Φράγματα συγκέντρωσης νερού και φράγματα ανάσχεσης ροής.
Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος
Πού αλλού; Στην Ερμιονίδα μας.
Για
την ιστορία η πρώτη δημοσίευση σχετική με αυτό το θέμα υπήρξε στην
τοπική μας εφημερίδα "ΕΡΜΙΟΝΙΔΑ" από τον αείμνηστο φίλο μας Παντελή
Μήτσου, συνοδευόμενη και με σκίτσο ως παράδειγμα, με φράγματα ανάσχεσης
προς εμπλουτισμό των υπογείων υδάτων.
Φυσικά, ούτε ένα δεν έγινε ποτέ, ούτε έτσι για πλάκα
που λέμε, ούτε χάριν παιδιάς, ούτε σαν καινοτόμος σχολική πράξη. Μέχρι
σήμερα λογοφράγματα και μόνον.
Έφτασε
όμως ο κόμπος στο κτένι, είναι και η Ευρωπαϊκή Ένωση που μπορεί να κάνει
ορατά αυτά τα φράγματα, δηλαδή πραγματικότητα, άμα ο Δήμος μας και η
Περιφέρεια κινηθούν καταλλήλως.
Στη φωτογραφία βλέπετε τον χάρτη του Μηλιαράκη του
1886. Τον επέλεξα επειδή δείχνει με σαφήνεια τους χειμάρρους και τα
ρέματα της ευρύτερης περιοχής μας.
Διευκρινήσεις:
1). Φράγμα Τζερτζελιάς (Μπλέ).
Είναι το πιάσιμο των νερών της λεκάνης απορροής του χειμάρρου Μπεντένι.
Ο χείμαρρος αυτός μαζεύει νερά από το Μάλι Μπεντένι, το οροπέδιο της
Τραχειάς μέχρι και το Αδάμι και τα φέρνει προς την Μονή του Αυγού. Προς
τη Μονή του Αυγού φέρνει τα νερά του Διδύμου όρους μέχρι Ορθολίθι και
Καρατζά, και ο χείμαρρος που είναι γνωστός με το αρχαιοπρεπές όνομα
Σελλάς ποταμός, ή Ράδος ποταμός. Τον λένε "ποταμό" γιατί συνήθως, με
ικανοποιητική βροχόπτωση, τρέχει μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού. Κακώς
τον λέμε χείμαρρο ή ποταμό Ρορού, και έτσι τον μπερδεύουμε με τον Ρορό
ποταμό στο Θερμήσι. Ο χείμαρρος Μπεντένι δεν κρατάει τα νερά του για
πολύ, αλλά η λεκάνη απορροής του είναι πολύ μεγάλη και με μεγάλες βροχές
κατεβάζει πολλαπλάσιο νερό από τον Σελλάντα ποταμό. Οι δύο αυτοί
χείμαρροι ενώνονται στη θέση Διπόταμα, ή Τριπόταμα αν συνυπολογίσουμε
και ένα δευτερεύον ρέμα που συνενώνεται με τον χείμαρρο Μπεντένι, και τα
νερά κατηφορίζουν προς Ίρια. Το φράγμα αυτό λοιπόν το περισσότερο νερό
τα μαζεύει από εδάφη εκτός Ερμιονίδας, αλλά η οδηγία 60
της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζει λεκάνες απορροής ως κυρίαρχες και όχι
επικράτειες και μάλιστα τοπικές. Άλλο θέμα είναι το πώς θα κατανεμηθούν
τα νερά του φράγματος. Πάντως δεν μπορεί να είναι όλα της Ερμιονίδος ή
των Διδύμων. Η λεκάνη απορροής που θα τροφοδοτεί αυτό το φράγμα είναι η
μεγαλύτερη της περιοχής μας και έχει και το μοναδικό πλεονέκτημα ο
Σελλάς ποταμός να τροφοδοτεί το φράγμα μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού.
2). Φράγμα χειμάρρου Καταφυκιού (Κόκκινο).
Έχει μικρή λεκάνη απορροής αλλά τρέχει ικανοποιητικά μέχρι τον Απρίλιο.
Η λεκάνη του ανήκει σχεδόν ολόκληρη στην Ερμιονίδα. Τα νερά τα φέρνει
από τις Αδέρες, το οροπέδιο Ηλιοκάστρου και τα άλλα κοντινά βουνά.
Φυσικά δεν θα γίνει μέσα στο φαράγγι.
3). Φράγμα χειμάρρου Ρορού (Μαύρο). Ο χείμαρρος αυτός έχει καταγραφεί από τον Πουκεβίλ ως Σοροροπόταμος.
Προφανώς το όνομα έρχεται από τη Βυζαντινή Εποχή και επειδή για την
αρβανίτικη γλώσσα μοιάζει με σιδηρόδρομο, το απλουστεύσανε σε Ρορό. Άρα η
σωστή γραφή είναι Ρορό, και όχι Ρο -Ρο, σαν να είναι δύο φορές το
γράμμα ρο. Τον είπαν έτσι επειδή σωρεύει λάσπες και επιχωματώνει την
ακτή κάτω στο Θερμήσι; Επειδή έρχεται από τα βουνά; Άγνωστα και δύσκολα
τα της ερμηνείας. Και αυτός έχει τα χαρακτηριστικά του Καταφυκιού, μικρή
λεκάνη απορροής, και ροή μέχρι και τον Απρίλιο.
4). Υπάρχουν
τουλάχιστον άλλα 20 ρέματα στην Ερμιονίδα (μερικά διατηρούν ροή όλο το
χειμώνα) όπου μπορούν να κατασκευαστούν μικρά φράγματα ανάσχεσης ροής
στα ορεινά τους και στο κάτω μέρος μικρά φράγματα, ή μάλλον
υδατοδεξαμενές. Όλα αυτά υποδηλώνονται με τους μπλε κύκλους. Να
σημειώσουμε ότι οι λόφοι στα Δισκούρια είναι από πετρώματα που
συγκρατούν το νερό λειτουργώντας σαν υπόγειες δεξαμενές. Παλιά, όταν οι
περισσότεροι λόφοι ήταν πευκόφυτοι και δεν υπήρχαν γεωτρήσεις, νερά από
μικρορέματα (Πικροδάφνης, Βουλγαρέικων, Ποτοκίων) έτρεχαν μέχρι τη
θάλασσα όλο το χειμώνα.
Μία εικόνα, χίλιες λέξεις.
Αυτό
όμως είναι το ΟΡΑΜΑ που πρέπει να γίνει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, αυτή είναι η
ΕΡΜΙΟΝΙΔΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ, η ΒΑΣΗ μιας ΚΑΤΑΠΡΑΣΙΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ
ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ. Τίποτα λιγότερο.
Ας το βάλει βαθιά στη ψυχή της το όραμα αυτό η Νέα Διοίκηση του Δήμου μας, συμπολίτευση και αντιπολίτευση.
Έρρωσθε,
Βασίλης Γκάτσος