Τα παράδοξα, έξω από την ιστορική έννοια της Κοινότητας
Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος
Η
μέχρι εδώ πορεία του Καποδιστριακού Δήμου και της μετεξέλιξης του σε
Καλλικράτειο έδειξε ότι πρόκειται για ένα διοικητικό σύστημα με κυκεώνα
αρμοδιοτήτων που
κάθεται πάνω στις Κοινότητές μας και τις συμπιέζει στο απλό ρόλο του
εισηγητή προς τον Δήμο.
Το
κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι η παλιά Κοινότητα χάνει την κυριαρχία
στο έδαφός της, που είναι και το πλέον σημαντικό, οπότε ο Δήμος έχει την
δυνατότητα να
το εκμεταλλεύεται όχι για την Κοινότητα, αλλά υπέρ άλλης Κοινότητας,
υπέρ ξένων συμφερόντων, υπέρ τάχατες του κοινού συμφέροντος του
Καλλικράτειου. Αυτό έγινε στον τόπο μας με τα σκουπίδια και τη
δημιουργία του αίσχους του Σταυρού, αυτό γίνεται με το νερό,
αυτό γίνεται με τις ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά. Περιέργως
επιλέγονται από.....
...... τον Καλλικράτειο «οι κατάλληλοι χώροι» παλιών Κοινοτήτων
έξω από κάθε έννοια ισοκατανομής των βαρών και των ωφελημάτων.
Από
πολιτική άποψη ο Καλλικράτειος Δήμος με τα ΝΠΔΔ και τις άλλες
αρμοδιότητές του, καθώς και με τα δορυφορικά συστήματα των τοπικών και
δημοτικών Κοινοτήτων
καταφέρνει να δημιουργεί μία στρατιά υποψηφίων, περίπου το 1/3 των
κατοίκων και άλλη μία στρατιά δημοτών που θα συμμετέχουν σε επιτροπές
κ.λ.π. Μία περιοχή 10000 μονίμων κατοίκων απόκτησε ένας μηχανισμό
παραγωγής αντιπροσώπων πάρα πολύ μεγάλο, όπου τελικά
χάνει η μάνα το παιδί και παιδί την μάνα. Και επειδή η εκλογή είναι
αριστοκρατικό σύστημα, δηλαδή η εκλογή των αρίστων, τελικά ... λόγω
πολυκοσμίας μόνο των αρίστων δεν είναι, αλλά των ατομικών και
οικογενειακών συμφερόντων, των προσωπικών φιλοδοξιών και της
κενής παρουσίας. Η πλέρια δημοκρατία, η μαζική δημοκρατία στην κορύφωση
της. Μνημείο... επιπέδου γνώσεως και επιχειρημάτων, η απόφαση ΝΠΔΔ για
την γλίστρα των Μαντρακίων, όπου φυσικά η τοπική κοινότητα Ερμιόνης δεν
έχει κανένα λόγο.
Ένα από τα παράδοξα του Καλλικράτη:
Ας
πούμε ότι στις εκλογές καταβαίνουν οι υπάρχουσες παρατάξεις και έχουμε
τα ίδια αποτελέσματα στον Δήμο, δηλαδή βγαίνει η σημερινή πλειοψηφία.
Όμως η Τοπική
Κοινότητα Διδύμων (υποθετικό το παράδειγμα) άκρως δυσαρεστημένη
συμφωνεί να εκφράσει την δυσαρέσκεια της και ψηφίζει 100% τη παράταξη
της σημερινής αντιπολίτευσης αλλά τελικά ξαναβγαίνει η σημερινή
πλειοψηφία η οποία βέβαια θα είναι και πλειοψηφία στο τοπικό
συμβούλιο Κοινότητας Διδύμων χωρίς να έχει πάρει ούτε ένα ψήφο. Ή κάνω
λάθος;
Άλλο παράδοξο που συνέβη:
Για
το θέμα των σκουπιδιών στον Σταυρό, συνεδρίασαν οι τοπικές και
δημοτικές κοινότητες, φυσικά μέσω των αντιπροσώπων, και αποφάσισαν, ότι
αποφάσισαν. Η απόφασή
τους δεν έχει καμία αξία, εκτός αυτής της διακήρυξης. Δεν προβλέπεται
από τους θεσμούς, δεν δεσμεύει κανέναν, ούτε φυσικά τον Δήμο.
Το
θέμα της Κοινότητας είναι ....αρχαίος προβληματισμός. Τι είναι πόλις
και πόσοι μπορούν να αποτελούν μία πόλιν, ώστε να λειτουργεί η άμεση
δημοκρατία. Μέγα
το πρόβλημα και στον Αριστοτέλη και στον Πλάτωνα, όπου το βέβαιο ήταν
ότι η πόλις δεν μπορεί να έχει λίγους πολίτες, αλλά ούτε και ένα
εκατομμύριο. Έτσι ο άριστος αριθμός ήταν, τόσοι ώστε όταν ρητορεύει ένας
στην αγορά να μπορεί να τον ακούει καθαρά και ο
τελευταίος πολίτης.
