στρώμα χαρακτηριστεί ως επικίνδυνο απόβλητο, απομακρύνεται ως ανωτέρω για να συνεχιστεί η διαδικασία.

Έστω λοιπόν ότι είμαστε στα μη επικίνδυνα απόβλητα, με υπέδαφος ελαφρά ρυπασμένο.

Όλα τα ως άνω για να γίνουν βάλτε έναν χρόνο γι' αυτόν που θέλει πραγματικά να εφαρμόσει τη Μελέτη, αλλιώς......

Στη συνέχεια ανοίγονται γεωτρήσεις μέχρι που να βρουν τον υδροφόρο ορίζοντα. Μία στο κέντρο του ΧΑΔΑ και 4 στις πλευρές του. Επίσης ανοίγονται και άλλες 4 σε απόσταση 50 με 100 μέτρα από τις πλευρές του, για να αξιολογηθεί τελικά το φορτίο ρύπων που περνά από τον ΧΑΔΑ στον εγγύς υδροφόρο ορίζοντα. Δείγματα λοιπόν νερού ανά δύο μήνες και αναλύσεις, και αυτό για ένα χρόνο.

Αν τα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά, δηλαδή η μόλυνση είναι μικρή, κατά κανόνα, φυσικά και με την έγκριση της Περιφέρειας, αποφασίζεται η κάλυψη όλου του ΧΑΔΑ με ένα μέτρο κοκκινόχωμα και η φύτευσή του με δάφνες και ευκάλυπτα και η περίφραξή του. Μετά για τουλάχιστον 2 έτη παρακολουθούμε τις αναλύσεις από τις γεωτρήσεις και αν αυτές δείξουν ότι σταμάτησε η ρύπανση τότε ο χώρος μένει ως έχει.

Στην περίπτωση βαρύτερης ρύπανσης μπορεί να αποφασιστεί η επίστρωση του χώρου με άσφαλτο, ώστε να μην περνούν άμεσα τα νερά της βροχής και φυσικά παρακολούθηση με αναλύσεις.

Κατά κανόνα οι ΧΑΔΑ δεν επανέρχονται στο καθεστώς της καλλιεργήσιμης γης, αλλά γίνονται ένα ωραίο δασάκι ευκαλύπτων και δαφνών.

Συμπέρασμα:

Για να υλοποιηθεί η μελέτη απαιτούνται σίγουρα 5 χρόνια. Το κυριότερο: Δεν την εφαρμόζει ο κάτοχος του ΧΑΔΑ μόνος του. Τροφοδοτεί με τα αποτελέσματα την Περιφέρεια και προτείνει προς έγκριση τις νέες δράσεις του.

Η επιχωμάτωση και η εγκατάλειψη του ΧΑΔΑ χωρίς παρακολούθηση δεν είναι μελέτη αποκατάστασης αλλά μελέτη.... στα μουγκά.

Ερώτηση: Γνωρίζει κανένας ΧΑΔΑ στην Ελλάδα όπου να εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή ορθά και επιστημονικά η μελέτη αποκατάστασης του; Τουλάχιστον να τον επισκεφτούν όλοι οι Δήμαρχοι της χώρας ως πιλοτική αποκατάσταση, να πάρουν μια ιδέα. Όταν το ΥΠΕΚΑ λοιπόν λέει ότι έχουν αποκατασταθεί τόσοι ΧΑΔΑ εντός τόσων ετών τι εννοεί ακριβώς;

Και για να να μπούμε πιο μέσα στα πράγματα: Τι θα γίνει αν ένα εργοστάσιο παραδώσει την άδεια λειτουργίας του και κλείσει; Ο ιδιοκτήτης του έχει υποχρέωση να εφαρμόσει τη Μελέτη Αποκατάστασης, Εξυγίανσης, Παρακολούθησης. Δηλαδή θα αφαιρέσει όλα τα υλικά που είναι απόβλητα και θα τα διαθέσει εκτός χώρου εργοστασίου. Ομοίως τον εξοπλισμό, ακόμη και τα μπετά. Θα κάνει αναλύσεις στο υπέδαφος, θα ανοίξει γεωτρήσεις για να παρακολουθήσει τη ρύπανση, και μετά από χρόνια, αφού το εργοστάσιο έχει ξηλωθεί μαζί με τα κτίρια και το υπέδαφος έχει αποκατασταθεί μαζί με τον υδροφόρο ορίζοντα, τότε επανέρχεται στην κατηγορία του βιομηχανικού οικοπέδου ή ότι παρόμοιο. Αντιμετωπίζεται δηλαδή το εργοστάσιο όπως ακριβώς ένας ΧΑΔΑ. Η διαφορά στη χώρα μας είναι ότι το εργοστάσιο είναι ιδιωτικό και θα επιπέσουν όλοι με κάθε αυστηρότητα πάνω του, ενώ ο ΧΑΔΑ είναι δημοτικός, η περιφερειακός ή, αν θέλετε, γενικώς δημόσιου χαρακτήρα......οπότε καταλαβαινόμαστε, δεν χρειάζονται περισσότερα.

Για μικρούς δήμους που έχουν μικρές χωματερές δεν είναι φοβερά τα πράγματα, είναι διαχειρίσιμα σχετικώς εύκολα, αλλά να μη ξεχνάμε ότι χωρίς την πλήρη εφαρμογή της Μελέτης Αποκατάστασης, Εξυγίανσης, Παρακολούθησης, αφήνουμε πίσω μας μια πληγή που αγνοούμε τις επιδράσεις στο περιβάλλον και μπορούμε να βρεθούμε προ δυσάρεστων εκπλήξεων. Εξηγούμε: Έστω ότι κάποιος που ήθελε να ξεφορτωθεί ένα κιλό υδράργυρο το πέταξε στα σκουπίδια. Κάποιοι νύχτα μπορεί να μετέφεραν και πέταξαν σε έναν αφύλακτο ΧΑΔΑ άκρως επικίνδυνα απόβλητα. Γιατί λοιπόν να μη φυλαχτούμε από όλα αυτά κάνοντας σωστή (και νόμιμη) αποκατάσταση;

Έρρωσθε,

Βασίλης Γκάτσος