''Αφαλάτωση''

''Ας επιχειρήσουμε λοιπόν την ‘αποδαιμονοποίηση’ της αφαλάτωσης.''

Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος

Πρώτα όμως ας αποδαιμονοποιήσουμε την κατανάλωση πόσιμου νερού στους κύριους τουριστικούς οικισμούς μας, Κοιλάδα, Κρανίδι, Ερμιόνη, Πορτοχέλι. Και με την υπερβολική κατανάλωση των 0.5 κ.μ. ανά άτομο και ανά ημέρα, η ημερήσια κατανάλωση δεν υπερβαίνει τα 5000 – 6000 κ.μ. την ημέρα και μάλιστα ντάλα καλοκαίρι. Αυτό λέει η λογική. Αν τώρα τα ρολόγια νερού δεν λειτουργούνε και ο κάτοχος καταναλώνει αβέρτα νερό και πληρώνει τυπικά μόνο 10 κ.μ., αν τα καταστήματα βάζουν τη μάνικα και ξεπλένουν τα πεζοδρόμια, αν το 40% του νερού φεύγει από διαρροές των δικτύων, αν, αν, αν, αυτό δεν σημαίνει ότι ο σχεδιασμός θα περιλαμβάνει και όλη αυτήν την κατάσταση και θα σχεδιάσει 3 μονάδες αφαλάτωσης αντί μία.

Άρα αν.....
........ ο σχεδιασμός προτείνει 3 μονάδες, εκάστη των 5000 κ.μ ανά ημέρα, ή μία των 15000 κ.μ. ανά ημέρα, το ερώτημα είναι τι θα το κάνει ο Δήμος τόσο νερό τους 9 μη καλοκαιρινούς μήνες, αλλά και τους 3 καλοκαιρινούς. Η απάντηση: σχεδιάζω έτσι τα πράγματα, γιατί το μισό νερό χάνεται στα δίκτυα ή στην άσκοπη κατανάλωση... προσβάλει τις σχεδιαστικές ικανότητες της ΔΕΥΑΕΡ.

Προφανώς ο Δήμος έχει κατά νου να δώσει νερό σε ξενοδοχεία και εξοχικά, χωρίς να το αναφέρει στον σχεδιασμό του. Και τότε θα γίνει το έλα να ξαναδείς, αφού τώρα γίνεται το έλα να δεις.

Μία μονάδα αφαλάτωσης δεν μπορεί να γίνει σε έναν κλειστό όρμο ή σε λιμάνι. Όχι για το πού και πώς θα διαθέσει την άλμη, αλλά γιατί η αφαλάτωση χρειάζεται πεντακάθαρο θαλασσινό νερό και όχι θολό, με υπολείμματα λαδιών, βόθρων, βούρκου, ή με μικροβιακό και βιολογικό φορτίο, ή με ίχνη ορισμένων μετάλλων. Δηλαδή το νερό του ορμίσκου της Κοιλάδας, του Πορτοχελίου, του Λιμανιού Ερμιόνης, τα ρηχά νερά του ορμίσκου της Κάπαρης, δεν είναι κατάλληλα για να τροφοδοτούν μία μονάδα αφαλάτωσης, γιατί θα της δημιουργούν συνεχώς λειτουργικά προβλήματα.

Το ουσιαστικό πρόβλημα, ο «δαίμονας» της αφαλάτωσης, είναι η διάθεση της άλμης που και αυτή είναι πάρα πολύ καθαρή, δηλαδή είναι συμπυκνωμένη θάλασσα. Δηλαδή η μονάδα αφαλάτωσης επεξεργάζεται 1 κ.μ. θαλασσινό νερό που περιέχει 35 κιλά αλάτι, και αποδίδει περίπου 0.7 κ.μ. νερό στην κατανάλωση με μηδέν αλάτι, και επιστρέφει στη θάλασσα 0.3 κ.μ. που όμως έχουν 35 κιλά αλάτι, γι’ αυτό λέμε ότι επιστρέφει άλμη. Δηλαδή το νερό της θάλασσας έχει 3.5% αλάτι, ενώ η άλμη έχει περί το 10% αλάτι. Άρα δεν πετάμε την άλμη με έναν αγωγό σε ορισμένη απόσταση από τη στεριά (για τους λόγους που έχω αναλύσει λεπτομερώς σε παλιό μου άρθρο και όποιος θέλει το αναρτά επικουρικώς) αλλά με ένα σύστημα διασποράς. Δηλαδή ένας αγωγός ξεκινάει από τη μονάδα αφαλάτωσης, πάει σε απόσταση, ας πούμε 500 μέτρα από τη στεριά και σε βάθος 20 μέτρων και τελειώνει σε δύο - τρεις κάθετους προς αυτόν αγωγούς με ταπωμένα τα άκρα τους που φέρουν στο πάνω μέρος τους μικρές οπές. Η άλμη διοχετεύεται στον αγωγό με μικρή πίεση και βγαίνει με κατάλληλη ταχύτητα από τις μικρές οπές, ώστε να έχουμε τυρβώδη ροή που εξασφαλίζει την ταχύτατη ανάμειξη της άλμης με το θαλασσινό νερό.

