ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΣΙΔΗΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
γράφει ο Δημήτρης Κουρβετάρης
Η σιδηροπενική αναιμία είναι από τις συχνότερες αναιμίες και προσβάλλει το 10-30% του πληθυσμού. Εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες (10-30%) και σπανιότερα στους άνδρες (2%). Αυτό συμβαίνει επειδή οι γυναίκες εμφανίζουν μεγάλες απώλειες σιδήρου τόσο κατά την έμμηνο ρύση όσο και κατά την κύηση.
Τα αίτια της σιδηροπενικής αναιμίας θα πρέπει να αναζητηθούν:
Στην ανεπαρκή πρόσληψη σιδήρου από τις τροφές (π.χ. χορτοφαγία, «δίαιτες») ή σε αυξημένες ανάγκες για σίδηρο που δεν καλύπτονται από την διατροφή (π.χ. κύηση, μακροχρόνιος θηλασμός, εφηβεία)
Στην ελαττωμένη απορρόφηση σιδήρου (σε παθολογικές καταστάσεις, όπως σύνδρομο δυσαπορρόφησης, ατροφική γαστρίτιδα, γαστρεκτομή κλπ)
Στην αυξημένη απώλεια σιδήρου (π.χ. αιμορραγία από το πεπτικό σύστημα, νεοπλασίες κλπ)
Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι:-Συκώτι και άλλα κρέατα
-Θαλλασινά
-Ξηροί καρποί
-Αποξηραμένα φρούτα
-Φασόλια
-Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως σπανάκι και μπρόκολο
-Ψωμί και δημητριακά εμπλουτισμένα με σίδηρο
Τα συμπτώματα που εμφανίζονται και μπορούν να αναγνωριστούν από τον ασθενή, συνήθως είναι:
-Καταβολή, αδυναμία, εύκολη κόπωση
-Ζάλη, κεφαλαλγία (πονοκέφαλος)
-Δύσπνοια
-Δέρμα ξηρό και ωχρό
-Βλεννογόνοι ωχροί
-Νύχια και τρίχες εύθραυστα και εύθρυπτα
-Ευπάθεια σε λοιμώξεις
Για την διόρθωση της αναιμίας και την αναπλήρωση των αποθηκών σιδήρου του οργανισμού, χορηγείται σίδηρος σε διάφορες μορφές και από διαφορετικές πύλες εισόδου του οργανισμού (από το στόμα, ενδοφλέβια ή ενδομυϊκά). Ο γιατρός είναι υπεύθυνος σε κάθε περίπτωση για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας (αφού για κάθε ασθενή ενδείκνυται διαφορετικό σκεύασμα ανάλογα με τις ανάγκες του), και ταυτόχρονα για τον απαιτούμενο περιοδικό εργαστηριακό έλεγχο που θα διασφαλίσει ότι η σιδηροθεραπεία δεν θα υπερβεί τα θεραπευτικά όρια. Συνηθέστερη μορφή θεραπείας είναι η χορήγηση σιδήρου από το στόμα που αποδίδει στην πλειονότητα των περιπτώσεων. Υπάρχουν διάφορες μορφές σκευασμάτων σιδήρου όπως δισκία, σιρόπια, σταγόνες κ.ά.
Εκτός των τροφών με αυξημένη περιεκτικότητα σε σίδηρο, ο ασθενής που λαμβάνει σιδηροθεραπεία συμβουλεύεται να καταναλώνει τροφές όπως:
-Φρούτα πλούσια σε βιταμίνη C
-Λαχανικά πλούσια σε βιταμίνη C
-Λευκό κρασί
ενώ συστήνεται να αποφεύγει, κατά το δυνατό, τροφές όπως:
-Καφές, τσάι, αναψυκτικά (τύπου κόλα)
-Σοκολάτα
-Κόκκινο κρασί
-Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο (γάλα, τυρί, γιαούρτι κ.ά.)
-Σόγια και προϊόντα σόγιας
-Κρόκους αυγού
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας παρενέργειες που μπορούν να παρουσιαστούν είναι:
-Πεπτικές διαταραχές (ναυτία, έμετοι, κοιλιακά άλγη, δυσκοιλιότητα, διάρροια)
-Αλλεργικές αντιδράσεις
-Αλλαγή στο χρώμα των κοπράνων (σκούρα ή μαύρα)
-Υπέρχρωση των δοντιών (γι’αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή η στοματική υγιεινή κατά τη διάρκεια της σιδηροθεραπείας)
-Αδυναμία συγκέντρωσης, κακή διάθεση
-Ταχυκαρδία
Η διάρκεια της αγωγής συνήθως είναι 6 έως 12 μήνες. Όλα τα σκευάσματα που χορηγούνται από το στόμα πρέπει να λαμβάνονται 15-30 λεπτά πριν το γεύμα με άδειο στομάχι για καλύτερη απορρόφηση. Στην περίπτωση που παρουσιαστεί κάποια από τις παρενέργειες που αναφέρθηκαν παραπάνω, πάντα με τη συμβουλή του γιατρού, μπορούμε να διαφοροποιήσουμε τη δόση, να αλλάξουμε τη διατροφή μας ή να αλλάξουμε το λαμβανόμενο σκεύασμα.
το μέλος του Εικονοσκοπίου Δημήτρης Κουρβετάρης