''Σκουπίδια και γειτονιά.''
Γράφει ο Βασίλης Γκάτσος
Αν δεν γίνει αυτό είναι βέβαιο ότι η φράση «δράση ανά γειτονιά» φαντάζει πολύ σοσιαλιστική, (δηλαδή νοιάζονται και κινητοποιούνται όλοι σε εθελοντική βάση με μπροστάρισσες τις γειτόνισσες - νοικοκυρές κ.λ.π.) αλλά δυστυχώς στερείται περιεχομένου. Είναι δηλαδή μια εξαγγελία, μία ευχή.
Και ας πάρουμε μια γειτονιά της Ερμιόνης που τα έχει όλα:
Τα Μαντράκια Ερμιόνης. Αρχίζουν από το σπίτι του Φολώκα, ανεβαίνουν μέχρι του Σκλαβούνου, περνούν από Παπαγεωργίου, Πεύκο Μαρμαρινού και κλείνουν στου Μαστρογιάννη. Είναι γύρο στα 150 νοικοκυριά, μονοκατοικίες και διαμερίσματα.
Κύρια χαρακτηριστικά:
1. Δεν υπάρχουν ελεύθεροι χώροι στο εσωτερικό της γειτονιάς, ώστε βάζοντας κάδους να μην ενοχλούνται οι παρακείμενες οικίες.
2. Αρκετοί στενοί δρόμοι υποχρεώνουν τα σπίτια να βγάζουν τα σκουπίδια τους στους κεντρικούς δρόμους και στην παραλία των Μαντρακίων.
3. Τα μισά τουλάχιστον σπίτια λειτουργούν ως εξοχικά. Παράγουν δηλαδή σκουπίδια μόνον Ιούλιο και Αύγουστο, οπότε κατοικούνται από οικογένειες των 3-4 ατόμων. Τον υπόλοιπό χρόνο σπανίως τα επισκέπτονται οι ιδιοκτήτες τους.
4. Στο εσωτερικό της γειτονιάς ελάχιστα καταστήματα υπάρχουν, άνευ σημασίας από άποψη σκουπιδιών.
5. Στην παραλία όμως της γειτονιάς των Μαντρακίων υπάρχουν 15 μαγαζιά: μπαρ, καφετέριες, εστιατόρια, κέντρα διασκέδασης. Τα περισσότερα δουλεύουν όλο το χρόνο με αιχμή τους 3 καλοκαιρινούς μήνες. Όμως εκτός του Αυγούστου, τον υπόλοιπο χρόνο παράγουν σκουπίδια κυρίως το Σαββατοκύριακο.
6. Δεν υπάρχει ελεύθερος δημόσιος χώρος για τη συγκέντρωση των φύλλων και των κλαριών.
Ποσοτικά χαρακτηριστικά:
1. Μία τυπική οικογένεια 4 ατόμων το καλοκαίρι χρειάζεται καθημερινά: 4 μπουκάλια μεγάλα νερό. 1 μπουκάλι γάλα, 3 κουτάκια αναψυκτικό που παράγουν 8 λίτρα άδεια δοχεία. Αποφάγια και φλούδες, καθάρισμα σπιτιού, χαρτοσυσκευασίες τροφίμων, χαρτιά υγείας, περίπου 2 λίτρα την ημέρα. Περίπου 1 λίτρο φλούδες πεπονιού καρπουζιού. Περιοδικά κάνα γυάλινο μπουκάλι, κάνα άδειο πλαστικό από ξύδι, λάδι, απορρυπαντικά κ.λ.π.
2. Άρα η τυπική οικογένεια παράγει κατά μέσο όρο 12 λίτρα σκουπίδια, δηλαδή μια πράσινη σακούλα βάρους περίπου 5 κιλών. Χωρίς όμως τα πλαστικά, χάρτινα, γυάλινα και αλουμινένια μπουκάλια και κουτάκια, ο όγκος περιορίζεται στα 5 λίτρα, δηλαδή μια κοινή σακούλα του σουπερμαρκετ.