Για μια μονάδα αφαλάτωσης των 15000 κ.μ. /ημέρα οι κάθετοι αγωγοί διασποράς της άλμης καλύπτουν έκταση βυθού γύρω στα 2000 τετρ. μέτρα = 2 στρέμματα. Με απλούς υπολογισμούς βρίσκουμε ότι ανά ώρα λειτουργίας της μονάδας η έκταση των 2 στρεμμάτων βυθού αποκτά σε ύψος μόλις δύο μέτρων περιεκτικότητα άλατος = 3.8% δηλαδή έχουμε μια πολύ μικρή αύξηση που θεωρείται φυσιολογική διακύμανση για τη θάλασσα, δεδομένου ότι πάνω από το 4% αρχίζει και γίνεται ενοχλητική όμως μόνον αν είναι συνεχής και όχι περιστασιακή, ενοχλητική μόνον για ό,τι ζει στον βυθό.

Όμως θεωρήσαμε ότι το θαλασσινό νερό μένει εντελώς ακίνητο, πράγμα πάρα πολύ σπάνιο. Ακόμη και ένα ελάχιστο ρεύμα που μετακινεί το νερό μόλις κατά 50 μέτρα την ώρα, έχει μετακινήσει αυτήν την μάζα νερού με το 3.8% αλάτι έξω από την επιφάνεια των δύο στρεμμάτων βυθού και την έχει ακόμη περισσότερο αραιώσει.

Μετράμε λοιπόν την αλατότητα του νερού σε 5-6 περιφερειακά σημεία της επιφάνειας διασποράς και σε 5-6 σημεία περιφερειακά μιας επιφάνειας 10 στρεμμάτων. Αν όλα έχουν καλώς, μετράμε στην έκταση διασποράς αλατότητα 3.5% - 4% και στην ευρύτερη 3.5% - 3.6%. Αν κάτι δεν πάει καλά και μετράμε περισσότερο, απλά προσθέτουμε άλλους 1-2 κάθετους σωλήνες και διευρύνουμε το πεδίο διασποράς.

Αυτό λοιπόν είναι ο «δαίμονας» της αφαλάτωσης και με τα παραπάνω βοηθάμε τον Δήμαρχο και τον αγαπητό Αντιδήμαρχο στο να κάνουν «αποδαιμονοποίηση» της αφαλάτωσης και την ΠΑΠΟΕΡ να μη θλίβεται και στενοχωριέται. Και ισχύουν τόσο για ιδιωτική, όσο και δημοτική αφαλάτωση, όσο και για μεικτή.  Όμως τους ως άνω υπολογισμούς, γιατί δεν τους έκαναν μόνοι τους, ώστε όντως επιστημονικώς να διώξουν τον δαίμονα; Γιατί δεν τους έκανε και η Αντιπολίτευση;

Γιατί αν ψάχνουν για πραγματικούς περιβαλλοντικούς δαίμονες, είχα γράψει από τη δεκαετία του 1980 στον τοπικό μας τύπο ότι μόνον από τις χλωρίνες και τα απορρυπαντικά που χρησιμοποιούσαν τότε τα νοικοκυριά του οικισμού της Ερμιόνης έπεφταν στη θάλασσα ετησίως πολύ μεγαλύτερες ποσότητες υποχλωριώδους νατρίου απ’ όσο ετησίως χρησιμοποιούσαν στο ψάρεμα παρανόμως οι ψαράδες όλης της Ερμιονίδας και των νήσων αυτής υπό μορφή πολτού και σκόνης του εμπορίου και φλόμου (φυτό). Μπροστά στον δαίμονα αυτόν της κολάσεως, ο δαίμων της αφαλάτωσης είναι απλός καλικάτζαρος, πόσο δε μάλλον μπροστά στο γραμοξόν, τα ραντίσματα και τα λιπάσματα που τελικά καταλήγουν στη θάλασσα. Και οφείλεται σε αυτόν τον δεύτερο δαίμονα της κολάσεως η εξαφάνιση, μεταξύ των άλλων, των ατέλειωτων κοπαδιών νεογέννητης κοτσομούρας που ανέβαιναν, τρέφονταν και έπαιζαν στα μικρά φιόρδ που σχηματίζονται στη λασπουριά της λιμνοθάλασσας των Ποτοκίων κατά την δεκαετία του 1960 και των χιλιάδων νεογέννητων χταποδιών που τρέφονταν και έπαιζαν μαζί μας μόλις σε μισό μέτρο βάθος από τα Μαντράκια της Ερμιόνης παραλιακά μέχρι το Μουζάκι.

