''Ποιότητα, μύθος, ιστορία, περιοχή, τρόπος καλλιέργειας και παραγωγής. Οδηγούν πουθενά;''
Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος
1). Ξερική καλλιέργεια σε αραιό ηλιόλουστο ελαιώνα όπου διατηρούνται νησίδες τοπικής άγριας βλάστησης, χωρίς ραντίσματα, χωρίς λιπάσματα (εκτός λίγης φουσκής όπως παλιά) και κατεργασία σε προσεγμένο πέτρινο λιτρίβι με άθερμες συνθήκες παραγωγής και διατήρηση σε ψυχρό κελάρι, οδηγούν στην Ανωτάτη Ποιότητα λαδιού η οποία μπορεί να πουληθεί στο εξωτερικό σε τιμές πολλαπλάσιες από ό,τι πουλιέται το καλό λάδι μας σε τενεκέδες. Όπου και να παράγεται στην Ερμιονίδα, όμως κάτω από πλήρως πιστοποιημένες συνθήκες, το λάδι αυτό πρέπει να απολαμβάνει το όνομα «Αγουρέλαιο Κρανιδίου Παραδοσιακής Ξερικής Καλλιέργειας». Σίγουρα θα είναι μικρή η παραγωγή, αλλά αυτό θα ισοφαρίζεται πλήρως από την τιμή. Θα είναι όμως ο κράχτης που πίσω από αυτόν θα βρίσκουν εύκολα θέση στο εξωτερικό και τα άλλα λάδια. Γευστικά, αυτό το λάδι δεν έχει καμιά μα καμία σχέση με το λάδι των ελαιώνων εντατικής και υπερεντατικής καλλιέργειας.
2). Οικολογική καλλιέργεια, όπως συμβαίνει και σήμερα. Και αυτό το λάδι πετυχαίνει καλύτερη τιμή. Αλλά το λάδι αυτό πρέπει να διατίθεται ως «κτήμα» δηλαδή «Οικολογικό λάδι από το κτήμα του τάδε, Ηλιόκαστρο Ερμιονίδας». Έτσι διαφυλάσσεται η ανωτάτη ποιότητα στο Αγουρέλαιο Κρανιδίου και στο οικολογικό λάδι η ανωτέρα ποιότητα ως παραγωγή εγγυημένη (πιστοποιημένη) κτήματος σε συγκεκριμένο τόπο της Ερμιονίδας που εμμέσως παραπέμπει και στο Κρανίδι, όντας χρόνια γνωστή η Ερμιονίδα και ως χερσόνησος Κρανιδίου.
3). Λάδι εντατικής καλλιέργειας. Αυτό μπορεί να παίρνει το όνομα «Λάδι Ερμιονίδας».
Τα λάδια αυτά μπορούν να κτίσουν το δικό τους μύθο και τη δική τους ιστορία. Επίσης μπορεί να αρωματίζονται με βότανα τοπικά, προσθέτοντας στον μύθο τους. Φυσικά ακολουθούν και οι ελιές στα βαζάκια και ό,τι παρασκευάζεται με αυτά τα λάδια και τις ελιές. Και η γιορτή του λαδιού στο Κρανίδι έδειξε ότι οι νοικοκυρές ξέρουν και παρασκευάζουν θαυμάσια προϊόντα από λάδι, ελιές, μόνο που αυτά πρέπει να γίνουν εμπόρευμα.
Ας δούμε όμως και μια άλλη ιδέα που διατυπώνεται για πρώτη φορά (γι’ αυτό όποιος ρέκτης συμπατριώτης την υλοποιήσει να μου στείλει ως ενθύμιον το πρώτο μπουκάλι που θα εμφιαλώσει): Από την αρχαιότερη ελιά των Αγίων Αναργύρων, αφού πρώτα γίνει σχετική έρευνα και πιστοποίηση του είδους, του καρπού, του δέντρου, μπορούν να μπολιαστούν ελιές και οι ελαιώνες αυτοί, όντας πραγματικά και πιστοποιημένα αρχαίοι, να έχουν το δικαίωμα χρήσης της εικόνας του αρχαίου δέντρου ως σήμα κατατεθέν. Εδώ πουλάς λάδια και βαζάκια ελιάς όπου ο μύθος και η ιστορία τους είναι και η σημερινή πραγματικότητά τους. Οι δυνατότητες είναι μεγάλες, γιατί μπορεί να διαθέτεις τώρα αρωματικά έλαια όπως αυτά περιγράφονται από τους αρχαίους, όπως και ελιές που παρασκευάζονται με αρχαίες συνταγές.
Δεν είναι εύκολα πράγματα αυτά, πόσο μάλλον αν αγκαλιάζουν ολόκληρη την Ερμιονίδα. Και χρειάζεται καθολική πιστοποίηση, αυστηρότατος έλεγχος και διαφύλαξη του ονόματος και της φήμης των προϊόντων. Βλέπετε όμως κανέναν άλλο δρόμο; Πιστεύετε ότι ως εκ θαύματος είναι κοντά οι μέρες που η τιμή του μαζικού λαδιού που παράγουμε θα εκτοξευθεί (άγνωστο γιατί) στα ύψη;
Η πραγματική οικονομία διδάσκει ότι όσο αυτοματοποιείται η παραγωγή, πέφτει το κόστος αλλά κερδίζει ο πρώτος διδάξας και αυτός για λίγο, ώσπου να τον μιμηθούν και οι άλλοι. Μετά πέφτει η τιμή, εκτός και αν έχεις συνέχεια μπροστά σου ακόρεστη αγορά (που διψά για λάδι). Αλλά η ακόρεστη αγορά χορταίνει και αυτή κάποτε.
