Για πολύ πιο σημαντικά πράγματα, εννοώ την 7χρονη χούντα η οποία οδήγησε και στη κυπριακή τραγωδία, το σύνθημα ήταν «ψωμί – παιδεία – ελευθερία», αλλά το κύριο σύνθημα ήταν «όλοι ενωμένοι». Η πραγματικότητα της ζωής έδειξε ότι ούτε όλοι είμαστε ενωμένοι για να φύγει η χούντα, ούτε μετά είμαστε ενωμένοι για την πρόοδο του τόπου. Ούτε καν στον χώρο της αριστεράς. Στις δημοκρατίες αναπηδούν κόμματα και εκφράζονται μέσω αυτών συμφέροντα. Και στα χρόνια που έρχονται, χρόνια που θα διαχειριστούμε την πτώχευσή μας, όχι μόνον την οικονομική, θα αναδυθούν νέα κόμματα ή τα παλιά θα πείσουν ότι κάτι άλλαξε μέσα τους. Και πολιτική θα είναι η συνισταμένη των κομματικών δράσεων. Η κοινωνία συντηρείται από το νόμο της αδράνειας. Πας να την σπρώξεις και αυτή αντιστέκεται σαν το μεγάλο βράχο. Αυτή είναι η δύναμη που την κρατάει σε πορεία, γιατί αν αυτή δεν υπήρχε τότε κάθε μεταβολή θα της έδινε μια απότομη κίνηση, και αμέσως άλλη μεταβολή θα τις άλλαζε απότομα διεύθυνση. Χωρίς αδράνεια τίποτα δεν επιβιώνει, ούτε ο πλέον στοιχειώδης οργανισμός. Μερικές φορές τα σημεία μεταβολής εκλαμβάνονται ως πραγματικά, ότι αυτά είναι που οδηγούν την κοινωνία σε μία θέση, δηλαδή σε μία νέα θέση αδράνειας. Όμως άλλα είναι τα όντως σημεία που οδηγούν στην μεταβολή και στα οποία δεν δίνουμε καμιά σημασία.
Μου έκανε εντύπωση διαβάζοντας στον τύπο κάτι που είπε η Γλύκατζη Αρβελέρ: «Όλοι πιστεύουν ότι έναρξη της κατάρρευσης των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού ήταν η πτώση του τοίχους του Βερολίνου. Όμως τις μέρες αυτές ήμουν στη Μόσχα και στη κόκκινη πλατεία είχαν προσέλθει να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας του Βλαντιμίρ. Πάνω από ένα εκατομμύριο μαυροφορεμένοι Ρώσοι είχαν πέσει στα γόνατα και προσεύχονταν. Είπα μέσα μου:....
...... Αυτό είναι το τέλος του καθεστώτος».
Θα ήθελα να προσθέσω τη γνώμη μου, ότι ο άκρατος δανεισμός και η λατρεία του Δημοσίου ως χώρου εργασίας δεν ήταν του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή δεν ήταν ιδεολογία του που μετά την άσκησε πιο .....αποτελεσματικά η ΝΔ. Άλλωστε η Ένωση Κέντρου και η ΕΡΕ που ήταν οι κοιτίδες αυτών των πολιτικών σχηματισμών δεν είχαν σχέση με τέτοιου είδους ιδεολογία. Η πραγματικότητα ήταν άλλη, πραγματικότητα που δεν καταφέραμε να διαχειριστούμε, ούτε ως πολιτικός κόσμος, ούτε ως κοινωνία. Από το 1977 περίπου αρχίσαμε τη διαδικασία εισόδου στην ευρωπαϊκή οικογένεια, και τα εργοστάσιά μας έχασαν το κύριο στήριγμά τους που ήταν οι μεγάλοι δασμοί στα εισαγόμενα. Συγχρόνως οι μετανάστες μας που από τη Γερμανία και το Βέλγιο έστελναν για δύο δεκαετίες στη πατρίδα άφθονο το συνάλλαγμα, άρχισαν να επιστρέφουν μαζικά. Τότε άρχισε δυστυχώς η αποβιομηχανοποίηση. Έσβησαν: η υφαντουργία μας, τα ναυπηγία μας, τα τεράστια συγκροτήματα Μποδοσάκη, Σκαλιστήρη και τόσα άλλα ενώ η κοινωνία μας πήρε μια τελείως αρνητική στάση προς τη βιομηχανία. Η διαχείριση της κατάστασης ακολούθησε τον εύκολο δρόμο: δανεικά, κατασπατάληση των επειδοτήσεων της ΕΕ, διορισμοί στο δημόσιο, παραοικονομία, ξεχαρβάλωμα της παιδείας ώστε να χωράει όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά για να καλύψουμε την ενεργεία των νέων. Ο εύκολος και ανέμελος δρόμος.
Το ποιος φταίει είναι το εύκολο. Το τι κάνουμε είναι το δύσκολο.
Θα παρατηρήσατε πιστεύω ότι η εκκλησία, με τη βυζαντινή της παράδοση, δεν δανείσθηκε από το μέλλον. Μαζεύει και κάνει ένα έργο. Ξαναμαζεύει και το συνεχίζει. Δεν έχει; Δεν κάνει. Έχει δε τη βυζαντινή υπομονή να τελειώσει μετά από χρόνια, αλλά έχει και την βεβαιότητα ότι αυτό που άρχισε θα το τελειώσει. Και το κοινωνικό της έργο συνεχές. Όσο η χώρα βούλιαζε στα χρέη τόσο η εκκλησία (κλήρος και λαός) αύξανε την κοινωνική της προσφορά, παρόλο που ούτε μέρισμα πήρε από την Εθνική που είναι ένα από τα κύρια εισοδήματά της, ούτε καμιά κρατική στήριξη είχε (δεν φαίνεται να την επιθυμεί άλλωστε). Χρόνο με το χρόνο έφτασε να έχει Αρχιεπίσκοπο καμάρι της Ορθοδοξίας και εδώ και στην Αλβανία. Και οι κοινωνική προσφορά φαίνεται στα αστικά κέντρα, όπου και οι χιλιάδες των συνανθρώπων μας που δεν έχουν να φάνε.
Και στην επισκοπή Ερμιονίδας, Τροιζηνίας και νήσων Αργοσαρωνικού, αμείωτο το φιλανθρωπικό έργο. Χώρια που η πλέον σωστή επενδυτική πρόταση είναι αυτή της Μητροπόλης για δημιουργία πάρκιν και λιμανιού στο Μετόχι που θα κάνει την Ύδρα προσιτή δια ξηράς.
Μήπως πρέπει να κάνει και κύκλους οικονομικών μαθημάτων στα πνευματικά της κέντρα;
Έρρωσθε,
Βασίλειος Γκάτσος