Και τα οφέλη της αφαλάτωσης των 15000κ.μ./ημέρα;

1.    Τροφοδοσία των προαναφερθέντων οικισμών με πόσιμο νερό, αφού πρώτα η ΔΕΥΑΕΡ κάνει όλα τα ρολόγια να λειτουργούν, πιάσει όλες τις διαρροές δικτύου, τιμολογήσει σωστά τη χρήση και την μεγάλη χρήση και δώσει στοιχεία στη δημοσιότητα. Τότε θα δει ότι η μέση ημερήσια κατανάλωση των οικισμών δεν πρόκειται να υπερβεί τα 5000 κ.μ. Τέρμα βλάβες σε πλυντήρια, θερμοσίφωνες και άλλες οικιακές και επαγγελματικές μηχανές. Αμφιβάλλω πολύ όμως αν το νερό αυτό θα το πίνουμε. Για μαγείρεμα δεν υπάρχει πρόβλημα, είναι πολύ καλής ποιότητας. Έχει όμως μια μεταλλικότητα στη γεύση που ενοχλεί, όταν το πίνουμε. Όποιον δεν τον ενοχλεί, κανένα πρόβλημα.

2.    Δημιουργείται δημοτικός σταθμός εμπορείας αφαλατωμένου νερού. Ο Δήμος, κακά τα ψέματα, δεν έχει τα μέσα ούτε και την οργάνωση να απλωθεί με δίκτυα προς τα εξοχικά. Χαμός θα γίνει. Πουλάει λοιπόν αποκλειστικά νερό αφαλάτωσης σε λογική τιμή, χωρίς να αναλαμβάνει μεταφορά. Δηλαδή έρχεται ένας ιδιώτης με μπεντόνια, του πουλάει λιανικώς. Έρχεται ένα βυτίο, του πουλάει χοντρικώς και το βυτίο ας το διαθέσει, αν ασκεί εμπορεία, ή μπορεί και απλά να το μεταφέρει. Αυτονόητα τα μεγάλα έσοδα του Δήμου από αυτήν την δραστηριότητα, το όφελος των εξοχικών και στην τιμή και στην ποιότητα, ενώ συγχρόνως αναπτύσσεται νομίμως η δραστηριότητα της μεταφοράς και εμπορείας νερού με βυτία.

3.    Ο Δήμος πουλάει μέσω επέκτασης δικτύου νερό μόνον σε μεγάλα ξενοδοχεία.

4.    Δεν είναι απαραίτητο η μονάδα αφαλάτωσης να είναι δημοτική επιχείρηση. Μπορεί να έχει συμμετοχή ο Δήμος σε ιδιωτική μονάδα και να παίρνει το νερό που με σύμβαση δικαιούται και να το εκμεταλλεύεται.

5.    Όλοι, δημότες, εξοχικά, ξενοδοχεία, μεταφορείς και έμποροι θα βγουν ωφελημένοι και κερδισμένοι από την αφαλάτωση.

Θα έχουμε και βελτίωση των υπογείων υδάτων και του υδροφορέα που ήδη φτάνει τα 6000 – 10000 μονάδες αγωγιμότητας που σημαίνει χοντρικά 10% - 20% θαλασσινό νερό;;;

Φαίνεται λογικό, όταν σταματήσεις να αντλείς 15000 κ.μ./ημέρα από την ευρύτερη χερσόνησο Κρανιδίου, ότι θα έχεις βελτίωση. Όμως παραμένει η άντληση για άρδευση που είναι πολύ μεγάλη. Μόνο γύρω από τις δημοτικές γεωτρήσεις θα υπάρξει σχετική έως σημαντική βελτίωση. Η υφαλμύρωση του υδροφορέα της ευρύτερης χερσονήσου Κρανιδίου δεν είχε ως κύρια αιτία την άντληση για τους οικισμούς, αλλά την άντληση για καλλιέργεια εσπεριδοειδών (αρχές δεκαετίας 1980 είχαμε κάπου 180000 δέντρα) και στη συνέχεια για την ποτιστική καλλιέργεια των ελαιώνων μας και κυρίως της κορωναίικης ελιάς. Μόνον όταν έλθει ο Ανάβαλος και χρησιμοποιηθεί για άρδευση, μόνον αν φτιαχτεί το φράγμα της Τζερτζελιάς και αποδειχθεί ότι επαρκεί το νερό του για άρδευση, μόνον αν φτιαχτεί μεγάλη μονάδα αφαλάτωσης που να καλύπτει και τις ανάγκες άρδευσης, τότε μόνον αναμένεται πραγματική βελτίωση του υδροφορέα και μελλοντική του μικρή προσφορά στο νερό άρδευσης.

Ο υδροφορέας μας από μόνος του σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να στηρίξει μεγάλης έκτασης ποτιστική καλλιέργεια εσπεριδοειδών, ροδιάς, ελιών, θερμοκηπίων και όποιος ισχυριστεί κάτι τέτοιο, απλά δεν έχει καμιά γνώση και εμπειρία του τόπου μας. Εκ Θεού, εκτός και αν ο Δήμος μας γίνει και βροχοποιός.

Έρρωσθε,

Βασίλης Γκάτσος