Και η ιστορία του τόπου μας αυτό διδάσκει: Αρχές του 20ου αιώνα ο ελαιώνας μαζευόταν με τα ίδια μέσα που μαζευόταν κατά την αρχαιότητα. Ο ιδιοκτήτης μπορούσε να χρησιμοποιεί για όλες της εργασίες μισθωτή εργασία και να κερδίζει και αυτός ικανοποιητικά.
Περάσαμε διαδοχικά στα μοντέρνα λιόπανα, στα κτένια, στα μηχανικά συστήματα συλλογής, κλαδέματος, ποτίσματος, ραντίσματος, μεταφοράς, στα μοντέρνα λιτρίβια θεαματικής παραγωγικότητας, και φυσικά στους μετανάστες. Αρχές του 20ου αιώνα με 1000 ελιές ήσουν πλούσιος και επέβλεπες απλώς τις εργασίες των μισθωτών σου. Σήμερα πρέπει να κάνεις όλες τις δουλειές μόνος σου με δικά σου εργαλεία για να βγάλεις από τα 1000 δέντρα ένα συμπλήρωμα στο εισόδημά σου. Γιατί έτσι αποτιμά η αγορά το προϊόν σου, όσο και εσύ να λες ότι το λάδι έγινε πιο φτηνό από το νερό.
Συμβαίνουν αυτά .... και εις Παρισίους. Το επιτραπέζιο νερό στα εστιατόρια το ‘ανοίγεις’ με 10 € και ένα μπουκάλι ΄’κρασί’ με 6 €. Και βέβαια το ‘λάδι’ μας σε λίγο θα γίνει φτηνότερο από το νερό (όπως βέβαια και στην Ισπανία, Ιταλία), αλλά το μελλοντικό «Αγουρέλαιο Κρανιδίου Παραδοσιακής Ξερικής Καλλιέργειας» ή το μελλοντικό «Αγουρέλαιο Ιστορικού Ελαιώνα Αρχαίας Πόλεως Ερμιονέων», θα ανοίγει μόνον στις βίλες και τα κότερα στην περιοχή μας, ως προϊόν γοήτρου.
Σημείωση: Φέτος η τιμή του λαδιού έπεσε στα 2 € το κιλό (1.8 € το λίτρο) για τον παραγωγό που παραδίδει το λάδι στο λιτρίβι. Όμως το πολύ λάδι της Ερμιονίδας πουλιέται κατευθείαν από τους παραγωγούς σε τενεκέδες με καθαρό προϊόν 16 κιλά (17.8 λίτρα) γύρω στα 60 € ο τενεκές. Άρα η τιμή είναι 3.75 € το κιλό (3.37€ το λίτρο). Φυσικά είναι και η τιμή του τενεκέ που όμως ισοφαρίζεται από τη φύρα της μούργας για τον αγοραστή. Αυτή είναι λοιπόν η τιμή παραγωγού και όχι τα 2 € για το περισσότερο λάδι της Ερμιονίδας.
Στα Σούπερ Μαρκετ στην πρωτεύουσα το 5λιτρο δοχείο πολύ καλού παρθένου ελαιόλαδου ΠΟΠ από πέτρινο λιτρίβι κ.λ.π. το δίνουν γύρω στα 20 € (4.44 € τι κιλό ή 4 € το λίτρο). Άρα συγκριτικά η τιμή παραγωγού που πουλάει σε 16κιλο δοχείο το λάδι Ερμιονίδος είναι πάρα πολύ καλή λαμβάνοντας υπ’ όψιν την πραγματική αγορά. Το 5λιτρο των μεγάλων εταιρειών βρίσκεται γύρω στα 16-17 €, αλλά συνήθως ως μείγμα παρθένων ελαιολάδων.
Το θέμα είναι ότι το παρθένο ελαιόλαδο από προσεγμένο κτήμα παραγωγού Ερμιονίδας 100% από μεγαρίτικη ποικιλία είναι ανώτερο σχεδόν από όλα τα λάδια άλλης ποικιλίας της χώρας μας! Και αυτό το διαπιστώνω συνεχώς. Γι αυτό και ο παραγωγός μας μπορεί και πουλάει άνετα το λάδι του στη τιμή που πουλιέται το συσκευασμένο στα Σούπερ Μαρκετ, όπου κερδίζει ο συσκευαστής, κερδίζει ο χοντρέμπορας και το Σούπερ Μάρκετ. Άρα το λάδι μας φωνάζει: Δεν είμαι σαν τα άλλα! Δεν είμαι για να βγαίνω στο Σουπερ Μάρκετ να πουλιέμαι στο 5λιτρο. Είμαι για άλλη, πολύ ακριβότερη άγορα και θέση πώλησης!!
Έρρωσθε,
Βασίλης Γκάτσος