Η Χουρμαδιά της κυρά Λένης.

 Παραμονή του γιάλα γιάλα, δεκαετίες του 50 και του 60, από αυτήν κόβανε φύλλα και μεγάλα τσαμπιά χουρμάδες για να στολίσουν τις βάρκες. Κάτω πέφτανε πολλές χουρμάδες αγίνωτες, και μεις πιτσιρίκια μαζεύαμε τις πιο γινωμένες, Γεμίζαμε τις τσέπες και τις τρώγαμε παρακολουθώντας στο Λιμάνι το στόλισμα της βάρκας.

Ακόμη στέκει αγέρωχη και μεγαλοπρεπής και διατηρεί το όνομά της: Η Χουρμαδιά της κυρά Λένης.

Υπήρχε και η χουρμαδιά (ή κουρμαδιά) της Αγλαΐας Μερτύρη που ήταν παλαιότερη και έπαιρναν παλιά και από αυτήν για το στολισμό.  Την έκοψαν αρχές δεκαετίας του 1960 και τα κομμάτια του κορμού της έμειναν για χρόνια κάτω στα Μαντράκια.

Χουρμαδιά υπήρχε και στην αυλή του σπιτιού του Λαζαρίδη, μάλλον φυτεμένη από τον Γκολεμά τον παππού της θείας Ανθούλας, ο οποίος είχε δουλέψει στο άνοιγμα της διώρυγας του Σουέζ.

Μία άλλη, στο σπίτι του Χάλαρη αμέσως δυτικά του σπιτιού του Φολώκα, στα Μαντράκια.

Χουρμάδες έφερναν  από τη Μπαρμπαριά οι παππούδες μας σφουγγαράδες για δώρα και για το σπίτι. Γι' αυτό και οι χουρμαδιές βρίσκονταν στα Μαντράκια, όπου και τα μεγάλα σόγια των σφουγγαράδων. Ήσαν λοιπόν της Μπαρμπαριάς, από κουκούτσια χουρμάδων, και ο ρόλος τους δεν ήταν διακοσμητικός στην αυλή του σπιτιού, αλλά πίστευαν ότι θα μπορούσαν να ωριμάζουν οι χουρμάδες στο ερμιονίτικο ζεστό κλίμα. Όμως δεν τα κατάφερναν. Λίγες γίνονταν σχετικά μαλακές και γλυκές, αλλά για τότε καλές ήτανε και αυτές.

Τα φύλλα και τα τσαμπιά χουρμαδιάς, τα σμύρτα και τα βάγια ήταν για επίσημους στολισμούς, αλλά σε μας τα φύλλα και ιδιαίτερα τα τσαμπιά χουρμαδιάς είχαν ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, γιατί ήταν στοιχείο της Μπαρμπαριάς και της ζωής των σφουγγαράδων προγόνων μας.

Βασίλης Γκάτσος