Tα «greeklish», η απόδοση δηλαδή ελληνικών λέξεων με λατινικά γράμματα, χρησιμοποιούνται σήμερα κατά κόρον στις σύγχρονες μορφές επικοινωνίας. Χιλιάδες άνθρωποι, κυρίως νεαρής ηλικίας, επικοινωνούν καθημερινά χρησιμοποιώντας αυτή την εύκολη υβριδική γλώσσα, τόσο στο Ιντερνετ και στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όσο και στα μηνύματα που ανταλλάσσουν μέσω κινητών και e-mails.
«Αποτελούν έναν εύκολο και γρήγορο τρόπο γραφής που χρησιμοποιώ και εγώ όταν επικοινωνώ με τους φίλους μου. Τόσο οι ξένοι όροι όσο και οι νέες τεχνολογίες είναι ορισμένοι από τους λόγους για τους οποίους η χρήση τους έχει γίνει αρκετά δημοφιλής. Παρ’ όλα αυτά αποτελεί μια κακή συνήθεια, καθώς σε παρασέρνει να κάνεις ορθογραφικά λάθη όταν γράφεις στα ελληνικά», λέει στον «Ε.Τ.» η κ. Εβίτα Φατούρου, φοιτήτρια στο τμήμα Λογοθεραπείας των ΤΕΙ Ηπείρου στα Ιωάννινα.
Τα λατινοελληνικά μπορεί να είναι ορθογραφικά σωστά, δηλαδή να ακολουθούν τους κανόνες της ελληνικής ορθογραφίας, ή να είναι φωνητικά, δηλαδή να αποδίδουν τη φωνητική.....
..... μορφή των ελληνικών. Ωστόσο, ο περισσότερος κόσμος χρησιμοποιεί ένα «μικτό» σύστημα, που συνδυάζει την ορθογραφία με τη φωνητική απόδοση, χωρίς η γραφή να έχει καθιερωμένα στερεότυπα. Ετσι, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να γράψει κανείς με greeklish, καθώς δεν υπάρχει κοινώς αποδεκτή μέθοδος, με αποτέλεσμα ο καθένας να χρησιμοποιεί τα «δικά του».
Διαστάσεις… «επιδημίας»
Η χρήση του σύγχρονου αυτού γραπτού λόγου όμως παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς ολοένα και περισσότερα άτομα νεαρής ηλικίας εξοικειώνονται με αυτόν τον τρόπο γραφής που προάγει τον αναλφαβητισμό. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Παιδαγωγικού τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, που διεξήχθη σε μαθητές όλων των βαθμίδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι μαθητές Λυκείου σε ποσοστό 88,5% χρησιμοποιούν greeklish, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στους μαθητές Γυμνασίου φτάνει στο 67,8%.
«Η επικοινωνία μέσω των νέων τεχνολογιών (SMS, MSN, e-mails), όπου δεν δίνεται πάντα η δυνατότητα πρόσβασης στο ελληνικό αλφάβητο, συνέβαλε αποφασιστικά στη διάδοση των greeklish. Είναι όμως γεγονός ότι η χρήση τους αποτελεί έναν εύκολο τρόπο γραφής, αφού δεν απαιτείται η χρησιμοποίηση κανόνων ορθογραφίας και τονισμού», λέει στον «Ε.Τ.» η κ. Αγγελική Ράλλη, καθηγήτρια Γλωσσολογίας και πρόεδρος του τμήματος Φιλολογίας στο πανεπιστήμιο Πατρών.
«Ωστόσο, πρέπει να επισημάνω ότι τα greeklish δεν αποτελούν γλώσσα, με την έννοια του συστήματος, αλλά τρόπο γραφικής αναπαράστασης μιας γλώσσας και, εν προκειμένω, της ελληνικής. Η αναπαράσταση αυτή εξυπηρετεί την επικοινωνία στο πλαίσιο συγκεκριμένων αναγκών που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Ως εκ τούτου, τα greeklish προσφέρουν νέες δυνατότητες επικοινωνίας, αλλά η συνεχής χρήση τους, κυρίως από νέους που δεν κατέχουν ακόμη τους κανόνες γραφής της ελληνικής, θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στην εκμάθηση της ορθογραφίας», εξηγεί η ίδια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας έρευνας, πάνω από το 63% του συνόλου των ερωτηθέντων μαθητών τα χρησιμοποιεί καθημερινά ή πολλές φορές την ημέρα, ενώ για το 50% από αυτούς αποτελεί συνήθεια για περισσότερα από δύο έως χρόνια. Εντούτοις, το θετικό είναι ότι οι μαθητές που γράφουν greeklish σε σημειώσεις και σχολικές εργασίες αντιστοιχούν σε ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 15,7%.
