''Εξασθενές Χρώμιο και ΔΕΥΑ ΕΡ''
Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος
Η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης Ερμιονίδος (ΔΕΥΑ ΕΡ) πολύ καλά κάνει και στέλνει δείγματα νερού για ανάλυση ολικού χρωμίου και εξασθενούς χρωμίου. Είναι σαφές δείγμα ευαισθησίας για την υγεία και το περιβάλλον.
Δεν θα ασχοληθούμε με το τι είναι το ένα και τι το άλλο, γιατί αυτή η γνώση βρίσκεται πολύ εύκολα στο διαδίκτυο και όχι μόνον.
Θα ασχοληθούμε με τα αποτελέσματα των αναλύσεων και με το τι πρέπει να γίνει, ώστε να είναι η ‘επιτήρηση’ της Ερμιονίδας ως προς αυτά τα δύο στοιχεία πολύ πιο αξιόπιστη και έγκυρη.
Λίγα λόγια επεξηγηματικά:
Τα δύο αυτά στοιχεία και κυρίως το εξασθενές χρώμιο που είναι το επικίνδυνο, και λόγω διαλυτότητας των αλάτων του, υπάρχουν στα νερά και είναι προϊόντα ανθρώπινης δραστηριότητας. Σκουπίδια, μέταλλα, βιοτεχνίες, βιομηχανίες, προϊόντα, καύσεις, λύματα κ.λ.π. κ.λ.π. Υπάρχει όμως και η περίπτωση το υπέδαφος να έχει κάποιο μετάλλευμα που έχει σχέση με αυτά τα στοιχεία. Στη φύση, δηλαδή χωρίς ανθρώπινη δραστηριότητα η συγκέντρωση του εξασθενούς χρωμίου είναι εξαιρετικά μικρή. Φυσικά όταν καίγεται ένα δάσος, η ελάχιστη συγκέντρωση στα φυτά περνά στη στάχτη και φυσικά στη συνέχεια περνά στο νερό. Δεν είναι κάτι το φοβερό βέβαια, αλλά να το έχουμε και αυτό υπ’ όψιν, κυρίως αν το δάσος έχει δεχθεί ανεξέλεγκτα σκουπίδια.
Τα δύο αυτά στοιχεία και κυρίως το εξασθενές χρώμιο που είναι το επικίνδυνο, και λόγω διαλυτότητας των αλάτων του, υπάρχουν στα νερά και είναι προϊόντα ανθρώπινης δραστηριότητας. Σκουπίδια, μέταλλα, βιοτεχνίες, βιομηχανίες, προϊόντα, καύσεις, λύματα κ.λ.π. κ.λ.π. Υπάρχει όμως και η περίπτωση το υπέδαφος να έχει κάποιο μετάλλευμα που έχει σχέση με αυτά τα στοιχεία. Στη φύση, δηλαδή χωρίς ανθρώπινη δραστηριότητα η συγκέντρωση του εξασθενούς χρωμίου είναι εξαιρετικά μικρή. Φυσικά όταν καίγεται ένα δάσος, η ελάχιστη συγκέντρωση στα φυτά περνά στη στάχτη και φυσικά στη συνέχεια περνά στο νερό. Δεν είναι κάτι το φοβερό βέβαια, αλλά να το έχουμε και αυτό υπ’ όψιν, κυρίως αν το δάσος έχει δεχθεί ανεξέλεγκτα σκουπίδια.
