Αυτό ήταν το "σύνθημα" αρχές δεκαετίας 1960, τότε που άρχισαν να γκρεμίζονται τα παραδοσιακά μας πετρόκτιστα και τη θέση τους έπαιρναν τα τσιμεντένια σπιρτόκουτα.
Μάλιστα το κάτω, το μαγαζί, είχε ύψος περί τα 5 μέτρα ενώ το πάνω περί τα 3.20, μια αναλογία αντιαισθητική που έβγαζε και βγάζει μάτι. Σκοπός η εκμετάλλευση των μαγαζιών. Τότε το εμπόριο, η εστίαση κ.λ.π., ακόμη και στην Πρωτεύουσα, γινόταν από μικρά μαγαζιά. Η Ερμιόνη, περί το 1980 - 1985 θα έπρεπε να είχε πάνω από 100 μαγαζιά. Ήταν και ένα είδος αποταμίευσης - εισοδήματος για τα γεράματα. Ήταν τόση η βεβαιότητα ότι πάντα τα μαγαζιά, και ιδιαίτερα αυτά στην πιάτσα, θα ήσαν περιζήτητα για νοίκιασμα. Με παρόμοιο τρόπο γινόταν η αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή. Ο καθένας το χωράφι του, το περιβόλι του, το πηγάδι ή τη γεώτρησή του, τη στάνη του και το κοπάδι του. Πάντα κάποιος έμπορας θα ενδιαφερόταν για την παραγωγή του καθενός. Ο κόσμος άλλαξε αλλάξαν οι καιροί ...: Σήμερα έχουμε τα πολυκαταστήματα, τα σούπερ μάρκετ, τις αλυσίδες, και τα e-shops. Σε λίγο drones θα σου φέρνουν τα ψώνια στο σπίτι. Σήμερα στην Ερμιόνη εκτός από την πιάτσα του Λιμανιού και δευτερευόντως των Μαντρακίων, τα μαγαζιά μένουν έρημα, αφήνοντας τους ιδιοκτήτες αυτών χωρίς εισόδημα, αλλά και με έξοδα ΕΜΦΙΑ, Δημοτικά Τέλη, Συντήρηση, κ.λ.π. (Φυσικά πανελλήνιο το φαινόμενο, αλλά και με εξαιρέσεις). Δεν διαφαίνεται κάτι στον ορίζοντα εκτός και αν την Ερμιόνη, "τη Νυφούλα του Αργοσαρωνικού", " το παραλίγο νησί"... που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει(!) από Πόρο,Ύδρα και Σπέτσες, καταφέρει η "Δεξαμενή Τουριστικής Σκέψης Ερμιονιτών", η Δ.Τ.Σ.Ε., να την κάνει κάτι σαν το Ναύπλιο, τη Σαντορίνη ή τη Μύκονο, και οι τουρίστες πλημμυρίζουν καθημερινά τα σοκάκια της μέχρι πάνω στους Μύλους. Ζήσε Μάη μου δηλαδή.... ή πού ξέρεις καμιά φορά. Η συγκέντρωση του εμπορίου, της εστίασης κ.λ.π. απαιτεί και τη συγκέντρωση της αγροτικής και μεταποιητικής παραγωγής. Κανείς μεμονωμένος παραγωγός δεν μπορεί να ανέβει στα ράφια μιας αλυσίδας σούπερ μάρκετ στη χώρα μας, πόσο μάλλον στο εξωτερικό, ακόμη και αν έχει άριστο προϊόν και καλή τιμή. Απλά, γιατί δεν έχει ποσότητα, και μάλιστα όλο τον χρόνο. Φανταστείτε μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ να παίρνει λάδι Ερμιονιδας επώνυμο, από 200 ντόπιους παραγωγούς που έχουν τυποποιήσει ο καθένας μόνος του το προϊόν του και να το ανεβάζει στα ράφια της. Ένας χαμός θα γίνει, για τους παραγωγούς, τα σούπερ μάρκετ, τους υπαλλήλους και τους καταναλωτές. Άρα είναι αναπόφευκτο, τουτέστιν μονόδρομος: Η παραγωγή κι η μεταποίηση των αγροτικών μας προϊόντων να συγκεντρωθεί σε συνεταιρισμούς, σε εταιρικά σχήματα παραγωγών, η σε ορισμένους πάρα πολύ μεγάλους ιδιώτες, όπως ο Άραβας Πρίγκιψ με το HERMIONE, που αποβλέπουν σε brand name υψηλής ποιότητας. Όσο για τα έρημα μαγαζιά μας, δεν διαφαίνεται λύση στον ορίζοντα. ή πού ξέρεις; Βασίλης Γκάτσος |