Τα
νεότερα χρόνια το πρόβλημα μετατοπίστηκε στην Κοινότητα και τα όριά
της. Έτσι έχουμε τους ορισμούς, ότι η Κοινότητα είναι μέχρι εκεί που
ακούγονται οι φωνές
των κατοίκων, μέχρι εκεί που ακούγονται οι πετεινοί, μέχρι εκεί που
τελειώνουν τα κτήματα. Δηλαδή μέχρι εκεί που τελειώνει το άμεσο και
καθημερινό ενδιαφέρον των κατοίκων για τις δικές τους υποθέσεις.
Μοιάζει
λίγο με το πεδίο βαρύτητας. Η γη μας φτάνει μέχρι εκεί που μπορεί να
τραβάει πάνω της αντικείμενα, γιατί πέραν αυτού του σημείου κάποιο άλλο
ουράνιο
σώμα τα τραβάει πάνω του.
Κάπως
έτσι λοιπόν είχαμε και βιώναμε τον κοινοτικό μας χώρο. Στην Ερμιόνη,
για παράδειγμα, ήταν ο Οικισμός της μέχρι τα κτήματα τα Ερμιονίτικα πού
συνόρευαν
με τα των όμορων Κοινοτήτων. Η καθημερινή εμπειρία μας, το καθημερινό
ενδιαφέρον μας, η καθημερινή σχέση μας με τους συμπατριώτες, με τα
πράγματα και τις καταστάσεις, ήταν μέσα σε αυτόν τον «κοινό χώρο». Μας
ήταν, και εξακολουθεί να μας είναι ξένο, το αν το
Κρανίδι δεν έχει πεζοδρόμια, αν το Πορτοχέλι έχει έναν δρόμο
παραθαλάσσιο σκέτη καρμανιόλα. Αυτά τα βιώνουμε λίγοι και για λίγο και
όχι καθημερινά, είναι ξένα ως προς την Ερμιόνη, και αποδείχθηκε ότι ο
Καλλικράτης δεν μπορεί να τα εντάξει στον ερμιονίτικο
κοινό χώρο, όχι γιατί κάτι δεν έγινε καλά, αλλά γιατί έτσι έχουν τα
πράγματα και δεν γίνεται αλλιώς. Δεν μπορεί ο Ερμιονίτης να βιώνει τα
προβλήματα του Ράδου και εξακολουθεί να μην ξέρει που βρίσκεται.
Η
γνώμη μου είναι, γιατί τη γνώμη μου και την εμπειρία μου φυσικά
καταγράφω, ότι ο σημερινός Καλλικράτης δεν έχει μέλλον. Είναι ένα
Επαρχείο αποξενωμένο από
τις Κοινότητες. Αυτό δεν το βιώνουν σε Πόρο, Ύδρα, Σπέτσες, γιατί εκεί
τίποτα δεν άλλαξε. Ο Καλλικράτειος Δήμος ταυτίζεται πλήρως με την παλιά
Κοινότητα.
Πρέπει
να επανέλθουμε στην αυτονομία των Κοινοτήτων, και ένα συμβούλιο
αποτελούμενο από τους Κοινοτάρχες, να είναι ένα είδος Επαρχείου για τη
λήψη αποφάσεων
κοινού ενδιαφέροντος.
Στην
πράξη τα κοινά έργα, που είναι το βασικό οδικό δίκτυο, το νερό ύδρευσης
και άρδευσης, η διαχείριση των σκουπιδιών, περνάνε στην Περιφέρεια που
έχει και
τα μέσα και τις δυνάμεις αλλά και σε επιχειρήσεις. Ο Καλλικράτειος
Δήμος διαφημίστηκε τάχατες ως πιο αποτελεσματικός, πιο οικονομικός, που
θα φέρει προγράμματα, θα βρίσκει πόρους κ.λ.π., κ.λ.π. Δεν είδαμε τίποτε
άλλο παρά να τρέχει πίσω από την Περιφέρεια
και την κεντρική διοίκηση, ενώ στο εσωτερικό του να δημιουργεί
ανισορροπίες και προβλήματα μεταξύ των Κοινοτήτων. Είδαμε όμως τα τοπικά
και δημοτικά συμβούλια να είναι σκιές των παλαιών, για καμιά γιορτούλα
και καμιά εκδήλωση, παντελώς χωρίς ισχύ, τύποις θα
λέγαμε. Ούτε ανακύκλωση δεν μπορούν να κάνουν, αφού στερούνται μέσων
και πόρων, μόνο να εισηγηθούν μπορούν στον Δήμο.
Είπαμε, γνώμη μου.
Έρρωσθε,
Βασίλης Γκάτσος