Από τα αποτελέσματα βγαίνει το συμπέρασμα ότι η ορεινή Ερμιονίδα έχει υπόγεια νερά με ελάχιστο εξασθενές χρώμιο, θα λέγαμε απολύτως φυσική κατάσταση με αμελητέα ανθρώπινη δράση. Στην πεδινή Ερμιονίδα, εκεί που είναι οι οικισμοί μας, ο τουρισμός, τα λύματα, τα σκουπίδια, οι φωτιές στα σκουπίδια, στα δάση, στα κτήματα, τα καταστήματα και οι βιοτεχνίες, το πέταμα αντικειμένων στα ρέματα, δηλαδή η εντονότερη ανθρώπινη δραστηριότητα, οι αναλύσεις δείχνουν ότι υπάρχει λίγο εξασθενές χρώμιο και ολικό χρώμιο αρκετά κάτω από τα σημερινά επιτρεπτά όρια. Δεν είναι να ανησυχούμε, αλλά οι αναλύσεις επαλήθευσαν ότι όπου υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα και μάλιστα ελάχιστα ελεγχόμενη αρχίζουν και εμφανίζονται αυτά τα δύο στοιχεία. Το υπόγειο νερό βέβαια στα πεδινά είναι υφάλμυρο και πιθανόν ένα μέρος εξασθενούς χρωμίου να έρχεται στα υπόγεια νερά από τη θάλασσα και μάλιστα από τους σχετικά κλειστούς μας κόλπους. Όμως το φυσικό θαλασσινό νερό έχει ελάχιστο εξασθενές χρώμιο. Άρα αν βρίσκεται στους κόλπους και μπαίνει στα υπόγεια νερά μας, η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει και πάλι την ευθύνη (λύματα και αντικείμενα στη θάλασσα, ξέπλυμα των πάντων με τις βροχές, ανακάτεμα του βυθού με τις προπέλες κ.λ.π.).
Άρα το συμπέρασμα είναι αυτονόητο: Να προσέχουμε για να έχουμε το περιβάλλον μας σε καλή κατάσταση. Και δεν είναι μόνον η ανακύκλωση. Είναι και η επιλογή προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον, αλλά και κατασκευών, κ.λ.π.
Σύμφωνα με την οδηγία 60 της ΕΚ την ‘επιτήρηση’ της λεκάνης απορροής της Ερμιονίδας και των παράκτιων υδάτων της πρέπει να αναλάβει η Επιτροπή Υδάτων της Περιφέρειας κατά συστηματικό τρόπο. Μέχρι τότε καλά κάνει η ΔΕΥΑ ΕΡ και κάνει αυτές τις αναλύσεις, τουλάχιστον να μην βρίσκει έδαφος η κάθε είδους κινδυνολογία όπου και αυτή αν αποβλέπει.
Για την σωστή και αξιόπιστη επιτήρηση πρέπει η ΔΕΥΑ ΕΡ:
1. Πάνω σε ένα χάρτη να ορίσει τα σημεία απ’ όπου παίρνει αναλύσεις. Να μην τα αλλάζει, δηλαδή να έρχεται ο καθένας και να λέει «έλα τώρα να πάρεις και από τη γεώτρησή μου». Με ένα γράμμα ορίζει την περιοχή και με έναν αριθμό το σημείο. Π.χ. : Φ1 = σημείο 1 στη περιοχή Φούρνων, Ε1 = σημείο 1 στην Περιοχή Ερμιόνης, Η3 = σημείο 3 στη περιοχή Ηλιοκάστρου κ.λ.π. Στον χάρτη λοιπόν καταγράφει τα σημεία Φ1, Φ2,.... Η1, Η2,..... Κ1, Κ2, ........ που είναι τα σημεία δειγματοληψίας.
2. Σε έναν κατάλογο δίνει λεπτομέρειες για το κάθε σημείο π.χ.: ΦΙ = Γεώτρηση του τάδε, εν χρήσει κυρίως καλοκαίρι, βάθος γεώτρησης, στο περίπου η παροχή. Λίγα λόγια για το περιβάλλον, αν η γεώτρηση είναι μέσα σε κτήματα, ή είναι ουσιαστικά σε δασική έκταση. Λίγα λόγια για τον τρόπο δειγματοληψίας. Δηλαδή η γεώτρηση θα δουλέψει πρώτα μισή ώρα και μετά παίρνουμε δείγμα. Αν είναι βρύση στο χωριό, ανοίγουμε τη βρύση φουλ για 5 πρώτα λεπτά και μετά παίρνουμε δείγμα. Αν η γεώτρηση είναι εφεδρική ή παρατημένη, τότε πρέπει να λειτουργήσει φουλ καμιά ώρα, ώστε να είναι αξιόπιστο το αποτέλεσμα της ανάλυσης. Γιατί οι βρύσες, τα δίκτυα μεταφοράς ο εξοπλισμός της γεώτρησης συνήθως είναι από υλικά που έχουν στο μεταλλικό τους μέρος ή στην επικάλυψή του ένα ποσοστό χρωμίου και, όταν το νερό μένει στάσιμο, φυσικό είναι το δείγμα να έχει περισσότερο χρώμιο.
