Καλοκαιρινά Ερμιόνης 5: Είμαστε χωριό με κέντρο, ή ένα περιμετρικό φαγάδικο;

Όταν χειμωνιάζει είναι η καλύτερη περίοδος να σκεφτούμε τα καλοκαιρινά που πέρασαν για να βελτιώσουμε τα καλοκαιρινά που έρχονται.

Θα ήταν δεκαετία του 1990 όταν έφταναν στην Ερμιόνη λίγα εκδρομικά πούλμαν. Άφηναν τους εκδρομείς στο Λιμάνι και αυτοί εύρισκαν και το δρόμο προς Μαντράκια. Έτσι μια παρέα επέστρεφε από Μαντράκια στο Λιμάνι. Μία γυναίκα  .... συγχισμένη φώναζε: "Καλέ τι είναι τούτοι δω; Αγαρηνοί; Καλε δεν έχουν ούτε εκκλησία!".

Οι άνθρωποι στο Λιμάνι δεν είδαν εκκλησία, στα Μαντράκια επίσης, και ..... αγρίεψαν! Γιατί όταν πας σε ένα χωριό το πρώτο πράγμα που αναζητάς είναι το κέντρο του, την πλατεία του με την εκκλησία του χωριού και αναμένεις εκεί γύρω να βρεις τα μουσεία του, τα σχολεία του, κανένα κτίσμα παλιό αρχιτεκτονικού και ιστορικού ενδιαφέροντος κ.λ.π. 

Φυσικά εκκλησίες έχουμε ψηλά εκεί που ήταν για αρκετούς αιώνες το κέντρο και η αγορά της Ερμιόνης.

Όμως  η αγορά και η κίνηση κατέβηκε στη θάλασσα, χωρίς να ακολουθήσουν οι εκκλησίες και οι άλλες υπηρεσίες.

Όταν επί Δημαρχίας Αγγέλου Παπαβασιλείου (αρχές 20ου αιώνα) εγινε το πρωτοφανές, αδιανόητο σήμερα, ανοσιούργημα της κατεδάφισης του βυζαντινού ναού της Παναγίας και της μεταφοράς του εν είδει μπαζών μετά των αγιογραφιών αυτού (πιθανόν του 11ου αιώνα) μάλλον για επιχωμάτωση της κατηφόρας δίπλα στα Καραβανέικα, πράξη που καυτηριάζει και ο δάσκαλός μας Μιχαήλ Αγγ. Παπαβασιλείου, υιός του Δημάρχου, στο βιβλίο του και την αποδίδει στα πολιτικά πάθη (;;;) της εποχής, ο οξυδερκής αείμνηστος Δεσπότης μας Προκόπιος Καραμάνος (η κατεδάφιση έγινε χωρίς να ενημερωθεί) συνέστησε να μη κτιστεί εκεί εκ νέου μεγαλύτερος ναός αλλά να κτιστεί μεγαλοπρεπής ναός στο Λιμάνι στη θέση των αποθηκών Λέκκα και Γρίβα. Προφανώς για να δημιουργηθεί πέριξ του ναού το νέο κέντρο και η αγορά της Ερμιόνης. Δεν τον άκουσαν, και έχτισαν το ναό της Παναγίας μεγαλύτερο στη θέση του προηγουμένου.

Έτσι δεν αποκτήσαμε νέο παραθαλάσσιο κέντρο - πλατεία που παντού σηματοδοτείται με τη μητρόπολη του χωριού.

Και συνεχίζουμε. Έχουμε γύρω από τους ναούς στον απάνω μαχαλά το Λαογραφικό Μουσείο, τη Βιβλιοθήκη και το Μουσείο Παιχνιδιών, σε πολύ ωραία κτίρια αλλά εκτός κίνησης. Αν ήσαν γύρω από τον ναό που υπέδειξε ο Προκόπιος, κάθε ξένος θα περνούσε από αυτά.

Έτσι τον Αύγουστο, το μήνα που τρέφει τους άλλους έντεκα, η Ερμιόνη μοιάζει σαν ένα συνεχές περιμετρικό παραλιακό φαγάδικο χωρίς πνευματικότητα, ιερότητα, αφού και το κάποτε περίλαμπρο ΗΡΩΟΝ μας το έχουμε τόσο περιφρονημένα κουτσουρέψει που είναι σχεδόν αόρατο.

Η Αγία Αικατερίνη και ο ναΐσκος του Αγίου Ιωάννη στη Φιλόπτωχο, αξιομνημόνευτες πράξεις, αλλά δεν δημιουργούν κέντρο, είναι συμπληρώματα.

Πρόταση: Νομίζω ευκαιρία να αποκτίσουμε κέντρο. Να επανέλθουμε στην προτροπή του αείμνηστου Προκόπιου.

Μέχρι σήμερα η Κοινότητα Ερμιόνης πούλαγε συνέχεια οικόπεδα στον οικισμό για την κάλυψη αναγκών της (όσοι θέλουμε το πιστεύουμε), αλλά ποτέ δεν αγόρασε τίποτα για κάλυψη αναγκών της. Έτσι πούλησε την ιδιοκτησία της στο Μπίστι και στους Μύλους, αλλά ούτε αγόρασε 2-3 σπίτια για να ενοποίησει τον χώρο των Ταξιαρχών και της Παναγίας και να ανασάνει ο πάνω μαχαλάς αποκτώντας ένα πραγματικό κέντρο, ούτε να αγοράσει κάτι στο Λιμάνι ή τα Μαντράκια για μελλοντική δημόσια χρήση. Και παλιά υπήρχαν αρκετά προς πώληση σε τιμές ευκαιρίας.

Μπορεί λοιπόν να αγοράσει τις αποθήκες Λέκκα και Γρίβα με το διπλανό οικόπεδο με τις αρχαιότητες. Εκεί να κτιστεί λαμπρός ναός. Ο χώρος του Λιμανιού  θα γίνει οικείος και ιερός. Ο ναός να ονομαστεί των "Αγίων Πέτρου και Παύλου" όπως ήθελε ο αείμνηστος Δεσπότης μας.

Έτσι με αρχιτεκτονική αναδιοργάνωση του χώρου, δημιουργείται το πολυπόθητο κέντρο και η πραγματική κεντρική πλατεία του χωριού.

Και το όνομα αυτής ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ για να τιμηθεί ο υπερήφανος και γενναίος Μητροπολίτης, ψυχή της Εθνικής Αντίστασης της Περιοχής μας. Εκεί να φτιαχτεί και το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης Ερμιόνης, αν δεν το θέλουμε στο Λιμάνι.

Ο ναός είναι απαραίτητος εκεί που υπάρχει η κίνηση και η αγορά, όχι μόνο γιατί ιεροποιείται ο χώρος, αλλά γιατί ο ναός είναι το μόνο μέρος όπου ακούγεται ακόμη η αρχαία μας γλώσσα, το απαρέμφατο, η δοτική, γλώσσα ακόμη κατανοητή από το εκκλησίασμα, και φυσικά η βυζαντινή μουσική.  Ας μη μένουμε στον μουζάκα, στο σκορδόψωμο και στα βεγγαλικά του γιούδα.

Βασίλης Γκάτσος