«Τα κείμενα των φοιτητών και των φοιτητριών μου εντάσσονται στο πλαίσιο των συμβατικών μορφών γραπτής επικοινωνίας. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει λόγος να ενεργοποιήσουν τα greeklish, τα οποία και δεν συναντώ στα γραπτά τους. Ορθογραφικά λάθη βλέπω πάντως, ειδικά όταν τα κείμενά τους είναι πρόχειρα και γραμμένα βιαστικά. Τα ορθογραφικά λάθη υπήρχαν όμως και πριν από την εμφάνιση των greeklish», σημειώνει η κ. Ράλλη και συνεχίζει. «Η συνεχής χρήση τους όμως θα μπορούσε να επηρεάσει, ως προς κάποιο βαθμό, την εκμάθηση της ορθογραφίας, η οποία δεν αποτελεί παρά μέρος ενός κώδικα γραφικής αναπαράστασης της γλώσσας. Η ελληνική γλώσσα, σε επίπεδο γραμματικής και λεξιλογίου, είναι ζωντανή, υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει, ανεξάρτητα από τους ποικίλους τρόπους γραφικής αναπαράστασής της».
«Τα greeklish αποτελούν έναν τρόπο γραφικής αναπαράστασης της ελληνικής προκειμένου να διασφαλισθεί η γραπτή επικοινωνία μεταξύ χρηστών τεχνολογικών μέσων που δεν έχουν πρόσβαση σε ελληνικούς χαρακτήρες, ή που δεν μοιράζονται τον ίδιο τύπο χαρακτήρων του ελληνικού αλφαβήτου. Από μια άποψη, αποτελούν καινοτομικό τρόπο γραφικής αναπαράστασης και η καινοτομία στη γλώσσα είναι ιδιαίτερα σύνηθες φαινόμενο. Ωστόσο, η επικράτηση των καινοτόμων στοιχείων εξαρτάται από το εύρος των αναγκών που καλύπτουν και από την αποτελεσματικότητα με την οποία τις καλύπτουν. Ενδεχομένως, μια επικείμενη βελτίωση της τεχνολογίας των μέσων στα οποία χρησιμοποιούνται greeklish θα καταστήσει τη χρήση τους μη απαραίτητη», επισημαίνει η καθηγήτρια Γλωσσολογίας.
Παρελθόν η γραφή
Παλιομοδίτικη «τέχνη» θα είναι στο μέλλον η γραφή, καθώς τα πληκτρολόγια και οι ηλεκτρονικές συσκευές θα χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο για τη γραπτή επικοινωνία, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Σπουδών του Μέλλοντος της Κοπεγχάγης στην Δανία. Σύντομα, προγράμματα που θα αναγνωρίζουν τη φωνή και θα μετατρέπουν αυτομάτως τον προφορικό σε γραπτό λόγο θα αντικαταστήσουν το στιλό και το μολύβι.
Παρόλο που οι γραπτές σημειώσεις για πράγματα που θέλουμε να μην ξεχάσουμε θα εξακολουθήσουν να έχουν πρακτική αξία στην καθημερινή μας ζωή, σύντομα οι συσκευές που θα δημιουργηθούν θα αλλάξουν τον παραδοσιακό τρόπο γραφής, είτε εξαιτίας του πληκτρολογίου είτε λόγω νέων στιλό που θα λειτουργούν με λέιζερ. Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαίνουν πως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση και ότι το πόσο γρήγορα θα αλλάξουν τα πράγματα εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα εξελιχθεί η τεχνολογία.
e-typos