3. Σε έναν άλλο κατάλογο έχει μόνο τα σημεία Φ1...., Η1 ...., κ.λ.π. και δίπλα σε στήλες γράφει τα αποτελέσματα της ανάλυσης την τάδε μέρα δειγματοληψίας. Και δύο φορές το χρόνο (χειμώνα – καλοκαίρι) δειγματοληψία είναι αρκετή.
4. Όλα αυτά τα περνάει στο site της και η δουλειά της είναι να ενημερώνει πλέον με αποτελέσματα αναλύσεων τον κατάλογο των σημείων. Τίποτε άλλο και χωρίς σχόλια. Έτσι ο κάθε πολίτης είναι ενήμερος. Συμπεράσματα ας βγάλει ο καθένας τα δικά του.
5. Είναι βέβαια και το θέμα της αξιοπιστίας των αναλύσεων (μιλάμε πάντα για ολικό και κυρίως εξασθενές χρώμιο). Πρώτα πρέπει να είναι σωστή η λήψη δείγματος νερού και σε σωστό δοχείο και σφραγισμένο. Πρέπει δε να αποσταλεί αμέσως προς ανάλυση. Το εργαστήριο που θα κάνει την ανάλυση πρέπει να είναι διαπιστευμένο κατά ISO 17025 για ανάλυση ολικού χρωμίου και εξασθενούς χρωμίου και να στέλνει μαζί με τις αναλύσεις και τα σχετικά έγγραφα που αποδεικνύουν την διαπίστευση. Ένα εργαστήριο μπορεί να είναι διαπιστευμένο για πολλές άλλες αναλύσεις άλλων στοιχείων και να μην είναι για χρώμιο ή κάτι άλλο. Η διαπίστευση δίνει και νομική ισχύ στο αποτέλεσμα.
6. Πρέπει με το ως άνω ακριβώς σύστημα να λαμβάνονται και δείγματα από σταθερά σημεία και σταθερό βάθος και στα παράκτια ύδατα και σε μικρή σχετικά απόσταση (των 50 - 100 μέτρων) από την ακτή κυρίως στους όρμους της Ερμιονίδας. Δεν χρειάζονται πολλά. Ένα σε κάθε κολπίσκο. Σαλάντι, λιμάνι Κοιλάδας, Δορούφι, Βερβερόντα, λιμάνι Πορτοχελιού, Μπουρλότο, Κάπαρη, λιμάνι Ερμιόνης, Ντάρδιζα, Θερμήσι. Και ένα δείγμα μόνο το καλοκαίρι που είναι πολύ εύκολο.
7. Έτσι εξασφαλίζεται η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων, η πλήρης δημόσια παρουσίασή τους, αλλά και η ‘επιτήρηση΄ της Ερμιονίδας.
Άλλο πράγμα είναι η παρακολούθηση αυτών των στοιχείων στη πηγή τους, δηλαδή εκεί που γίνεται η αποκατάσταση των χωματερών, στα λύματα πριν την απόρριψη στη θάλασσα ή το πότισμα δέντρων, το ζουμιά στον δεματοποιητή. Εδώ αξιολογούμε και ελέγχουμε το τι γίνεται σε αυτές τις πηγές ρύπων. Είναι τελείως διάφορο πράγμα και δεν έχει να κάνει με την ΔΕΥΑ ΕΡ.
Τεχνικό είναι το θέμα, αλλά βλέπετε πώς με ελάχιστο κόπο μπορεί να γίνει πλήρης και αντικειμενική ενημέρωση όλων μας, αλλά και πώς ο δήμος μας, αν κάπου δει ότι έχει αύξηση μεγάλη εξασθενούς χρωμίου να λάβει νομικά μέτρα κατά πιθανού ρυπαντή με διαπιστευμένες αναλύσεις.
Έρρωσθε,