3. Ένα τυπικό κέντρο στα Μαντράκια, μια καλή καλοκαιρινή μέρα που εξυπηρετεί 200 άτομα, θα βγάλει μπουκάλια νερού γύρω στα 150 λίτρα, γύρω στα 50 λίτρα αλουμινένια κουτάκια, μπουκάλια πλαστικά γυάλινα, χάρτινα, άλλες χάρτινες και πλαστικές συσκευασίες, χαρτιά υγείας χαρτοπετσέτες τραπεζομάντιλα, αποφάγια, φλούδες φρούτων κ.λ.π. Θα βγάλει λοιπόν σκουπίδια 300 λίτρων. Πρέπει να βγάλει λοιπόν έξω γύρω στις 25 δεμένες πράσινες σακούλες. Χωρίς όμως τα ογκώδη μπουκάλια και κουτιά θα βγάλει 5 σακούλες (60 λίτρα).
4. Αυτήν λοιπόν την τυπική καλή ημέρα τα 150 νοικοκυριά θα βγάλουν 1800 λίτρα σκουπίδια και χωρίς τα ογκώδη 750 λίτρα. Τα καταστήματα θα βγάλουν 4500 λίτρα και χωρίς τα ογκώδη 900 λίτρα.
5. Τα νοικοκυριά παράγουν όμως πολύ περισσότερα απορρίμματα από σκούπισμα κυρίως αυλών και περιποίηση των κήπων τους που όμως είναι κλαριά, φύλλα και λουλούδια, ενώ τα καταστήματα πολύ λίγα.
Ιστορικό:
1. Ο δήμος έβαλε κάδους μεγάλους στην Παραλία των Μαντρακιών και μικρούς σε θέσεις στο εσωτερικό της γειτονιάς, με την προοπτική να τους πλένει, πράγμα που δεν γινόταν αλλά ήταν και δύσκολο. Όποτε ήθελες πήγαινες τα σκουπίδια σου. Γέμιζαν όμως με χύμα πράγματα, έτρεχαν ζουμιά, πετούσαν μέσα κλαριά και άλλα αντικείμενα. Γρήγορα ο ένας έσπρωχνε τους κάδους στο σπίτι του άλλου. Στην παραλία τελικά από το σπρώξιμο συγκεντρώθηκαν στο νέο μόλο, στη γλίστρα, και στο μαντράκι του Φολώκα, από 3-4 κάδοι σε κάθε σημείο. Τώρα βρώμαγαν αυτές οι περιοχές και φώναζαν οι κάτοικοι και τα μαγαζιά.
2. Τελικά οι κάδοι ουσιαστικά αποσύρθηκαν από τον οικισμό σε παράμερες θέσεις που πρέπει να πας τα σκουπίδια σου με το αυτοκίνητό σου. Ορίστηκαν ώρες που θα βγάζουν τα σκουπίδια οι νοικοκυρές και τα καταστήματα. Μέσα στη γειτονιά έβγαιναν στην ώρα τους, αλλά και όσοι τα άφηναν από το βράδυ μικρή η ενόχληση λόγω του μικρού όγκου. Στην Παράλια όμως τα καταστήματα τα συγκέντρωναν σε ένα δύο σημεία κυρίως μπροστά από του Τροκαντερού με το που έκλειναν βράδυ, σχεδόν πεταμένα και όχι με κάποια τάξη. Δεν ήταν ανυπόφορη η κατάσταση αλλά όχι καλή.
3. Μέχρι σήμερα καμιά προσπάθεια ανακύκλωσης ούτε με βάση το νοικοκυριό, ούτε με βάση τα καταστήματα, ούτε με βάση τη γειτονιά.
Συνεντεύξεις:
Από μόνιμο νοικοκυριό: Κατά κανόνα βγάζει στην ώρα του και καθημερινά τα σκουπίδια όπως του γράφει ο Δήμος γιατί ξυπνάει νωρίς ή νοικοκυρά ή κάποιοι φεύγουν νωρίς για δουλειά.
Από καλοκαιρινή οικογένεια παραθεριστών: Κατά κανόνα πέφτουν πολύ αργά για ύπνο και όταν ξυπνάνε έχει περάσει ο δήμος. Τα βγάζουν από το βράδυ ή αν μπορούν τα πάνε αλλού με το αυτοκίνητο.
Από κέντρο της παραλίας Μαντρακίων: Παίρνουμε κατά κανόνα τα μπουκάλια και τα ρίχνουμε στις άδειες κούτες, τα σκουπίδια σε σακούλες και τα βάζουμε στου Τροκαντερού.
Από άτομα που έχουν δυσκολίες: Δεν μπορώ και τα αφήνω έξω από την πόρτα μου ή λίγο παρακάτω, αν και ξέρω ότι δεν περνάει από δω ο δήμος.
Βαρετή και ενοχλητική η ανάλυση των σκουπιδιών αλλά βγάζει συμπεράσματα:
1. Στην γειτονιά των Μαντρακιών τον διαχωρισμό, την ανακύκλωση κ.λ.π. πρέπει να την αναλάβουν τα καταστήματα και όχι τα νοικοκυριά. Αφού αυτά φτιάξουν ένα βιώσιμο σύστημα τότε να ακολουθήσουν τα νοικοκυριά.
2. Δεν μπορεί να πληρώνει ένα κατάστημα το ίδιο με ένα νοικοκυριό για τα σκουπίδια. Αλλά ούτε ένα μόνιμο νοικοκυριό με ένα που χρησιμοποιεί το σπίτι 2 μήνες το καλοκαίρι. Θα πληρώνουν περίπου το ίδιο όταν υπεύθυνα και οργανωμένα μετέχουν στην ανακύκλωση.
3. Το ίδιο πρέπει να γίνει με την γειτονιά του λιμανιού που μοιάζει με των Μαντρακιών.
4. Η γειτονιά του Μπιστιού έχει άνετους δρόμους και μπορεί να εξυπηρετηθεί και με κάδους. Έχει μόνον 2 κέντρα αλλά 5-6 ξενοδοχεία νοικιαζόμενων δωματίων.
5. Στους Μύλους δεν έχει κέντρα και το βάρος το παίρνουν τα νοικοκυριά. Όμως έχουν δίπλα τους μεγάλους ελεύθερους χώρους να οργανώσουν εκεί την διαλογή.
6. Κανένα νοικοκυριό δεν θα ενεργοποιηθεί στην ανακύκλωση αν δεν δει πρώτα να παίρνουν την υπόθεση σοβαρά στα χέρια τους τα κέντρα και τα καταστήματα.
7. Κανένας από τα νοικοκυριά και τα κέντρα δεν χρειάζεται κανέναν αριστερόστροφο οικολογούντα και μπλογκολογούντα Ερμιονίδος ως εθελοντική παρουσία. Χρειάζεται δίπλα του τους εκλεγμένους του Δήμου και τον επαγγελματισμό των υπαλλήλων του δήμου. Δηλαδή καθημερινή παρουσία εκλεγμένου, και όχι τα λόγια του, και καθημερινή παρουσία και εργασία των υπαλλήλων του δήμου, περιοδικά όλων. Να διδάξουν τον εθελοντισμό όλοι τους στην πράξη πριν τον ζητήσουν από τους πολίτες.
Σημείωση: Η Ερμούπολη της Σύρου είναι πεντακάθαρη αλλά δεν έχει κάδους. Έχει πολλά σκαλιά και ανηφόρες που κόβονται από οριζόντιους δρόμους. Το κάθε σπίτι βγάζει κάθε μέρα, προς τα μεσάνυκτα ή το πρωί, μία μικρή σακούλα με σκουπίδια καλά δεμένη και την κοτσάρει ψιλά στα κάγκελα της αυλόπορτας, ή σε ένα καρφί δίπλα αλλά ψηλά, να μην φτάνουν οι γάτες. Το όχημα του δήμου κινείται στους οριζόντιους δρόμους και δύο τρεις εργάτες μαζεύουν τις σακούλες στο ενδιάμεσο δύο οριζόντιων δρόμων. Δεν λερώνονται, ούτε ενοχλούνται γιατί είναι φρέσκα τα σκουπίδια αλλά και καλά συσκευασμένα, χωρίς ζουμιά κ.λ.π. Δεν ξεχνούν καμιά σακούλα, και έτσι έχοντας αυτήν την βεβαιότητα το κάθε νοικοκυριό ενεργεί έτσι απλά. Δεν ξέρω τώρα με την ανακύκλωση αν βγάζουν και άλλη σακούλα. Ξενίζει κάπως το θέμα τις μεταμεσονύκτιες ώρες αλλά η πόλη είναι πεντακάθαρη, χωρίς οσμές σαν να μην υπάρχουν σκουπίδια.
Ας κάνουμε κάτι ανάλογο αφού ο μέγιστος κάποτε είπε ότι έχουμε στην Ερμιόνη το ωραιότερο Δημαρχείο μετά την Ερμούπολη (χωρίς να έχει άδικο).
Έρρωσθε,
Βασίλης Γκάτσος